Ο άγνωστος «Χ»

Πρόκειται για ένα τμήμα του εκλογικού σώματος που καθορίζει τον νικητή των εκλογών, έχει αδέσμευτη από κομματικές εξαρτήσεις ψήφο και κατά κανόνα αποφασίζει την τελευταία στιγμή που θα ρίξει την ψήφο του και γιατί. Η «κρίσιμη εκλογική μάζα» οργανώνει την εκλογική της συμπεριφορά μέσα από μια πολύπλοκη όσο και ασυναίσθητη διαλεκτική σχέση, μνήμης, κρίσης και εμπειρικής γνώσης. Συγκεκριμένα γεγονότα ή καταστάσεις που προκάλεσαν ευχαρίστηση ή δυσαρέσκεια, μέσα από τη διαλεκτική σχέση, μνήμης, κρίσης και εμπειρικής γνώσης, ανακαλούνται ασυναίσθητα την ώρα της κάλπης, καθορίζοντας το «πού θα ρίξω την ψήφο μου».

• Δυστυχώς όμως ο μη δεσμευμένος κομματικά ψηφοφόρος, όταν ανακαλεί ασυναίσθητα «εικόνες» ικανοποίησης ή δυσαρέσκειας, εκτός από τις «εικόνες» που αντιστοιχίζονται στην εμπειρική του γνώση, ανακαλεί και «εικόνες» κατασκευασμένες από τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης (π.χ. Μέσα Ενημέρωσης). Ιδιαίτερα για γεγονότα ή καταστάσεις εκτός προσιτότητας (που βρίσκονται εκτός του οπτικού του πεδίου) οι κατασκευασμένες «εικόνες» των διαμορφωτών της κοινής γνώμης παίζουν καθοριστικό ρόλο. Έτσι αναδεικνύεται η αξία της στοχευμένης επικοινωνιακής πολιτικής των κομμάτων, στη συγκεκριμένη μάζα ψηφοφόρων. Εδώ η επικοινωνιακή υπεροπλία εκτός από εντυπώσεις παράγει και αποτελέσματα. Όμως η εκλογική συμπεριφορά του μη δεσμευμένου κομματικά ψηφοφόρου, γίνεται πολυπλοκότερη από το γεγονός ότι ακόμα και οι «εικόνες» ευχαρίστησης ή δυσαρέσκειας που κατασκευάζονται από την εμπειρική του γνώση, με το πέρασμα του χρόνου, ανακατασκευάζονται στο μυαλό του κι ως εκ τούτου αλλοιώνονται.

• Γενικά στο πολιτικό γίγνεσθαι το «πού» και το «πότε» αποτελούν μια αδιάσπαστη ενότητα. Το «πού» ισοδυναμεί με το πολιτικό περιβάλλον μιας κατάστασης ή ενός γεγονότος, όταν συνέβη και το «πότε» με τη χρονική στιγμή που συνέβη. Σε μια άλλη χρονική στιγμή το ίδιο γεγονός έχει διαφορετική «λάμψη» και διαφορετική επίδραση στη συμπεριφορά του ψηφοφόρου. Για παράδειγμα, η «οκταετία Σημίτη» έχει ανακατασκευαστεί στο «μυαλό» της κοινής γνώμης. Αν αξιολογούσε σήμερα μια δημοσκόπηση την «οκταετία Σημίτη» και τα ευρήματά της συγκρινόντουσαν με ανάλογη δημοσκόπηση πριν από τρία χρόνια, οι αποκλίσεις στα νούμερα θα ήταν τεράστιες. Εδώ θα κλείσουμε, χωρίς «διά ταύτα», αλλά θα επανέλθουμε για το «διά ταύτα».