Τιμή στον κοινωνικό αναμορφωτή

Όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα οι πιστοί θα κατακλύσουν τους ναούς, θερμοί συμπαραστάτες στο δράμα του Χριστού, όπως γίνεται κάθε χρόνο τις μέρες αυτές. Στην αντίληψη του ορθόδοξου λαού ο Θεός πάσχει και «υπέρ ημών ωδυνάται». Όσο και αν αμφισβητεί κανείς το δισυπόστατο της φύσης του Χριστού (Θεός και άνθρωπος), εκείνο που ισχύει πέρα από κάθε αμφιβολία είναι το γεγονός ότι υπήρξε εξέχουσα προσωπικότητα κοινωνικού αγωνιστή, αναμορφωτής της μέχρι τότε δομής της κοινωνίας και δεδηλωμένος εχθρός του κατεστημένου, κοινωνικού και οικονομικού. Ενός κατεστημένου με τη διαχρονική συνέπεια και με τις ίδιες πάντα επιδιώξεις και μεθοδολογία. Το πέρασμα του Ιησού από τη γη υπήρξε η μεγαλύτερη τομή στην ιστορία του κοινωνικού και οικονομικού βίου του ανθρώπου. Γι’ αυτό και σε όλον τον πλανήτη μας η ιστορία του ανθρώπινου γένους χωρίζεται στην προ Χριστού και μετά Χριστόν περίοδο. Καμία άλλη προσωπικότητα δεν κατάφερε να σφραγίσει την ιστορία της ανθρωπότητας και να πετύχει αναστροφή μιας κοινωνικοοικονομικής πορείας.

Οι κοινωνικοί αγώνες του Χριστού τελικά σφραγίστηκαν με τη θυσία και τον ατιμωτικό σταυρικό θάνατο. Αυτή είναι η πορεία όλων των πραγματικών κοινωνικών αγώνων. Ασυμβίβαστος αγώνας και τελικά θυσία, πολλές φορές αιματηρή. Δυστυχώς, η Εκκλησία δίνει έμφαση στην καθαρώς θρησκευτική και μεταφυσική διδασκαλία του Χριστού και δεν προβάλλει όσο θα έπρεπε το κοινωνικό του έργο. Τονίζει τα θαύματα και ξεχνάει το θαύμα της αναμόρφωσης της κοινωνίας. Ο Χριστός ήταν επαναστάτης όχι εναντίον του ξένου κατακτητή (των Ρωμαίων), αλλά εναντίον των ντόπιων που κυριαρχούσαν στην κοινωνική και οικονομική ζωή του τότε εβραϊκού έθνους. Και οι ντόπιοι δυνάστες πολλές φορές γίνονται περισσότερο βάρβαροι από τους ξένους κατακτητές. Το εθνικό απελευθερωτικό κίνημα των Εβραίων το είχε πάρει στα χέρια του ο Βαραββάς. Ο Χριστός σήκωσε στους ώμους του τον αγώνα κατά του κατεστημένου, κατά του ιερατείου και την επίπονη προσπάθεια της αναμόρφωσης των βασικών δομών τής τότε κοινωνίας, με διδασκαλία διαχρονικής και παγκόσμιας εμβέλειας. Γι’ αυτό και παρέμεινε ανθηρή επί τόσους αιώνες χωρίς να εξασθενίσει ποτέ ή να χάσει τα στοιχεία εκείνα που την κατέστησαν θεμέλιο των σύγχρονων κοινωνιών. Στην ιστορία του κοινωνικού και οικονομικού βίου της ανθρωπότητας αναμφισβήτητα υπήρξαν πολλοί επώνυμοι και ανώνυμοι αγωνιστές που όμως δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν την εποχή τους ή τα σύνορα της χώρας τους. Ο αγώνας τους φυσικά είναι σεβαστός και βελτίωσε τις κοινωνικές δομές, όμως δεν κατάφεραν να αναστρέψουν την κοινωνική πορεία στο σύνολό της. Αυτό μόνο ο Χριστός το μπόρεσε. Έτσι θα πρέπει να τον τιμάμε, ως μοναδικό κοινωνικό αγωνιστή, αφού πέτυχε να αλλάξει το «θεσμικό» πλαίσιο της κοινωνίας που είχε επιβληθεί νομικά και εθιμικά στη ζωή των Εβραίων, αλλά και όλου σχεδόν του υπόλοιπου κόσμου.

Η κόντρα του Χριστού με το πολιτικό, θρησκευτικό και οικονομικό κατεστημένο άρχισε πολύ νωρίς με τη διδασκαλία του προς τα πλήθη, με τις παραβολές και κυρίως με την παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου και με την εκδίωξη των εμπόρων με μαστίγιο από τον ναό του Σολομώντα, για να κορυφωθεί με τα περίφημα «ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριτές», που ακούγονται στο Ευαγγέλιο της Μεγάλης Δευτέρας το βράδυ. Εκεί ο Χριστός στο δριμύ κατηγορητήριό του εναντίον της άρχουσας τάξης περιγράφει τη συμπεριφορά της απέναντι στους κοινωνικά και οικονομικά αδύναμους. Μια συμπεριφορά που παραμένει ίδια μέχρι σήμερα. Οι Εβραίοι στις προσευχές τους παρακαλούσαν τον Θεό να τους κάνει πλούσιους. «Ποίησον με πλούσιον» ήταν η θερμή παράκλησή τους. Και η συμπεριφορά τους ανάλογη. Και ο Χριστός μιλώντας παραβολικά και καυτηριάζοντας την απάνθρωπη και αντικοινωνική συμπεριφορά της οικονομικής ελίτ τους κατηγορεί ότι «λέγουσι γαρ και ου ποιούσι. Δεσμεύουσι φορτία βαρέα και δυσβάστακτα και επιτιθέασιν επί τους ώμους των ανθρώπων». Ακριβώς όπως και σήμερα οι ισχυροί μετακυλίουν όλα τα βάρη στους ώμους των αδυνάτων. Και οι πολιτικοί, κυβερνώντες ή αντιπολιτευόμενοι, «λέγουσι και ου ποιούσι». Και συνεχίζει ο Χριστός απτόητος: «Ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί ότι κατεσθίετε της οικίας των χηρών και προφάσει μακρά προσευχόμενοι διά τούτο λήψεσθε περισσότερο κρίμα… Οδηγοί τυφλοί, οι διυλίζοντες τον κώνωπα, την δε κάμηλον καταπίνοντες… Ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί, ότι παρομοιάζετε τάφοις κεκονιαμένοις οίτινες έξωθεν μεν φαίνονται ωραίοι, έσωθεν δε γέμουσι οστέων νεκρών και πάσης ακαθαρσίας». Πόσο ισχυρό είναι και σήμερα το κατηγορητήριο αυτό του Χριστού! «Λέγουσι και ου ποιούσι» οι σημερινοί πολιτικοί ηγέτες και οι κυβερνήτες των λαών, στην προσπάθειά τους να παραπλανήσουν τους λαούς και να τους δημιουργήσουν ψεύτικες ελπίδες. Οικονομικά φορτία βαριά και δυσβάσταχτα φορτώνουν στους ώμους των αδύναμων πολιτών, για να ικανοποιηθούν αναιδείς απαιτήσεις των ισχυρών. Και ένα επίκαιρο παράδειγμα: η κυβέρνησή μας θέλει να φορτώσει στους ώμους του λαού τα αναδρομικά των δικαστών, που οι ίδιοι επιδικάζουν για τους εαυτούς τους, αγνοώντας τις θυσίες των οικονομικά ασθενών πολιτών που μοχθούν να τα βγάλουν πέρα με τα 30 ευρώ αύξηση που παίρνουν για κάθε μήνα. Ενώ οι δικαστές με τα αναδρομικά τους γίνονται και σοβαροί επενδυτές.

Σ’ αυτούς που έχουν απαρνηθεί κάθε αξία και έχουν θεοποιήσει το κέρδος (Ερμή, θεέ του εμπορίου, ποίησον με πλούσιον!) ο Χριστός απευθύνει τη βαρύτατη κατηγορία ότι κατεσθίουν τας οικίας των χηρών και με κάποια πρόφαση τάχα προσεύχονται. Και τους παρομοιάζει με οδηγούς τυφλούς που διυλίζουν τον κώνωπα και καταπίνουν την κάμηλον! Και τέλος παρομοιάζει τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους με τάφους ασβεστωμένους και τσιμενταρισμένους που απέξω φαίνονται ωραίοι, μέσα όμως είναι γεμάτοι από οστά νεκρών και ακαθαρσίες! Πράγματι, όλοι αυτοί οι πανάθλιοι που απομυζούν το αίμα των λαών ντύνονται αστραφτερά, θέλοντας να φανούν ευπρεπείς και με κύρος, ενώ στην πραγματικότητα είναι οι «εγκληματίες με κολάρο»! Γεμάτοι με εγκλήματα εις βάρος του εργαζομένου λαού. Στο κατηγορητήριό του ο Χριστός συμπεριέλαβε όλους τους ενταγμένους στο κατεστημένο και τότε και σε κάθε εποχή. Κατηγορητήριο με διαχρονικά χαρακτηριστικά! Η συμπεριφορά του κατεστημένου ίδια και τότε ίδια και τώρα. Μόνο που βρισκόμαστε σε εποχή ιδιαίτερα προκλητικής μεθοδολογίας για παράνομη απόκτηση χρημάτων και αδικαιολόγητου πλουτισμού. Ενάντια στην κατάσταση αυτήν τάχθηκε ο Χριστός και βροντοφώνησε: «έως πότε ανέξομαι υμάς;». Έως πότε θα σας ανέχομαι; Έως πότε οι λαοί θα ανέχονται τέτοιες πανάθλιες καταστάσεις;

Επόμενο ήταν το κατεστημένο να αρχίσει τον πόλεμο κατά του επαναστάτη Χριστού. Γραμματείς, Αρχιερείς και Πρεσβύτεροι, Φαρισαίοι και Σαδδουκαίοι και όλοι οι δωσίλογοι του τότε κατεχόμενου από τους Ρωμαίους εβραϊκού κράτους κατηγορούσαν τον Χριστό ότι «αντιλέγει τω Καίσαρι». Είναι δηλαδή εχθρός του καθεστώτος. Ήλπιζαν ότι η κατηγορία αυτή θα έφτανε στ’ αφτιά των ρωμαίων κατακτητών και έτσι θα εξουδετερώνετο ο Χριστός και θα διαλυόταν ο λαός που τον ακολουθούσε και δεχόταν τη διδασκαλία του. Όμως οι Ρωμαίοι δεν συγκινήθηκαν από την κατηγορία αυτή και έτσι το «ιερατείο της Ιερουσαλήμ» προσπάθησε και πέτυχε με άλλες κατηγορίες την καταδίκη του Χριστού σε θάνατο. Και η μεθοδολογία της εξουδετέρωσης του αντιπάλου ίδια από τον καιρό εκείνο. Οι ανά τους αιώνες επαναστάτες, αντίπαλοι του κατεστημένου και της διαφθοράς, εξουδετερώνονται πάντα με την κατηγορία ότι «αντιλέγουν τω Καίσαρι». Είναι εχθροί του καθεστώτος, εχθροί του έθνους. Και πρέπει να εξοντωθούν. Για να διατηρείται η εξουσία των εκμεταλλευτών του λαού, των δωσίλογων και όλων αυτών που ανήκουν στην κατηγορία των «εγκληματιών με κολάρο», που παρουσιάζονται σαν Ηρακληδείς του καθεστώτος και υπερασπιστές του έθνους. Ενώ είναι εκμεταλλευτές του έθνους. Πάντα ίδιο το κατεστημένο. Χωρίς αξίες και δισταγμούς για εγκληματική δράση. Κύριος στόχος το κέρδος και μόνο αυτό! Διαχρονικά ίδια η μέθοδος εξόντωσης του ιδεολογικού (και πολιτικού) αντιπάλου. Αν φυσικά θεωρηθεί σαν ιδεολογία η θεοποίηση του κέρδους σαν μοναδικής αξίας.

Στη μακρόχρονη ιστορία του ανθρώπινου γένους δεν έλειψαν οι εκμεταλλευτές του ιδρώτα των λαών. Έτσι δεν έλειψαν και οι επώνυμοι και οι ανώνυμοι κοινωνικοί αγωνιστές, φυσικά και οι θυσίες τους. Η Εκκλησία, κρίνοντας τη συμπεριφορά της πλειονότητας του εβραϊκού λαού απέναντι στον Χριστό με το «άρον άρον σταύρωσον αυτόν», χαρακτηρίζει τον λαό των Εβραίων «λαόν δυσεβή και παράνομον». Δικαιολογημένα βέβαια. Δυσεβής απέναντι στον πάσχοντα Θεό και παράνομος απέναντι στον άνθρωπο, στον αγωνιστή, στον κοινωνικό αναμορφωτή. Προσωπικά έχω τη γνώμη ότι οποιαδήποτε εποχή και αν ερχόταν στον κόσμο μας ο Χριστός και σε οποιοδήποτε μέρος της γης και να ζούσε, το τέλος του θα ήταν το ίδιο. Η φυσική εξόντωσή του από το πάντα διεφθαρμένο κατεστημένο και την κοινωνική και οικονομική ελίτ. Όλοι οι λαοί έδειξαν αχαριστία σε κοινωνικούς αγωνιστές και τους οδήγησαν σε μαρτυρικό θάνατο ή σε περιθωριοποίηση, δηλαδή σε κοινωνική και επαγγελματική εξόντωση. Από τον κανόνα αυτόν δεν θα μπορούσε να ξεφύγει και ο Χριστός σε όποια εποχή και σε όποιο κράτος και αν ζούσε. Οι ευεργετημένοι θα φώναζαν «άρον άρον σταύρωσον αυτόν». Ας μη ρίχνουμε λοιπόν τον λίθον του αναθέματος μόνο στους Εβραίους. Ασφαλώς φταίνε, αλλά δεν είναι οι μοναδικοί φταίχτες ούτε και οι μοναδικοί δυσεβείς και παράνομοι.

Αυτήν την εβδομάδα η Χριστιανοσύνη θα τιμήσει τη θυσία του Θεανθρώπου με έμφαση στον μαρτυρικό θάνατο και την Ανάσταση. Κάποτε όμως θα πρέπει να εξαρθεί η προσωπικότητα του Χριστού ως κοινωνικού αγωνιστή και αναμορφωτή των κοινωνικών δομών. Ως πρωτεργάτη της κοινωνικής συνοχής και πρωταγωνιστή της μάχης υπέρ των αδυνάτων.