Συνέδρια ανακύκλωσης

Πριν από δύο τουλάχιστον δεκαετίες τα Συνέδρια των κομμάτων αποτελούσαν κορυφαίες πολιτικές τομές για την ίδια την οργανωτική τους δομή, τις πολιτικο-ιδεολογικές τους θέσεις, για την προοπτική των κομμάτων, για τον χαρακτήρα των κοινωνικών συμμαχιών, οι οποίες αποτελούσαν το θεμέλιο της πολιτικής ισχύος και της δυναμικής τους.

Τα κόμματα της παραδοσιακής Αριστεράς ταύτισαν κυριολεκτικά την ιστορική πολιτική τους διαδρομή με τις αποφάσεις των Συνεδρίων τους. Οι αλλαγές πολιτικής γραμμής, οι «αποκαθηλώσεις» ιστορικών ηγετών, οι συγκρούσεις και οι διαγραφές, οι πολιτικο-ιδεολογικές ρήξεις, όπως αυτές που οδήγησαν στη διάσπαση του ιστορικού ΚΚΕ και διαμόρφωσαν ως αυτόνομο σχηματισμό το ΚΚΕ εσ. στη δεκαετία του ’70, είχαν σαν γενετήριο μηχανισμό κρίσιμες αποφάσεις Συνεδρίων.

Στη δεκαετία του 1970 το ΠΑΣΟΚ προσδιόρισε την ίδια την οργανωτική του δομή, την ιδεολογικοπολιτική του φυσιογνωμία, τις κοινωνικές του συμμαχίες μέσα από τις αποφάσεις των Κεντρικών του Επιτροπών και του Προσυνεδρίου του (π.χ., «Εθνική Λαϊκή Ενότητα», 2η Σύνοδος ΚΕ Φεβρουάριος 1978).

Μέσα από τις Συνόδους των Κεντρικών Επιτροπών -που αποτελούσαν τότε κορυφαίες κομματικές εκδηλώσεις με ευρύτερη κοινωνικο-πολιτική επιρροή- διαμορφώθηκε ο σοσιαλιστικός χαρακτήρας του

ΠΑΣΟΚ και συνδέθηκε άρρηκτα με μια ριζοσπαστική κοινωνική συμμαχία όπου ακόμα και σήμερα διακρίνονται, έστω και αποδυναμωμένα, τα ίχνη της…

Ακόμα και στον χώρο της συντηρητικής παράταξης μέσα από το Συνέδριο της Χαλκιδικής ο Κ. Καραμανλής προσπάθησε να διαμορφώσει μια νέα πολιτικο-ιδεολογική φυσιογνωμία για την παράταξή του, με το πρόταγμα του «ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού». Αυτή ακριβώς η ανάγκη να συγκροτηθεί οργανωτικά η συντηρητική παράταξη οδήγησε στις αρχές τις δεκαετίας του 1980 στην προσπάθεια θεσμικής συγκρότησης της Νέας Δημοκρατίας κατά τα πρότυπα των άλλων κομμάτων του πολιτικού μας συστήματος.

Ακόμα και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 τα Συνέδρια των κομμάτων διατήρησαν την εμβέλεια και τη σημαντικότητά τους (π.χ. για το ΠΑΣΟΚ το Συνέδριο του 1984 ή ακόμα και η Σύνοδος της ΚΕ στη Χαλκίδα, που διατύπωσε έναν νέο τύπο πολιτικών και κοινωνικών συμμαχιών). Όμως ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 η κρίση που άρχισε να διαφαίνεται σ’ ολόκληρο το οικοδόμημα του πολιτικού μας συστήματος άρχισε να αποδιοργανώνει και να υπονομεύει την πολιτική δυναμική των κορυφαίων αυτών κομματικών θεσμών και διαδικασιών.

Στη δεκαετία του 1990 δύο Συνέδρια διαδραμάτισαν έναν σημαντικό ρόλο στην πορεία των κομμάτων και στην εξέλιξη του πολιτικού μας συστήματος. Το Συνέδριο του 1996 του ΠΑΣΟΚ που ανέδειξε πρόεδρο τον Κ. Σημίτη, θεμελιώνοντας και «νομιμοποιώντας» πολιτικο-ιδεολογικά το εγχείρημα του εκσυγχρονισμού, και το Συνέδριο της ΝΔ το 2000, μέσα από το οποίο ο σημερινός πρωθυπουργός επιχείρησε να διαμορφώσει έναν σύγχρονο κεντρο-δεξιό κοινωνικό συσχετισμό, με το πρόταγμα του «κοινωνικού κέντρου» και την προσπάθεια απαγκίστρωσης από τα ακροδεξιά στοιχεία.

Εκεί φαίνεται ότι σταμάτησε κάθε είδους απόπειρα να ανασυγκροτηθεί το πολιτικό σύστημα και να αναδιοργανωθούν τα κόμματα μέσα από εσωτερικές πολιτικο-ιδεολογικές διαδικασίες.

Όλες σχεδόν οι κορυφαίες κομματικές διαδικασίες που επακολούθησαν δεν αποτελούν παρά τυπικές εκδηλώσεις τρέχουσας μορφής. Τα σύγχρονα Συνέδρια δεν συνιστούν παρά Συνέδρια διαχείρισης που αποβλέπουν στην εσωκομματική ανακατανομή της εξουσίας και στην εκπλήρωση εκλογικών αναγκών.

Αυτόν ακριβώς τον χαρακτήρα μπορούν να τον «διεκδικήσουν» τα πρόσφατα Συνέδρια της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ.

Το πολυδιαφημισμένο προγραμματικό Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ δεν μπόρεσε καν να παρέμβει στην πολιτική συγκυρία. Δεν «εξέπεμψε» κανένα σημαντικό μήνυμα στην ελληνική κοινωνία, δεν απέδειξε ότι το ΠΑΣΟΚ μπορεί να διαμορφώσει μια νέα δυναμική. Το «πρόγραμμα» χάθηκε μεταξύ της καταγγελτικής ρητορείας των ομολόγων και της νομιμοποίησης ή μη της παρουσίας των κ. Κουλούρη και Παπαντωνίου… Άλλωστε το επικοινωνιακό «ενδιαφέρον» είχε ήδη εξαντληθεί από τα προηγηθέντα θεάματα της Γιουροβίζιον και του ευρωπαϊκού τελικού…

Στο Συνέδριο της ΝΔ ο Κ. Καραμανλής είχε πρώτιστο στόχο την, εμβαλωματικού τύπου, παρέμβαση προς αποκατάσταση της «συνοχής» του τρωθέντος «κοινωνικού κέντρου»…

Πράγματι, η ιστορία των ομολόγων αποδόμησε στη συνείδηση των πολιτών την «εικόνα» της έντιμης-ορθολογικής διαχείρισης, που με πολύ κόπο επιχείρησε να διαμορφώσει ο πρωθυπουργός. Αλλά και τα όσα συμβαίνουν στον χώρο ευθύνης του κ. Πολύδωρα -ιδιαίτερα το θέμα προάσπισης των δημοκρατικών δικαιωμάτων- έπληξαν ευθέως το «μαλακό υπογάστριο» της κυβερνώσας παράταξης.

Δεν υπήρχαν, συνεπώς, περιθώρια ούτε για καινοτόμες εξαγγελίες ούτε για πολιτικο-ιδεολογικές «ανησυχίες»… Ο Κ. Καραμανλής θέλει απλώς να διατηρήσει -όσο είναι δυνατόν- τη συνοχή και την υπεροχή του «κεντροδεξιού» συσχετισμού δυνάμεων, ώστε να μην υπάρξουν «δυσάρεστες» εξελίξεις στην επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση.

Τα πρόσφατα Συνέδρια δεν έχουν τελικώς άλλο στόχο παρά τη συσπείρωση των δυνάμεων, την επιβεβαίωση της κυριαρχίας των ηγεσιών, μετατρέπονται σε εσωκομματικές -αυτοαναφορικές διαδικασίες που δεν απευθύνονται στην κοινωνία, ούτε επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν τα κρίσιμα προβλήματα.

Δεν αποτελούν παρά Συνέδρια ανακύκλωσης ενός ήδη χρησιμοποιημένου ανθρώπινου και πολιτικού «δυναμικού» που αποδεικνύουν τελικά τα στενά όρια της κομματικής μας «ζωής»…