Στα τυφλά αγόραζαν τα «τοξικά» ομόλογα!

Οι αποκαλύψεις αυτές καταδεικνύουν πώς ακριβώς παραπλανήθηκαν σύσσωμα τα διοικητικά συμβούλια των Ταμείων, ώστε να εκμαιευθούν οι ομόφωνες εγκρίσεις των επενδύσεων σε δομημένα προϊόντα. Και διαψεύδουν πλήρως την επιχειρηματολογία του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, που επιμένει να υποστηρίζει ότι «δεν υπάρχει πρόβλημα με τα δομημένα, εκδίδονται σε όλο τον κόσμο», παραγνωρίζοντας ότι μόνο στην Ελλάδα διατέθηκαν τέτοια προϊόντα υψηλού κινδύνου, χωρίς την πλήρη ενημέρωση των επενδυτών που επιβάλλεται σε όλες τις αγορές της Ευρώπης και, ευρύτερα, του ανεπτυγμένου κόσμου.

Το «Π» έχει στη διάθεσή του έγγραφο που απέστειλε η Εθνική Τράπεζα στο Ταμείο Ασφάλισης Ναυτικών Πρακτόρων και Υπαλλήλων για να παρουσιάσει τους όρους δομημένου ομολόγου 20ετούς διάρκειας του Δημοσίου, το οποίο εκδόθηκε με αναδόχους την ίδια την Εθνική, την Eurobank και την BNP Paribas, δηλαδή τρεις από τους ισχυρότερους, σε μερίδια αγοράς, «παίκτες» του κλειστού κλαμπ των primary dealers της αγοράς ομολόγων.

Με αντίστοιχα έγγραφα, όπως προκύπτει από έρευνα του «Π» και σε πολλά άλλα Ταμεία που αγόρασαν δομημένα ομόλογα, ενημερώνονταν όλα τα Ταμεία από τις τράπεζες για τους όρους και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των δομημένων ομολόγων. Και οι τράπεζες ήταν οι πρωταγωνιστές της παρουσίασης και διάθεσης αυτών των προϊόντων στα Ταμεία, γεγονός που δίνει μια απάντηση στο ερώτημα «πώς ξαφνικά τα Ταμεία συντονίσθηκαν για να αγοράσουν δομημένα ομόλογα».

Το έγγραφο αυτό, που εξαντλείται σε μόνο μία σελίδα υπό μορφή πίνακα, έχει όρους ακατάληπτους για τους μη εξειδικευμένους αναγνώστες του, όπως ήταν αποδεδειγμένα οι διοικήσεις των Ταμείων, τους οποίους μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν μόνο εξειδικευμένα στα δομημένα προϊόντα τραπεζικά στελέχη, που ως γνωστόν είναι ελάχιστα στην αγορά και περιζήτητα και, βεβαίως, δεν μετέχουν στα επιτελεία των ασφαλιστικών οργανισμών.

Το συνοπτικό αυτό έγγραφο, μάλιστα, που δεν περιλαμβάνει την παραμικρή εξήγηση της ειδικής φύσης των δομημένων ομολόγων (εκτός αν μπορεί εύκολα ο καθένας να καταλάβει τι σημαίνει «20-year EUR CMS Switschable Steepener Note»), ούτε βεβαίως εξηγούνται οι κίνδυνοι από την τοποθέτηση διαθεσίμων σε τέτοιους τίτλους.

Μάλιστα, στη διοίκηση του Ταμείου, όπως κατέθεσε ο πρόεδρός του στη Βουλή, η τράπεζα τόνιζε την εγγύηση ελάχιστης απόδοσης 50% στη λήξη του ομολόγου (αυτό αναφέρεται συνοπτικά στο έγγραφο με την ελαφρώς δυσνόητη αναφορά «Εγγυημένο κουπόνι: Max (0%, 50% – Σωρευτικοί τόκοι)»), στοιχείο στο οποίο βασίσθηκε το Ταμείο κατά πρώτο λόγο για να προχωρήσει στην επένδυση, λαμβάνοντας υπόψη και την εγγύηση του αρχικού κεφαλαίου στη λήξη, που έχουν όλα τα ομόλογα.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι το έγγραφο προέρχεται από τον Τομέα Επενδύσεων Ασφαλιστικών Ταμείων της Εθνικής, ενώ συνοδεύεται από δήλωση αποποίησης ευθύνης (ψιλά γράμματα στη βάση του εγγράφου), όπου μεταξύ άλλων υπογραμμίζεται ότι το έντυπο αυτό δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση οποιονδήποτε χρεογράφων (κάπως έτσι, η τράπεζα αποκτά ένα ισχυρό επιχείρημα για να επικαλεστεί αν τυχόν ζητηθούν αποζημιώσεις από Ταμεία για την ανεπαρκή ενημέρωσή τους, η οποία τα οδήγησε ενδεχομένως σε αγορές επιζήμιων τίτλων).

Αντίθετα, στην Ευρώπη τα δομημένα ομόλογα αντιμετωπίζονται ως προϊόντα υψηλού κινδύνου και οι εκδότες τους, σε συνεργασία με τους αναδόχους, εκδίδουν πλήρη, πολυσέλιδα ενημερωτικά δελτία, τα οποία περιγράφουν διεξοδικά όλους τους κινδύνους, ακόμη και με τρόπο ευνόητο για μη εξειδικευμένους επενδυτές.

Εννιά τα δομημένα, πωλήθηκαν από δύο ΑΧΕ και πέντε τράπεζες

Εννιά είναι τελικά τα δομημένα ομόλογα του Δημοσίου που αγόρασαν τα Ταμεία, όπως προκύπτει από πίνακα που κατέθεσε στη Βουλή το υπουργείο Απασχόλησης, ενώ στον ίδιο πίνακα φαίνεται ότι οι τράπεζες πρωτοστάτησαν στις πωλήσεις των ομολόγων, αφού μόνο οι χρηματιστηριακές Ακρόπολις και Τρωίλος έχουν κάνει δύο συναλλαγές με πέντε ταμεία (η λειτουργία τους έχει ήδη ανασταλεί).

Πάντως, αξίζει να τονισθεί ότι Ακρόπολις και Τρωίλος «χτύπησαν τζάκποτ» με τις πωλήσεις τους, αφού η συνολική τους αξία φθάνει τα 410 εκατ. ευρώ και αφήνουν πίσω τους τις τράπεζες σε αξία συναλλαγών με τα Ταμεία.

«Πρωταθλήτρια» στις πωλήσεις δομημένων βάσει της αξίας τους (με αισχροκερδείς τιμολογήσεις, μάλιστα, όπως αποκάλυψε το «Π» την περασμένη εβδομάδα) αναδεικνύεται η Marfin Bank, η οποία εμφανίζεται να έχει πουλήσει τρία δομημένα ομόλογα στο ίδιο Ταμείο (Ταμείο Ξενοδοχοϋπαλλήλων) και ένα στο ΤΣΑΥ. Η αξία αυτών των πωλήσεων ξεπερνά τα 150 εκατ. ευρώ. Με μικρότερα ποσά πωλήσεων εμφανίζονται στον πίνακα οι τράπεζες Εθνική, Alpha, Eurobank και HSBC.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, παρά την αρχική εντύπωση που δημιουργήθηκε ότι η Τράπεζα της Ελλάδος σκοπεύει να διερευνήσει πιθανές υπερτιμολογήσεις ομολόγων από τράπεζες, τελικά η ΤτΕ επιλέγει να μην ασκήσει τον εποπτικό της ρόλο, επικαλούμενη την αδυναμία αποδεκτής τιμολόγησης των δομημένων προϊόντων, ώστε να εντοπισθούν και τα πιθανά «καπέλα».