Γαλλία – Ευρώπη – Τουρκία

Μια ευρεία δέσμη παρόμοιων σημαντικών ερωτημάτων αναδεικνύεται από την εκλογή Σαρκοζί αλλά και από την αποχώρηση του Τ. Μπλερ και τις επερχόμενες εκλογές στη Μ. Βρετανία. Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε και την άνοδο και την πολιτική εδραίωση της Α. Μέρκελ (έστω και σε μια κυβέρνηση συνεργασίας) τότε αντιμετωπίζουμε ένα «παζλ» αλλαγών που μπορεί να αποδειχθούν σημαντικές.

Τι είναι άραγε ο Ν. Σαρκοζί; Φιλοαμερικανός, φιλοευρωπαίος, εθνικιστής ή ένας νεοφιλελεύθερος διαχειριστής; Η πρακτική της «πολιτικής ταμπέλας» δύσκολα μπορεί να δώσει εμπεριστατωμένες απαντήσεις…

Ο Ν. Σαρκοζί πέτυχε να ανασυγκροτήσει τον φιλελεύθερο συντηρητικό κοινωνικοπολιτικό «χώρο» στη Γαλλία και να του προσδώσει μια νέα δυναμική, ξεπερνώντας μάλιστα τις «δουλείες» μιας άνευρης και αποτελματωμένης πολιτικής διαχείρισης που χαρακτήρισε τον κ. Σιράκ. Το οικονομικό του πρότυπο (που συμβολοποιείται με την έκδηλη προτίμησή του στις πολιτικές του Τ. Μπλερ και του αμερικανικού νεοφιλελευθερισμού) αποβλέπει ασφαλώς στην ενίσχυση των μηχανισμών της Αγοράς.

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι την περίοδο αυτήν η Γαλλία κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρώπη όσον αφορά στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων και ότι ο ίδιος ο Ν. Σαρκοζί επιδιώκει να ξαναδώσει την ηγεμονική θέση στη Γαλλία στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αποβλέπει συνεπώς σε μια οικονομική ανάπτυξη που θα έχει όμως έντονο εθνικό χαρακτήρα. Γι’ αυτό και αποσκοπεί στην ενίσχυση των εθνικής στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων, ενώ το πρώτο αίτημα που διατυπώνει προς την κ. Μέρκελ (πριν καν συναντηθούν) είναι η αλλαγή ισοτιμίας ευρώ – δολαρίου, προκειμένου να ενισχυθούν οι γαλλικές εξαγωγές.

Ο «φιλοαμερικανισμός» του κ. Σαρκοζί, συνεπώς, έχει περισσότερο οικονομικό παρά γεωστρατηγικό περιεχόμενο. Αντίθετα στον βασικό της «κορμό» η στρατηγική Σαρκοζί αποβλέπει περισσότερο στην αναζήτηση λύσεων και προοπτικών στο κρίσιμο «όχι» των γάλλων πολιτών για το Ευρωσύνταγμα και -κατ’ ουσίαν- για τον ρόλο της Γαλλίας και την κοινωνικοοικονομική της προοπτική.

Στο θέμα του Ευρωπαϊκού Συντάγματος ο Ν. Σαρκοζί επιδιώκει να μετριάσει την απόλυτη δεσμευτικότητά του και τους αυστηρούς περιοριστικούς του κανόνες. Το αντιμετωπίζει περισσότερο ως πλαίσιο δραστηριότητας του κάθε έθνους-κράτους (γι’ αυτό και δεν προτείνει δημοψήφισμα αλλά έγκριση από το Κοινοβούλιο) πιστεύοντας ότι η προοπτική της ενσωμάτωσης των κρατών-μελών πρέπει να προσλάβει πρωτεύουσα σημασία, καθώς οι διευρύνσεις οδήγησαν στη διάσπαση του ευρωπαϊκού «χώρου».

Αυτό ακριβώς το κριτήριο διαμορφώνει ένα νέο πεδίο δυσχερειών για την είσοδο της Τουρκίας. Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε τη στάση των γερμανών χριστιανοδημοκρατών στο πρόβλημα της Τουρκίας τότε μπορεί να προκύψει ένας ευρύτερου τύπου αναπροσανατολισμός στις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας.

Το πρόβλημα των σχέσεων αυτών, όπως διατυπώνεται από τον Ν. Σαρκοζί, δεν αφορά μόνο στην πολιτισμική και γεωστρατηγική του διάσταση (σύνορα με Ιράκ, Ιράν…). Αναφέρεται κυρίως στο πολυπολιτισμικό – μεταναστευτικό πρόβλημα που ήδη εμφανίζεται με τη δυσκολία ενσωμάτωσης -κοινωνικής, οικονομικής, πολιτισμικής- των γενεών των «προαστίων» στη Γαλλία. Εάν ο νέος γάλλος Πρόεδρος δεν αντιμετωπίσει στην κοινωνικοοικονομική του «ρίζα» το φαινόμενο αυτό αλλά προσδοκά στην ενεργοποίηση των μηχανισμών καταστολής και του δίπολου «νόμος και τάξη» τότε σύντομα θα εξαντληθεί το, με κόπους αποκτηθέν, «πολιτικό του κεφάλαιο»… Κι όσοι κατηγορούν τον Ν. Σαρκοζί για φιλοαμερικανισμό δεν πρέπει να ξεχνούν ότι η είσοδος της Τουρκίας στην ΕΕ αποτελεί στρατηγικό στόχο των ΗΠΑ, προκειμένου η Τουρκία να μετατραπεί σε μόνιμο μηχανισμό απορρύθμισης της ΕΕ, και παράλληλα σε γνήσιο εκφραστή -μαζί με τη Μ. Βρετανία- των γεωστρατηγικών σχεδίων της υπερδύναμης. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ήδη, ο Ν. Σαρκοζί ζήτησε το «πάγωμα» των οποιωνδήποτε συζητήσεων με την Τουρκία, μέχρι τη διεξαγωγή των τουρκικών εκλογών…

Ολόκληρο το διακομματικό/«φιλοτουρκικό» «λόμπι», τόσο στη χώρα μας όσο και σε ευρύτερο ευρωπαϊκό επίπεδο, ανησυχεί από τις εξελίξεις στην Τουρκία και «φοβάται» ότι εμποδίζεται ο «εκδημοκρατισμός» της…

Ο πραγματικός όμως εκδημοκρατισμός της Τουρκίας δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί ούτε από τον στρατοκρατικο-κοσμικό «κεμαλισμό» ούτε από τον πολιτικά μετριοπαθή ισλαμισμό. Και οι δύο αυτοί «τύποι εκδημοκρατισμού» έχουν όρια στις «βαθιές δομές», στο θρησκευτικό οικοδόμημα, στις αυταρχικές σχέσεις εξουσίας που κυριαρχούν επί πολλές δεκαετίες στην Τουρκία.

Το κουρδικό πρόβλημα, άλλωστε, αποκαλύπτει εναργώς τα «όρια» στα οποία μπορεί να φθάσει ο τουρκικός «εκσυγχρονισμός» και «εκδημοκρατισμός»…

Αυτά ακριβώς τα «όρια» πρέπει ν’ αντιληφθούν όσοι στη χώρα μας στηρίζουν ανεπιφύλακτα και άκριτα την είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ προσδοκώντας στον «εκδημοκρατισμό» της και στη δυνατότητα ειρηνικής επίλυσης των μεταξύ μας «προβλημάτων». Τα οποία -με την πολιτική που ακολουθούμε για μια δεκαετία- θα «λύνονται» εις βάρος μας όσο η Τουρκία θα προωθεί την ενταξιακή της δυναμική. Γιατί τα «προβλήματα» αυτά θα έπρεπε να είχαν ήδη λυθεί πριν η Τουρκία λάβει το «συγχωροχάρτι» της ενταξιακής διαδικασίας…