Αναθέρμανση ρωσο-κινεζικών σχέσεων
Το μέγεθος της απειλής που εκπροσωπούν οι εμπορικές συμφωνίες που υπογράφτηκαν στη Μόσχα, ωθώντας εκπρόσωπο του αμερικανικού υπερσυντηρητικού ιδρύματος Χέριτατζ να προβλέψει άσχημες μέρες για τον αμερικανικό αϊτό από τη συνεργασία της ρώσικης αρκούδας με τον κινέζικο δράκο, υπογραμμίζεται πολύ πιο έντονα αν πάρουμε υπόψη μας ότι σήμερα βρίσκονται ουσιαστικά στο μηδέν. Ενδεικτικά, το μερίδιο που καταλαμβάνει το εμπόριο με τη Ρωσία στις κινέζικες στατιστικές ανέρχεται μόλις στο 2% του συνολικού της εμπορίου, ενώ στις πρώτες θέσεις βρίσκονται χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα. Το λιώσιμο των οικονομικών πάγων συνεπώς μεταξύ των δύο χωρών που κατέχουν θέση μόνιμου αντιπροσώπου στο πενταμελές Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και πολλές φορές έχουν βρεθεί στο ίδιο διπλωματικό χαράκωμα μέχρι τώρα -από το Ιράκ και τη Β. Κορέα μέχρι το Ιράν- πολεμώντας με το δικαίωμα βέτο τις αμερικανικές επιλογές, θα δώσει νέα ώθηση στη διπλωματική τους συνεργασία.
Το θέμα που κυριάρχησε στο πλαίσιο των συνομιλιών για εμπορικά θέματα αφορούσε το ενεργειακό. Το πώς συγκεκριμένα θα καλυφθούν οι ακόρεστες ανάγκες της κινέζικης αγοράς. Για το ίδιο θέμα άλλωστε, πριν φτάσει στη Μόσχα, ο κινέζος ηγέτης πραγματοποίησε στην Αφρική ένα ταξίδι 12 ημερών, επισκεπτόμενος οκτώ κράτη! Στη Ρωσία όμως έπρεπε να ξεπεράσει από κοινού με τον Πούτιν ένα εμπόδιο που εμφανίστηκε στα όσα είχαν συμφωνηθεί πέρυσι για τη μεταφορά του ρωσικού πετρελαίου στην Κίνα, με αποτέλεσμα οι συμφωνίες να μείνουν στα χαρτιά. Κατά την προηγούμενη επίσκεψη του Χου Ζιντάο στη Μόσχα, πέραν της αύξησης των σιδηροδρομικών δρομολογίων που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο στην Κίνα, είχε συμφωνηθεί η κατασκευή ενός αγωγού από την ανατολική Σιβηρία που θα μεταφέρει φυσικό αέριο στη βορειοανατολική πόλη της Κίνας Ντακίνγκ. Το σχέδιο δεν προχωράει με ικανοποιητικούς ρυθμούς και η Μόσχα εξακολουθεί να καλύπτει μόλις το 8% των κινέζικων ενεργειακών αναγκών, γιατί το φυσικό αέριο… δεν επαρκεί. Για την ακρίβεια, δεν φτάνει για το Πεκίνο όσο η Μόσχα ιεραρχεί σε υψηλότερη θέση την κάλυψη της αγοράς της Ευρώπης και της Ιαπωνίας.
Μια σειρά από παράγοντες όμως συντείνουν στο συμπέρασμα ότι αυτή η επιλογή της δεν θα αντέξει στον χρόνο, χωρίς φυσικά να έπεται ότι θα κλείσουν αύριο οι στρόφιγγες του ρωσικού πετρελαίου, όπως κινδυνολογεί η Ουάσινγκτον. Οι επανειλημμένες και επίμονες δηλώσεις ρώσων αξιωματούχων για ανάγκη διαφοροποίησης του δικού τους πελατολογίου – ως κίνηση άμυνας απέναντι στις προσπάθειες της Ευρώπης να διαφοροποιήσει τους προμηθευτές της, η φιλοαμερικανική στροφή της Ιαπωνίας αλλά κυρίως η ανάγκη βελτίωσης των σχέσεων της Μόσχας με το Πεκίνο προδικάζουν ότι αργά αλλά σταθερά όλο και μεγαλύτερες ποσότητες του ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου θα εκτρέπονται προς την Κίνα τροφοδοτώντας τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες της οικονομικής ανάπτυξης.
Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης
Το ειδύλλιο μεταξύ των δύο χωρών έλαβε επίσημη μορφή για πρώτη φορά με αφορμή τη συγκρότηση του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, που έφερε στο ίδιο τραπέζι και με κάθε επισημότητα όχι μόνο τη Ρωσία και την Κίνα, αλλά επιπλέον τέσσερις ακόμη χώρες: το Καζακστάν, την Κιργιζία, το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Ο Οργανισμός, που χαρακτηρίστηκε από τον βρετανικό «Γκάρντιαν» σαν… ξαναγεννημένο Σύμφωνο της Βαρσοβίας, επισήμως στοχεύει στη συνεργασία μεταξύ των έξι παραπάνω χωρών σε θέματα που σχετίζονται με την από κοινού αντιμετώπιση αυτονομιστικών κινημάτων και τρομοκρατίας. Η άμεση και πολυετής απειλή δε που αντιμετωπίζει η Ρωσία από την Τσετσενία και η Κίνα από την Ταϊβάν κάνει τις δύο χώρες να μην έχουν κανέναν ηθικό ενδοιασμό στην υιοθέτηση όχι μόνο του λεξιλογίου, αλλά και των πρακτικών του Μπους, αν κριθεί απαραίτητο. Επί της ουσίας ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης αποσκοπεί στην εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ των 6 αυτών χωρών, που από άποψη έκτασης την οποία καταλαμβάνουν τα κράτη-μέλη του, πληθυσμού και πλουτοπαραγωγικών πηγών που διαθέτουν, ξεπερνούν το ΝΑΤΟ ή την ΕΕ.
Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης στοχεύει όμως και στον περιορισμό της επιρροής που ασκούν οι Αμερικανοί στην κεντρική Ασία – μια περιοχή που έχει απόλυτη προτεραιότητα στην ατζέντα τους λόγω των ενεργειακών αποθεμάτων που φιλοξενεί στο υπέδαφός της. Δεν είναι τυχαίο ότι επίσημο αίτημα της Ουάσινγκτον να παρακολουθεί τις εργασίες του Οργανισμού, που θα έπρεπε να γίνει αποδεκτό, αν αποκλειστικό πέρα από πρώτο μέλημά του ήταν η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, απορρίφθηκε! Ενώ, ιάπωνας αξιωματούχος δεν έκρυψε την έχθρα με την οποία αντιμετωπίζουν Τόκιο και Ουάσιγκτον τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης, λέγοντας στον βρετανικό «Γκάρντιαν» στις 6 Ιουνίου 2006 ότι «μετατρέπεται σε ένα ανταγωνιστικό μπλοκ απέναντι στη συμμαχία των ΗΠΑ. Δεν μοιράζονται τις δικές μας αξίες. Το παρακολουθούμε στενά»!
Οι αντιθέσεις που υπάρχουν μεταξύ όλων αυτών των χωρών και οι αποκλίνουσες επιλογές τους, ακόμη και σε κορυφαία θέματα όπως είναι οι σχέσεις με τις ΗΠΑ, δεν εγγυώνται έναν εύκολο δρόμο για τη Ρωσία και την Κίνα. Η προσπάθεια όμως του Οργανισμού να επεκτείνει την επιρροή του και να δεχτεί για μέλη του τη Μογγολία, την Ινδία, το Πακιστάν και το Ιράν (βοηθώντας το τελευταίο να βγει από τη διπλωματική απομόνωση που το έχουν καταδικάσει οι Αμερικανοί) ή η απόφαση του Καζακστάν τον Ιούλιο του 2005, αμέσως μετά από μια σύνοδο του Οργανισμού, να ανακοινώσει στις ΗΠΑ ότι πρέπει να κλείσουν τις στρατιωτικές τους βάσεις στη χώρα δημιουργούν ανησυχία στις ΗΠΑ.
Το ίδιο συνέβη και με τις δηλώσεις που έκαναν Πούτιν και Ζιντάο την εβδομάδα που πέρασε για ανάληψη νέων πρωτοβουλιών στην κατεύθυνση παραπέρα ανάπτυξης του Οργανισμού για τη Συνεργασία της Σαγκάης όπως και για συνεργασία τους στον τομέα των διαστημικών ερευνών, σε αντιδιαστολή προφανώς με την αντιπυραυλική ασπίδα που προωθούν οι Αμερικανοί, την οποία αποδοκίμασαν!