ΤΟ «ΒΑΘΥ» ΚΡΑΤΟΣ ΕΛΕΓΧΕΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑ
Μερικούς μήνες πριν, ο ίδιος μιλώντας στην εφημερίδα «Σαμπάχ» έφερνε ως παράδειγμα αυτών των προβλημάτων το γεγονός ότι παρά τη δήλωση του τούρκου υπουργού Παιδείας Χουσεΐν Τσελίκ «ότι η Σχολή της Χάλκης μπορεί να λειτουργήσει οποτεδήποτε», η Σχολή εξακολουθεί να μη λειτουργεί: «Υποθέτω ότι το ”βαθύ κράτος” δεν μας επιτρέπει να επαναλειτουργήσουμε τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης» απαντά ο ίδιος στη σχετική απορία. Ταυτοχρόνως καταρρίπτει και το επιχείρημα τουρκικών κύκλων περί κινδύνου για τον χαρακτήρα του ίδιου του κράτους, μια και απαντώντας στην υποκρισία ότι η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής θα υπονόμευε τον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, θύμισε ότι η Σχολή λειτουργούσε ανενόχλητη όλη την περίοδο της εξουσίας του Κεμάλ Ατατούρκ μέχρι το 1971.
Όσο περνάει ο καιρός όλο και περισσότεροι, παντού στην Ευρώπη, βλέπουν τον προβληματικό ρόλο της Τουρκίας στη διεθνή σκηνή και το πόσα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν οι ίδιοι, αν αύριο ξαφνικά καταστούν εταίροι με τους γείτονές μας. Χρειάστηκε, για να καταλάβουν περί τίνος (περίπου) πρόκειται, να φθάσει η Τουρκία προ των πυλών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κι εκείνοι, οι εταίροι, να αποφασίσουν αν μπορεί και πρέπει να γίνει ισότιμο μέλος, αν πρέπει να μελετηθεί η οικοδόμηση μιας ειδικής σχέσης, αν πρέπει να τεθούν ειδικά κριτήρια κ.λπ.
Αυτό το τελευταίο έχει μεγάλη σημασία μια και «ειδικά κριτήρια» δεν έχουν τεθεί μέχρι τώρα για κανένα υποψήφιο μέλος. Και πώς να τεθούν αφού καμιά από τις ενταγμένες ή υπό ένταξη χώρες δεν είχε πρόβλημα να αντιληφθεί τι σημαίνουν ανθρώπινα δικαιώματα, κοινωνικές ελευθερίες, προστασία των μειονοτήτων, έννοιες δηλαδή αυτονόητες και σταθερές στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, ασχέτως αν μια χώρα έβγαινε από μια σκοτεινή πολιτική δοκιμασία δεκαετιών και είχε μείνει πίσω σε ανάλογα θέματα. Όσο πίσω κι αν έμεινε μια πρώην σοσιαλιστική χώρα, καταλαβαίνει πολύ καλά το δικαίωμα του μετανάστη να ζει κανονικά, να λατρεύει τον θεό του χωρίς φόβο, να κυκλοφορεί ελεύθερος παντού και να μη χρειάζεται άδειες μετάβασης σε μια κουρδική πόλη του νότου (εντός των τουρκικών συνόρων) ή σε μια ποντιακή πόλη του τουρκικού βορρά.
Σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν συλλαμβάνεται, δικάζεται και καταδικάζεται ένας πολίτης που θα αποκαλέσει «κύριο» ή «αξιότιμο» κάποιον, οποιονδήποτε, που βρίσκεται στη φυλακή ως τρομοκράτης. Στην Τουρκία όμως συλλαμβάνεται, δικάζεται και καταδικάζεται όποιος αποκαλέσει τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν απλώς κύριο. Η ποινή μεγαλώνει αν προσθέσει το επίθετο «αξιότιμος» μια και αυτό θεωρείται «εγκωμιασμός εγκληματία» και ασέβεια προς το τουρκικό κράτος!
Όσο γίνονται γνωστά αυτά και αποκτούν δημοσιότητα, όλο και περισσότεροι από την Ευρώπη «κουμπώνονται», αφού λίγο πριν έχουν πέσει από τα σύννεφα, αναλογιζόμενοι πώς είναι δυνατόν η Τουρκία να μη λειτουργεί με αυτές τις αρχές. Κι αν αναρωτηθεί κανείς μα δεν ήξεραν τι συνέβη στην Κύπρο, δεν έχουν ακούσει για την εισβολή και κατοχή του 37% του νησιού και την ανακήρυξη του ψευδοκράτους, η απάντηση είναι ότι και να ήξεραν δεν έδιναν σημασία, διότι στο μυαλό τους είχαν την απλουστευτική και βολική θεωρία του «φταίνε και οι δύο». Με τον τρόπο αυτόν ξεμπέρδευαν με την Κύπρο, έως ότου άρχισαν να αντιμετωπίζουν από πολύ κοντά την προοπτική να γίνουν εταίροι με τους Τούρκους. ΄Ετσι, άρχισαν να μαθαίνουν περισσότερα και να τα αξιολογούν αλλιώς, μια και αφορούσε πια και τους ίδιους.
Η άνοδος του εθνικισμού στην Τουρκία και η αύξηση μιας αντιευρωπαϊκής τάσης εκεί εδράζεται, κατά την έρευνα που δημοσίευσε η «Μιλιέτ». Ο μέσος πολίτης είναι θιγμένος που η Ευρώπη ζητάει «τόσα πολλά» από την Τουρκία για να την κάνει μέλος της και απαντά με το απλό αλλά εκτονωτικό «ποτέ μη σώσετε και μας δεχθείτε» ή περνάει και τελείως στην άλλη όχθη διαλαλώντας ότι η Τουρκία κάνει χάρη στην Ευρώπη με το να δέχεται να γίνει μέλος της και όχι το αντίστροφο. Οι βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου θα δώσουν λύση στο πρόβλημα; Εξαρτάται. Το πρώτο που έχει να κάνει η Τουρκία είναι να αποφασίσει αν θα διοικείται από πολιτική κυβέρνηση στην πραγματικότητα και όχι από στρατηγούς που κατευθύνουν και ρυθμίζουν τις αποφάσεις των πολιτικών.
Αν το «βαθύ» κράτος θα εξακολουθήσει να κυβερνά ή αν η Τουρκία θα γίνει μια κανονική δημοκρατική χώρα, όσο δύσκολο κι αν ακούγεται αυτό. Μέχρι τότε τα πράγματα θα είναι δύσκολα τόσο για την ίδια και τη σχέση της με την Ευρώπη όσο και για τις μειονότητες, θρησκευτικές και άλλες, που ζουν στα εδάφη της σε καθεστώς υποταγής.