Πώς κρίνουν την αυτοεξορία του Κων. Καραμανλή
Αναστάσιος Πεπονής:
Οι κυβερνήσεις της ΕΡΕ στήριξαν το παρακράτος της Δεξιάς!
– Νομίζω ότι δεν υπάρχουν στοιχεία τα οποία να αναιρούν τις εξηγήσεις που είναι καταγραμμένες στον τόμο 6 του «Αρχείου Κ. Καραμανλή», με πηγή τον ίδιο. Μπορεί όμως να υποστηριχθεί ότι η τότε σύγκρουσή του με τα Ανάκτορα, την οποία αναφέρει, είχε συμβάλει στις εκτιμήσεις που τον οδήγησαν το 1974 να λύσει το πολιτειακό ζήτημα, που ταλαιπωρούσε την Ελλάδα από τον 19ο αιώνα.
– Τη σύγκριση που μου ζητάτε την επιχειρώ από τη σκοπιά πολίτη τοποθετημένου από τη νεανική ηλικία στην Κεντροαριστερά, όπως π.χ. στη Νεολαία της ΕΠΕΚ, όταν οι προσπάθειες του αρχηγού της Ν. Πλαστήρα για ειρήνευση και λήθη συναντούσαν τη λυσσαλέα πολεμική της Δεξιάς και τις υπονομεύσεις του κεντροδεξιού αρχηγού των Φιλελευθέρων, του Σοφοκλή Βενιζέλου. Πίστευα και εξακολουθώ να υποστηρίζω ότι το πρώτο κόμμα που ίδρυσε ο Κ. Καραμανλής, η ΕΡΕ και οι κυβερνήσεις της, εκφράζανε το κράτος της Δεξιάς, που είχε εγκατασταθεί πάνω στη νίκη των Ενόπλων, Δυνάμεων στον εμφύλιο πόλεμο. Αυτές οι κυβερνήσεις στήριξαν και πάντως ανέχθηκαν και το κράτος και το παρακράτος της Δεξιάς.
Αναγνωρίζω όμως ανεπιφύλακτα την ιστορικής σημασίας προσφορά του Κ. Καραμανλή κατά την από το 1974 περίοδο και ιδίως τους ευφυείς και αποφασιστικούς χειρισμούς του στις κρίσιμες μέρες της Μεταπολίτευσης. Είναι ο ηγέτης που οδήγησε στην αδιάβλητη και οριστική λύση του Πολιτειακού. Νομιμοποίησε το ΚΚΕ. Υποστήριξε στη συνέχεια αταλάντευτα και μεθόδευσε με επιμονή και επιτυχία την εισδοχή της Ελλάδας στην ΕΟΚ, τη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση.
Εκτιμώ ακόμη ότι η μετάβασή του στην Προεδρία της Δημοκρατίας βοήθησε στο ομαλό πέρασμα της διακυβέρνησης της χώρας στην τότε κεντροαριστερή παράταξη με έκφρασή της το ΠΑΣΟΚ υπό την ηγεσία του Ανδρέα Παπανδρέου. Υπενθυμίζω ότι από τη δεκαετία του 1930 κυβερνούσαν δεξιά σχήματα με κάποιες παρενθέσεις που ντόπια και ξένα κέντρα κατάφερναν να είναι βραχύβιες.
Aπόστολος Σταύρου (ΝΔ):
Ήταν μια κρίσιμη επιλογή
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν ο πολιτικός των μεγάλων εθνικών επιλογών και των μεγάλων αποφάσεων.
– Ήταν οραματιστής και ρεαλιστής πολιτικός. Δεν δίσταζε να υιοθετεί προοδευτικές πολιτικές και αρνείτο συστηματικά τις πρακτικές του λαϊκισμού, της δημαγωγίας και της υπόσχεσης μαγικών συνταγών.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 έκανε επιλογές που χαρακτηρίζουν ακόμα και σήμερα την πορεία της πατρίδας μας:
Όλα αυτά χαρακτηρίσθηκαν διεθνώς «πολιτικό θαύμα».
Συγχρόνως νομιμοποιήθηκαν όλες οι πολιτικές δυνάμεις και ψηφίσθηκε το πιο δημοκρατικό και προοδευτικό Σύνταγμα το 1975. Λύθηκε οριστικά το πολιτειακό ζήτημα, θεμελιώθηκαν στέρεες βάσεις που διασφαλίζουν ισχυρή Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Η προσαρμογή της χώρας στο ευρωπαϊκό κεκτημένο ήταν στόχος για ευημερία, δημιουργία μεγάλων έργων, στήριξη του αγροτικού κόσμου και αναμόρφωση του ελληνικού κράτους.
Η προσφορά του Εθνάρχη Κωνσταντίνου Καραμανλή ήταν υπόδειγμα πολιτικής συμπεριφοράς που έδωσε στην εποχή του και κατέλιπε στους μεταγενέστερους.
Πολιτεύθηκε με ξεκάθαρες αρχές και αξίες, με βαθιά συναίσθηση πολιτικής και κοινωνικής ευθύνης. Για όλους αυτούς τους λόγους συγκεντρώνει την οικουμενική αναγνώριση όλων των πολιτικών παρατάξεων.
– Είναι προφανές ότι όταν διαπίστωσε ότι δεν μπορούσε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο έθνος, όπως ο ίδιος επιθυμούσε, έλαβε τη μεγάλη απόφαση της αυτοεξορίας. Ήταν μια κρίσιμη επιλογή που ιστορικά πιστεύω ότι δικαιώθηκε.
Θαν. Παφίλης (ΚΚΕ):
Ενιαία διαδρομή
– Χωρίζεται, όπως πιστεύουμε ότι λαθεμένα υποστηρίζεται, σε δύο πορείες, διαφορετικές μεταξύ τους, η πολιτική διαδρομή του Κ. Καραμανλή; Νομίζουμε ότι αυτό είναι το επιφαινόμενο και όχι η… πραγματική πραγματικότητα.
Η πολιτική διαδρομή του Κ. Καραμανλή ήταν ενιαία. Δεν διαχωρίζεται στην προδικτατορική και στη μεταδικτατορική, επί της ουσίας. Ως ιδρυτής της ΕΡΕ και μετά της ΝΔ, ο Κ. Καραμανλής ακολούθησε την ίδια ταξική πολιτική. Εκείνες που άλλαξαν ήταν οι πολιτικές συνθήκες των δύο περιόδων, τις οποίες δεν μπορούσε να αγνοήσει.
Ολόκληρη η πολιτική δράση του Κ. Καραμανλή αποτελεί προσπάθεια επιβολής του αστικού εκσυγχρονισμού.
Εκεί αποσκοπούσε, είτε συγκρουόταν με τον βασιλιά είτε τα έβρισκε μαζί του και συμπορεύονταν. Είτε, ως αντικομμουνιστής, θωράκιζε τον κρατικό κατασταλτικό μηχανισμό είτε υποχρεωνόταν, παραμένοντας πάντα αντικομμουνιστής, να νομιμοποιήσει το ΚΚΕ.
Μόνιμος στόχος του ήταν η ενίσχυση της αστικής εξουσίας και η αντιμετώπιση του εργατικού – λαϊκού κινήματος. Και ταυτόχρονα, η αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας της πλουτοκρατίας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.
Για τον σκοπό αυτόν δεν δίστασε ακόμα και να βγάλει την Ελλάδα από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, κατά την τακτική Ντε Γκολ, έστω προσωρινά.
– Η αποχώρησή του, το 1963, από την πολιτική ζωή στην Ελλάδα υπήρξε αποτέλεσμα της τροπής που πήραν οι σχέσεις του με το παλάτι.
Ήταν η περίοδος όξυνσης των ενδοαστικών αντιθέσεων, η περίοδος που ο βασιλιάς άλλαζε τακτική και στήριζε την Ένωση Κέντρου (Γεώργιος Παπανδρέου) αντί της ΕΡΕ. Είχε έρθει η ώρα της δικομματικής εναλλαγής.
Ούτε ηγέτης της Δεξιάς μόνο ούτε εθνικός ηγέτης υπήρξε ο Κ. Καραμανλής. Υπήρξε ηγέτης και εκπρόσωπος της ελληνικής αστικής τάξης, που κατά πάγια συνήθεια οι εκπρόσωποί της και η ίδια ανάγουν τις δικές τις στοχεύσεις σε πανεθνικές, όπως η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ. Ο Κ. Καραμανλής τις υπηρέτησε αταλάντευτα και με διορατικότητα.