Η διεθνής απουσία της κυβέρνησης
Λες και είναι επιλογή της κυβέρνησης Καραμανλή να περνάει απαρατήρητη (και) στο εξωτερικό, μη γίνει κανένα λάθος και θιγούν φίλοι και ουδέτεροι, κάτι σαν πρακτική εφαρμογή της αντίληψης «καμία δράση, καλή δράση».
Τα Βαλκάνια, προνομιακός χώρος κίνησης και ευελιξίας για την ευρωπαϊκή Ελλάδα, τη μόνη κανονική χώρα της περιοχής, τη μόνη ευνομούμενη και ομαλής πορείας χώρα, παραμένουν τόπος μακρινός αν και τόσο κοντά, αν και δίπλα μας. Η Γιουγκοσλαβία διαλύθηκε, έξι χώρες γεννήθηκαν στη σκιά της καταστροφής της και μία το Κόσοβο, που κοντεύει κι αυτό να γίνει, επτά. Η μισή Βουλγαρία δουλεύει εκτός συνόρων της, αλλά ολόκληρη η χώρα γίνεται μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το ίδιο συμβαίνει και με τη Ρουμανία, ενώ στην πόρτα της ΄Ένωσης περιμένει ανυπόμονα η Κροατία, που ζηλεύει τη γείτονά της Σλοβενία, ήδη μέλος. Η Τουρκία υποδύεται την αυτοκρατορία της περιοχής και τρέμει την εξέλιξη να αποκτήσουν κράτος οι Κούρδοι με τον διαμελισμό του Ιράκ, στα νοτιοανατολικά σύνορά της. Συγχρόνως, προσπαθεί να πείσει ότι δεν νοιάζεται να γίνει μέλος της ΕΕ, αφού η πολιτισμένη Ευρώπη της ζητάει να κάνει τόσα πολλά στον τομέα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Αλβανία σταθερά βυθισμένη στη δυστυχία και τον μεγαλοϊδεατισμό βιώνει το όραμα της δημιουργίας μιας μεγάλης Αλβανίας και επειδή δεν γίνεται (σε πρώτη τουλάχιστον φάση), αυτό χαίρει στη ιδέα-προοπτική μιας τριπλής Αλβανίας, με την κανονική να συνοδεύεται από το Κόσοβο και την αλβανόφωνη περιοχή του Τέτοβου της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, που κι αυτή μπορεί να διαλέξει τον δρόμο της ανεξαρτησίας όπως το Κόσοβο. Κι ας λέει ο διεθνής παράγων ότι η περίπτωση του Κοσόβου δεν πρόκειται να αποτελέσει «πιλότο» για άλλες περιοχές, παρά τις σχετικές προσδοκίες. Είδαμε πουθενά την Ελλάδα παρούσα σε όλ’ αυτά; Ζήτημα είναι κι αν εκπληρώνει τις στοιχειώδεις συμβατικές υποχρεώσεις της που προκύπτουν από την ιδιότητα του κράτους-μέλους της ΕΕ, όχι να πάρει πρωτοβουλίες ηγέτιδος δυνάμεως στην περιοχή και εξ ορισμού ηγεμονικής παρουσίας. Όχι για να επιβληθεί και να ποδηγετήσει τις άλλες χώρες, αλλά για να μην εκχωρήσει τους ρόλους που (ακόμα και γεωγραφικά) της ανήκουν σε άλλους, περισσότερο πρόθυμους, ευκίνητους και παρόντες.
Η πιο απλή εξήγηση είναι ότι δεν ξέρει τι ακριβώς πρέπει να κάνει για να παρέμβει αποτελεσματικά και υπέρ των ελληνικών συμφερόντων στην εξέλιξη της περιοχής. Μια πιο σύνθετη αλλά και δυσάρεστη εξήγηση είναι ότι λειτουργεί ως μέρος ενός συστήματος που δεν επιτρέπει στον εαυτό του την αυτενέργεια επειδή ετεροπροσδιορίζεται όπως κάνουν και τα άλλα κομμάτια του ίδιου συστήματος.
Αν ισχύει αυτό, πρόκειται για ένα αρκετά συχνό σύμπτωμα τα τελευταία χρόνια, μετά την κυριαρχία ενός μόνο πόλου παγκόσμιας εξουσίας που απαντάται σε χώρες μη δυνάμενες να έχουν αυτόνομο ρόλο στη διεθνή πολιτική σκηνή. Πρόκειται ουσιαστικά για την επέκταση της λογικής παλαιού διπλωμάτη σύμφωνα με την οποία «η Ελλάς είναι πολύ μικρά χώρα διά να έχει ιδικήν της πολιτικήν», λογική που βρίσκει νομιμοποίηση στις μέρες μας με την κατάρρευση και εξαφάνιση του άλλου πόλου εξουσίας. ΄Ετσι, η σκέψη «και να κάνω κάτι αντίθετο με τα συμφέροντα και τις επιθυμίες των Ηνωμένων Πολιτειών, τι αντίκρισμα θα έχει, ποιος θα με στηρίξει» σκεπάζει οποιαδήποτε επιθυμία κυβερνήσεων τέτοιων χωρών να κάνουν κάτι περισσότερο από εκείνο που ο διεθνής παράγων τους επιφυλάσσει.
Το πρόβλημα βέβαια για την ελληνική κυβέρνηση, εμπίπτει ή δεν εμπίπτει σε αυτήν τη λογική, είναι ότι τα διαλυμένα Βαλκάνια τελούν σε κατάσταση ανασύστασης και ζητούν έναν «τοπικό ηγέτη» ο οποίος θα βάλει σε τάξη τα πράγματα, χωρίς να αναδειχθεί σε «νταβατζή της νοτιοανατολικής Ευρώπης». Έναν ρόλο που κάλλιστα θα μπορούσε να παίξει η Ελλάδα σε συνεργασία με άλλες χώρες και να βγει αναβαθμισμένη στη διεθνή σκηνή, δείχνοντας συγχρόνως τα καλά της συμμετοχής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά αυτό είναι θέμα επιλογής και στάσης απέναντι στα πράγματα. ΄Η το έχεις ή δεν το έχεις. Και η κυβέρνηση δεν μοιάζει να το έχει.