Στο προσκήνιο και πάλι η διπλή ονομασία για τα Σκόπια
Ειδικότερα στο Σκοπιανό, στο παρασκήνιο τουλάχιστον, φαίνεται ότι οι εξελίξεις επιταχύνονται και αυτό για δύο λόγους:
– της εν εξελίξει διαπραγμάτευσης για το οριστικό καθεστώς του Κοσόβου, η ανεξαρτοποίηση (έστω και μερική) του οποίου θα αναζωπυρώσει τις διεκδικήσεις της αλβανικής μειονότητας στα Σκόπια
– της ειλημμένης απόφασης των ΗΠΑ να στηρίξουν την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, που αναμένεται να πραγματοποιηθεί το 2008.
Ήδη στα διπλωματικά παρασκήνια κυκλοφορούν και πάλι ονόματα και προτάσεις που αφορούν το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων.
Όλες οι υπάρχουσες πληροφορίες συγκλίνουν στο ότι τα πάντα περιστρέφονται γύρω από την πρόταση περί διπλής ονομασίας, κάτι που δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην Αθήνα.
Το τελευταίο διάστημα πάντως φαίνεται να έχει πέσει στο τραπέζι μια νέα διαδικαστική πρόταση που αφορά την ονομασία της ΠΓΔΜ, η οποία άρχισε να εμφανίζεται στα ΜΜΕ των Σκοπίων και για την ώρα τουλάχιστον δεν έχει διαψευστεί ούτε από την Αθήνα ούτε από τα Σκόπια. Η πρόταση αυτή προβλέπει ότι οι διαπραγματεύσεις θα μεταφερθούν από το επίπεδο του ΟΗΕ σε διμερές επίπεδο.
Ορισμένες πληροφορίες αναφέρουν μάλιστα ότι η πρόταση αυτή έχει πέσει στο τραπέζι από την ελληνική πλευρά.
Έτσι λοιπόν οι διαπραγματεύσεις για την εκκρεμότητα της ονομασίας, οι οποίες διεξάγονται στη Ν. Υόρκη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, είναι πολύ πιθανόν να μεταφερθούν σε ΠΓΔΜ και Ελλάδα, εναλλάξ, σύμφωνα με όσα αναφέρει δημοσίευμα της εφημερίδας των Σκοπίων «Ουτρίνσκι Βέσνικ».
Την ίδια ώρα πάντως οι Αμερικανοί, που έχουν αποφασίσει να προωθήσουν την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ εντός του 2008, εντείνουν τις πιέσεις τους προς την Ελλάδα για επίλυση της διαφοράς περι την ονομασία.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Τύπου των Σκοπίων, η πρώτη διμερής συνάντηση για την ονομασία, μεταξύ των διαπραγματευτών της Ελλάδας και ΠΓΔΜ, Αδαμάντιου Βασιλάκη και Νίκολα Ντιμιτρόφ παρουσία του ειδικού μεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς, μπορεί να πραγματοποιηθεί στην Αχρίδα και στη συνέχεια σε κάποια πόλη της Ελλάδας. Οι διαπραγματεύσεις στον νέο τόπο διεξαγωγής τους θα συνεχίσουν να πραγματοποιούνται, στο ίδιο προκαθορισμένο πλαίσιο που υφίσταται σήμερα, στη Νέα Υόρκη. Διπλωματική πηγή της ΠΓΔΜ ανέφερε στην «Ουτρίνσκι Βέσνικ» ότι την πρωτοβουλία για τη μεταφορά των συνομιλιών είχε ο κ. Βασιλάκης, η θητεία του οποίου ως πρέσβη στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στον ΟΗΕ ολοκληρώνεται το προσεχές διάστημα.
Η κατάσταση αυτήν την ώρα είναι αρκετά κρίσιμη, πρώτον λόγω της επικείμενης επίλυσης του Κοσοβαρικού (η ανεξαρτησία του Κοσόβου θα αναπτερώσει και τις ελπίδες των Αλβανών της ΠΓΔΜ για απόσχιση) και δεύτερον λόγω της επιθυμίας των ΗΠΑ έως το τέλος του έτους, το αργότερο αρχές του 2008, να εντάξουν την ΠΓΔΜ μαζί με Αλβανία, Κροατία, Ουκρανία και Γεωργία στο ΝΑΤΟ.
Τα προβλήματα και τα διλήμματα της Ελλάδας είναι και δύσκολα και πολλαπλά:
-Θα μπλοκάρει την ένταξη της ΠΓΔΜ έως ότου λυθεί το θέμα της ονομασίας ή όχι;
-Θα υπάρξει σύντομα νέα πρόταση Νίμιτς για την ονομασία και ποια θα είναι;
Τόσο το αμερικανικό Κογκρέσο όσο και η Γερουσία στηρίζουν την ένταξη της ΠΓΔΜ, της Αλβανίας, της Κροατίας, της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ. Σημαίνει αυτό ότι η Ουάσινγκτον θα ζητήσει να στηρίξουμε και την ένταξη της ΠΓΔΜ με την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας»;
Το ερώτημα που θέτουν πολιτικοί και διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα είναι αν στο υπουργείο Εξωτερικών υπάρχει προετοιμασία για τον χειρισμό του θέματος. Ως τώρα από, όσο γνωρίζουμε αντιμετωπίζονται όλες οι αιτήσεις με τον ίδιο τρόπο. Δεν υπάρχει διαφορετική τοποθέτηση της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ για τις αιτήσεις. Και δεν αφορά τα ελληνικά συμφέροντα μόνο η ΠΓΔΜ λόγω του ονόματος, αλλά και για την Αλβανία υπάρχουν ανοικτά ζητήματα, ουσιαστικά.
Το μεγάλο όμως θέμα είναι το ζήτημα της ονομασίας.
Εν όψει της συζήτησης που θα ανοίξει στο ΝΑΤΟ για την ένταξη των 5 νέων μελών συμπεριλαμβανομένης και της ΠΓΔΜ η Αθήνα καλείται να απαντήσει σε μερικά καυτά ερωτήματα.
1. Θα πρέπει να διαχωρίσει τη συζήτηση και τη διαδικασία ένταξης για την ΠΓΔΜ από τις άλλες εισηγήσεις;
2. Θα μπλοκάρει την ένταξη των Σκοπίων με οποιοδήποτε όνομα, δηλαδή ακόμα και με το FYROM, απαιτώντας να προηγηθεί της ένταξης η επίλυση της ονομασίας ή όχι;
Το δίλημμα είναι μεγάλο γιατί μπορεί μεν να επιτρέψεις την ένταξη της FYROM διαιωνίζοντας την άλυτη διαφορά, αλλά χάνεται ακόμα μια ευκαιρία να επιλυθεί το πρόβλημα. Αντιθέτως, αν ασκηθεί βέτο τότε θα πρέπει να υπάρξει επίσπευση της διαδικασίας επίλυσης.
Όμως το βέτο είναι βέβαιο ότι θα μας φέρει αντιμέτωπους με τους ασυγκράτητους Αμερικανούς σε ό,τι αφορά την επέκταση του ΝΑΤΟ.
Η ΠΓΔΜ, η Αλβανία και Κροατία είναι ήδη στο Πρόγραμμα Ένταξης από το 2002, κάτι που σημαίνει ότι έχουν προβάδισμα ακόμα και σε σχέση με τη Γεωργία και την Ουκρανία.
Η Αθήνα περιμένει, σχεδόν παθητικά, νέα κλιμάκωση των αμερικανικών πιέσεων και πιθανές νέες «μανούβρες» του διαπραγματευτή Μάθιου Νίμιτς.
Ήδη διπλωματικοί και πολιτικοί κύκλοι στην Αθήνα επισημαίνουν σε όλους τους τόνους ότι «έρχεται νέα πρόταση Νίμιτς» η οποία όμως δεν θα είναι καλύτερη της διπλής ονομασίας.
Να θυμίσουμε ότι ο Μ. Νίμιτς έχει ρίξει στο τραπέζι ονομασίες, αλλά και προτάσεις, οι οποίες έχουν μπερδέψει τη διαδικασία διαπραγμάτευσης.
Τα ονόματα που βρίσκονται στο τραπέζι είναι πολλά. Για την Ελλάδα υιοθετείται μια αμιγώς σύνθετη ονομασία (χωρίς αλλά, κόλπα και προϋποθέσεις) όπως Νέα Μακεδονία, ενώ για τη σκοπιανή πλευρά υιοθετείται η λεγόμενη διπλή ονομασία, δηλαδή η διεθνής ονομασία να είναι «Μακεδονία» και η Ελλάδα να χρησιμοποιεί το «Μακεδονία – Σκόπια».