Νοκ άουτ ο Λάτσης

Έθεσε επίσης το κρίσιμο ερώτημα ποιος έχει τον έλεγχο των ερευνών ή των κοιτασμάτων πετρελαίου, αφού ο Όμιλος Λάτση που συμμετέχει στα ΕΛΠΕ εκμεταλλεύτηκε τραγικά λάθη που έγιναν το 1998 και επέτρεψαν σε μια μεγάλη ιδιωτική εταιρεία πετρελαίου, στην οποία συμμετέχουν και ξένες πολυεθνικές εταιρείες, όχι μόνο να αποκτήσει πρόσβαση, αλλά να διεκδικήσει δικαιώματα στις έρευνες και στην εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων σε 25 περιοχές της χώρας.

Η απορρόφηση από τα ΕΛΠΕ της θυγατρικής εταιρείας της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου, της ΔΕΠ-ΕΚΥ, που χειριζόταν τέτοιου είδους ζητήματα τα οποία άπτονται των εθνικών θεμάτων, η μετοχοποίηση τους και η ιδιωτικοποίηση τους αργότερα οδήγησαν ουσιαστικά στην κατάργηση του μοναδικού δημοσίου φορέα που είχε την αποκλειστική ευθύνη για την έρευνα και την εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων στην Ελλάδα και μάλιστα σε ορισμένες περιοχές των οποίων τα δικαιώματα ήδη είχαν παραχωρηθεί και έθεσαν επί τάπητος το ζήτημα των κυριαρχικών δικαιωμάτων του ελληνικού Δημοσίου.

Παράλληλα όλα αυτά τα χρόνια βρισκόταν σε εξέλιξη μια μεγάλη διαμάχη μεταξύ των ΕΛΠΕ, που ήθελαν πάση θυσία να κρατήσουν τον έλεγχο αυτόν και θεωρούσαν την απορρόφηση αυτή «θείο δώρο», ενώ από την άλλη πλευρά το ελληνικό Δημόσιο αντιλαμβανόμενο την «γκάφα;» που είχε γίνει αντιδρούσε και τούτο γιατί ήταν σαφές ότι υπήρχαν απόρρητα εθνικά θέματα και ζητήματα γενικότερης γεωστρατηγικής της χώρας που δεν μπορούσε να διαχειριστεί ένας ιδιώτης, δέσμιος και αυτός διαφόρων πολυεθνικών συμφερόντων.

Προσφυγή στο Νομικό Συμβούλιο

Η διαμάχη αυτή οδηγήθηκε τελικά στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, έπειτα από τέσσερα ερωτήματα που έθεσαν οι υπουργοί Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφης και Ανάπτυξης Δ. Σιούφας και τελικά, με ομόφωνη γνωμοδότηση της Ολομέλειας του ΝΣΚ, δικαιώνεται το ελληνικό Δημόσιο έναντι των ΕΛΠΕ και κατ’ επέκτασιν του Ομίλου Λάτση, που ήθελε από την πλευρά του τον πλήρη έλεγχο των ερευνών και των κοιτασμάτων πετρελαίου και διεκδικούσε αποζημιώσεις δισεκατομμυρίων.

Σύμφωνα λοιπόν με τη γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ήδη έχει γίνει αποδεκτή από τους αρμόδιους υπουργούς Οικονομίας και Οικονομικών Γιώργο Αλογοσκούφη και Ανάπτυξης Δημήτρη Σιούφα, στα τέσσερα κρίσιμα ερωτήματα που έθεσαν με την προσφυγή τους οι δύο υπουργοί, επισημαίνονται τα εξής:

Η απάντηση στα ερωτήματα

1. Οι μεταβολές (αλλαγή ονομασίας, συγχώνευση, κ.λπ.) που επήλθαν στη Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου (ΔΕΠ) και στη Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου – Έρευνα και Εκμετάλλευση Υδρογοναναθράκων (ΔΕΠ-ΕΚΥ) δεν επηρέασαν τα δικαιώματα που είχαν παραχωρηθεί κατ’ εφαρμογή των Ν 87/1975 και 468/1976, τα οποία περιήλθαν στην ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ ΑΕ (ΕΛΠΕ ΑΕ) ως καθολική διάδοχο της ΔΕΠ-ΕΚΥ και δεν προέκυψε εκ των γεγονότων αυτών λόγος επαναφοράς τους στο ελληνικό Δημόσιο.

2. Αφαίρεση των παραπάνω δικαιωμάτων μονομερώς, με διοικητική πράξη ανακλήσεως, δεν είναι, κατ’ αρχήν, αντίθετη προς τις διατάξεις του άρθρου 17 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος, ως και του άρθρου 1 του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).

Ειδικότερα έγκυρη ανάκληση μπορεί να γίνει:

α) Των παραχωρήσεων για τις οποίες δεν προβλέπεται να διενεργηθεί, στις περιοχές που αφορούν, έρευνα ή εκμετάλλευση σύμφωνα με τα εγκεκριμένα από τον υπουργό Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας (ήδη Ανάπτυξης) μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα προγράμματα αναπτύξεως της ΔΕΠ-ΕΚΥ (ήδη ΕΛΠΕ ΑΕ).

β) Των παραχωρήσεων εκείνων για τις οποίες τέθηκαν τυχόν ειδικοί όροι και δεν τηρήθηκαν, ή έγιναν με ρήτρα επιφυλάξεως ανακλήσεως.

γ) Τέλος, όλων των παραχωρήσεων με επίκληση επαρκώς αιτιολογημένης συνδρομής λόγων δημοσίου συμφέροντος, υπό την προεκτεθείσα έννοια και μορφές, (ενδεικτικές οι περιπτώσεις του άρθρου 2 παρ. 3 του Ν. 2289/1995).

3. Η νομοθετική ρύθμιση του ζητήματος της μονομερούς επαναφοράς των παραπάνω δικαιωμάτων στο ελληνικό Δημόσιο λόγω μεταβολής των συνθηκών ή προστασίας του δημοσίου συμφέροντος δεν είναι κατ’ αρχήν, αντίθετη ούτε προς το Σύνταγμα (άρθρο 17) ούτε προς το άρθρο 1 του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ)

4. Στις περιπτώσεις των παραχωρήσεων αποκλειστικού δικαιώματος έρευνας και εκμεταλλεύσεως δικαιούχος των σχετικών δικαιωμάτων είναι η εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ ΑΕ (ΕΛΠΕ ΑΕ), ενώ στις λοιπές περιπτώσεις το ελληνικό Δημόσιο. Με τις ανωτέρω διακρίσεις ο φορέας του δικαιώματος νομιμοποιείται για την κίνηση της σχετικής διαδικασίας για τη σύναψη συμβάσεως εκμισθώσεως σε τρίτους ή σύναψη συμβάσεως διανομής της παραγωγής.

Στις εκτός παραχωρήσεων περιπτώσεις το ελληνικό Δημόσιο δύναται περαιτέρω με σύμβαση άμισθης εντολής και για λογαριασμό του να αναθέτει στην ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ ΑΕ (ΕΛΠΕ ΑΕ) ως καθολικό διάδοχο της ΔΕΠ-ΕΚΥ, τη διενέργεια σχετικού διαγωνισμού για τη σύναψη συμβάσεως μισθώσεως ή σύναψη συμβάσεως διανομής της παραγωγής με τους προβλεπομένους στη σύμβαση άμισθης εντολής και τον νόμο (άρθρο 11 Ν. 2289/1995) όρους και προϋποθέσεις.»

Νομοθετική ρύθμιση

Τέλος να σημειώσουμε ότι, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, εντός του Μαΐου αναμένεται δυναμική παρέμβαση του υπουργού Ανάπτυξης Δημήτρη Σιούφα ώστε να κατοχυρωθούν και νομοθετικά τα κυριαρχικά δικαιώματα του Δημοσίου και γι’ αυτό θα υπάρξει νομοσχέδιο, όπως άλλωστε προβλέπεται και από τη γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου.

Να σημειωθεί τέλος ότι με βάση τη γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου δύο περιοχές στις οποίες ήδη έχουν ξεκινήσει οι έρευνες, στο Κατάκολο και στην Επανωμή, θα συνεχιστούν όπως γίνονται σήμερα, αλλά θα υπάρξουν σχετικές συμβάσεις με τα ΕΛΠΕ.