Η κρίση της Τουρκίας και ο νέος ακήρυκτος πόλεμος
Και, κυρίως, δεν έχει την παραμικρή σχέση με τις αποσταθεροποιήσεις, αναστατώσεις και ανατροπές που επισυμβαίνουν στον περίγυρο των αναπτυγμένων καπιταλιστικών κέντρων και απειλούν τον αρειμάνιο δυτικό άνθρωπο.
Δεν μιλάω μόνο για τη συστηματική προσπάθεια των ΗΠΑ -βλ. περιοδεία Μπους- να χρησιμοποιήσει την Ανατολική Ευρώπη από τα Δυτικά Βαλκάνια μέχρι τις βαλτικές χώρες ως προχωρημένη αμερικανική ασπίδα ενός νέου γεωπολιτικού και οικονομικού διατλαντικού χάρτη. Δεν αναφέρομαι, επίσης, στη νέα εκδοχή του Ψυχρού Πολέμου που υποκινούν οι ΗΠΑ απέναντι στη Ρωσία και τις αναταράξεις που αυτή επιφέρει από το Κόσοβο και την Ουκρανία έως την Κεντρική Ασία. Ούτε θα φτάσω στο Ιράν και στο Ιράκ ή ακόμα λίγο μακρύτερα στην Κίνα, τη νοτιοανατολική Ασία και τη Νότια Αμερική, όπου σημειώνονται σημαντικές νέες εξελίξεις και σε ορισμένες περιπτώσεις ανατροπές. Ούτε ακόμα θα σταθώ στη γειτονιά μας, στο Παλαιστινιακό, που διανύει εκρηκτική φάση, την ώρα που ο γειτονικός Λίβανος βρίσκεται στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου.
Θέλω να επιμείνω λίγο στην κρίση που διανύει η Τουρκία, τη μεγαλύτερη από την ίδρυσή της και η οποία απειλεί να ανατινάξει όλους τους σχεδιασμούς της ιμπεριαλιστικής Δύσης στην ευρύτερη περιοχή μας και όχι μόνο σ’ αυτήν.
Είναι αναμφισβήτητο ότι, μετά την πρόσφατη έξαρση των επιθέσεων των ανταρτών του PKK, που είχε αποτέλεσμα δεκάδες τούρκους στρατιώτες νεκρούς, ο τουρκικός στρατός προχώρησε σε «μίνι» εισβολή στο βόρειο Ιράκ -πρόβα γενικότερης επέμβασης- την οποία όλες οι πλευρές, για ευνόητους λόγους η καθεμία, επιχείρησαν να διαψεύσουν ή να διασκεδάσουν. Ο κίνδυνος μιας νέας πολεμικής φωτιάς στα τουρκο-ιρακινά σύνορα, δίπλα στον μαινόμενο πόλεμο του Ιράκ, βρίσκεται επί θύραις. Η Τουρκία μοιάζει, πλέον, με ένα μεγάλο καζάνι που βράζει, έτοιμο να εκραγεί προς άγνωστη κατεύθυνση.
Η σφοδρή αντίθεση του τουρκικού στρατού και των ακραιφνών Κεμαλιστών με τους «λάιτ» Ισλαμιστές του κ. Ερντογάν συνεχώς παροξύνεται, ενώ πυροδοτεί ακραίες εθνικιστικές εξάρσεις και στις δύο πλευρές του φάσματος. Η κεμαλική Τουρκία, απογοητευμένη από τη στάση των ΗΠΑ αλλά της ΕΕ, ερωτοτροπεί όλο και περισσότερο με μια «αντιιμπεριαλιστική» ρητορική, ακόμα και στην οικονομία, και με μια αναδιάταξη των συμμαχιών της, αν όχι και με μια ειδική νέα σχέση με τη Ρωσία.
Από την άλλη, ο όψιμα προσφιλής στη Δύση Ερντογάν κινδυνεύει να φέρει στο προσκήνιο ριζοσπαστικότερους κύκλους του Ισλάμ που επωφελούνται από τα θρησκευτικά ανοίγματά του, ενώ είναι έτοιμος να επιδοθεί σε στρατιωτικές περιπέτειες για να κερδίσει εσωτερικό έδαφος. Το τουρκικό οικονομικό κατεστημένο, διχασμένο ανάμεσα στους φιλελεύθερους οπαδούς του «ευρωπαϊσμού» και της «παγκοσμιοποίησης» και σ’ αυτούς που προσβλέπουν στην παραδοσιακή κρατική ομπρέλα, αισθάνεται πανικό μπροστά στο φάσμα μιας γενικευμένης αποσταθεροποίησης. Δυναμίτης στα τουρκικά θεμέλια και υπόστρωμα της κρίσης είναι ο ανεπίστρεπτα αναπτυσσόμενος κουρδικός εθνικισμός, που υποβοηθείται από τις εξελίξεις στο ιρακινό Κουρδιστάν και απειλεί να κουρελιάσει το κεμαλικό δόγμα «ένα έθνος – ένας λαός», αν όχι και να διαμελίσει προοπτικά την Τουρκία.
Οι ΗΠΑ, αλλά και οι πλέον ατλαντικοί κύκλοι της ΕΕ, βρίσκονται ενώπιον τραγικών διλημμάτων. Από τη μια φιλοδοξούν να καταστήσουν το ιρακινό Κουρδιστάν περίπου ένα «νέο Ισραήλ» στην περιοχή και από την άλλη να χαλιναγωγήσουν την Άγκυρα. Δύο καρπούζια στην ίδια μασχάλη.
Ακατόρθωτο! Γι’ αυτό, ως διέξοδο, προσβλέπουν στην όσο το δυνατόν πιο γρήγορη και ισχυρή πρόσδεση της Τουρκίας στην ΕΕ, η οποία καλείται να παίξει τον ρόλο του κυματοθραύστη σε μια απέλπιδα προσπάθεια σταθεροποίησης της Τουρκίας, πράγμα, όμως, που σκοντάφτει στη δυσφορία των λαών της Ευρώπης, που βλέπουν με τρόμο τον τουρκικό ευρωπαϊκό δρόμο μετά και τα δεινά που προκάλεσε η πρόσφατη μεγάλη διεύρυνση.
Στο επόμενο διάστημα, το τουρκικό πρόβλημα θα γίνεται όλο και πιο δυσεπίλυτο και εκρηκτικό.
Η Τουρκία ξαναδίνει την εικόνα του «μεγάλου ασθενούς». Το πιθανότερο, ίσως, είναι ότι οδεύουμε σε μια νέα ιδιόμορφη πολεμική ανάφλεξη στα τουρκο-ιρακινά σύνορα με ανεξέλεγκτες παρενέργειες. Εκτός και αν μια νέα ελληνο-τουρκική κρίση, που θα υποδαυλιστεί από γνωστούς επιτήδειους τρίτους, εκτονώσει προσωρινά τα πράγματα, δίνοντας στο διχασμένο τουρκικό κατεστημένο ανέλπιστα ανταλλάγματα στο Αιγαίο και την Κύπρο και, κυρίως, την αίσθηση στην Τουρκία ενός ηγεμονικού ρόλου στην περιοχή με την ώθηση της Δύσης. Τα σενάρια και οι σχεδιασμοί στο παρασκήνιο φυσικά δεν τελειώνουν εδώ και έχουν πολλές εκδοχές, οι οποίες, ίσως, δεν είναι της ώρας.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η καθησυχασμένη Ελλάδα, προσδεδεμένη απολύτως στον ευρωατλαντισμό, έχει εναποθέσει κυριολεκτικά στα χέρια των ΗΠΑ το μέλλον της, χωρίς ούτε καν να διανοείται την ανάγκη σχεδιασμού και χάραξης μιας νέας εθνικής στρατηγικής για τα προβλήματα προς ανατολάς αλλά και προς βορράν. Κι όλα δείχνουν ότι αυτή η παράλυση θα παραταθεί, ώσπου τραγικά γεγονότα να σπάσουν τη συναίνεση της αφασίας και το τείχος της αδιαφορίας.