ΒP και Shell στο εδώλιο για καρτέλ στα καύσιμα

Η υπόθεση έχει εξελιχθεί σε θρίλερ με άγνωστο τέλος και συνεχείς ανατροπές, ενώ έντονη είναι η φημολογία ότι γίνεται προσπάθεια στο παρασκήνιο για να πέσουν οι δύο εταιρείες «στα μαλακά» και να μην πληρώσουν ποτέ τα πρόστιμα-ρεκόρ που περιλαμβάνονταν στην αρχική εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού (50 εκατ. ευρώ στην BP και 56 εκατ. ευρώ στη Shell).

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τον Απρίλιο του 2006 αναβάλλεται διαρκώς και με διάφορες αιτιολογίες η συζήτηση του πορίσματος της Διεύθυνσης Ανταγωνισμού από την Επιτροπή, ενώ μόλις την περασμένη εβδομάδα ανακοινώθηκε επίσημα ότι θα εισαχθεί προς συζήτηση στις 17 Μαΐου. Το χρονικό της υπόθεσης, όπως προκύπτει από δημοσιευμένα στοιχεία, αλλά και από απόρρητα πρακτικά συνεδριάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού που έχει στη διάθεσή του το «ΠΑΡΟΝ», δείχνει πόσο δυσκολεύεται μια ανεξάρτητη δημόσια αρχή να αντιμετωπίσει παραβιάσεις της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού με τεράστιο κόστος για τους καταναλωτές, όταν σε αυτές εμπλέκονται ηχηρές επωνυμίες πολυεθνικών εταιρειών:

• Η έρευνα της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού ήταν αυτεπάγγελτη και το πόρισμα τέθηκε προς συζήτησιν για πρώτη φορά στις 6 Απριλίου 2006. Η συζήτηση όμως δεν έγινε, αφού ζητήθηκε συμπληρωματική εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης, η οποία θα ελάμβανε υπόψη την επιχειρηματολογία και τα στοιχεία που προσκόμισαν οι ενδιαφερόμενες εταιρείες.

• Στις 17 Ιουλίου 2006, η Γενική Διεύθυνση ανακοίνωσε ότι ολοκλήρωσε την εξέταση των στοιχείων, αλλά «εμμένει στην αρχική της εισήγηση, δηλαδή στην ύπαρξη κοινής εκπτωτικής πολιτικής εκ μέρους των δύο εταιρειών, μέσω της οποίας συντηρείται μια σταθερή μη ανταγωνιστική μεταξύ τους σχέση στη διαμόρφωση των τιμών της αμόλυβδης βενζίνης». Στην ανακοίνωση τονιζόταν ότι η Γενική Διεύθυνση «εμμένει στην πρότασή της για επιβολή προστίμου στις εταιρείες BP Hellas AE και Shell Hellas AE».

• Πριν προλάβει να συζητηθεί η εισήγηση, όμως, «έσκασε» τον Σεπτέμβριο το «σκάνδαλο των κουμπάρων», ο γενικός διευθυντής Παναγιώτης Αδαμόπουλος κατέληξε προφυλακισμένος στον Κορυδαλλό και, κατά τρόπο ιδιαίτερα βολικό για τις εταιρείες, η υπόθεσή τους εντάχθηκε στους επτά «φακέλους Αδαμόπουλου» που αποφασίσθηκε να επανεξετασθούν.

Σε πρακτικό συνεδρίασης της 25ης Σεπτεμβρίου που έχει στη διάθεσή του το «ΠΑΡΟΝ», αναφέρεται ότι αναπέμπεται προς επανεξέταση, προκειμένου να υποβληθεί νέα εισήγηση εντός μηνός, η συμπληρωματική εισήγηση της 17ης Ιουλίου για την αγορά καυσίμων, η οποία όλως τυχαίως ήταν η εισήγηση απόρριψης των επιχειρημάτων των δύο εταιρειών.

• Περιέργως, όμως, ο φάκελος παραμένει «χαμένος» άλλους τέσσερις μήνες, χωρίς να ολοκληρωθεί η νέα εισήγηση, όπως φαίνεται από πρακτικό συνεδρίασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού την 1η Φεβρουαρίου 2007, όπου ο φάκελος αναφέρεται ως ένας από τους τρεις για τους οποίους «εκκρεμεί η ολοκλήρωση του επανελέγχου». Δηλαδή, επί τέσσερις μήνες, και παρότι είχε τεθεί προθεσμία ενός μήνα, οι υπηρεσίες της Επιτροπής δεν μπορούσαν να ολοκληρώσουν τον επανέλεγχο, ο οποίος, όπως διευκρινίζεται από το ίδιο πρακτικό, δεν αφορά τη σύνταξη νέας εισήγησης ή υποβολή νέας πρότασης, αλλά μόνο δύο πράγματα: «κατά πόσον ελήφθησαν υπόψη όλα τα σχετικά έγγραφα του φακέλου για τη σύνταξη της συγκεκριμένης εισήγησης και εάν διαπιστώθηκε οτιδήποτε το επιλήψιμο στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν τα εν λόγω έγγραφα».

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι αρχικές εισηγήσεις της Γενικής Διεύθυνσης αποδείχθηκαν «στεγανές» κατά τον επανέλεγχο και δεν άφηναν περιθώριο απόρριψής τους και σύνταξης νέων, με τις οποίες οι εταιρείες θα έπεφταν «στα μαλακά». Έτσι, κατά τις ίδιες πληροφορίες, η Επιτροπή θα κληθεί να λάβει τις αποφάσεις της στις 17 Μαΐου βασιζόμενη στην αρχική εισήγηση για την επιβολή των μεγαλύτερων προστίμων που έχουν επιβληθεί ποτέ για παραβιάσεις της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού στην Ελλάδα.

Το μόνο «παράθυρο» που έχει μείνει, σύμφωνα με γνώστες της υπόθεσης, είναι να αξιοποιηθεί διάταξη του νέου κανονισμού λειτουργίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που καθιερώθηκε πρόσφατα με υπουργική απόφαση.

Με το άρθρο 13 του κανονισμού, η Ελλάδα έγινε η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που επιτρέπει σε εταιρείες να δηλώνουν ότι δεσμεύονται να σταματήσουν τις πρακτικές τους που νοθεύουν τον ανταγωνισμό, ακόμη και αφού θα έχει ολοκληρωθεί η εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης και θα απομένει μόνο η συζήτηση του θέματος από την Ολομέλεια.

Αν οι εταιρείες αναλάβουν τέτοια δέσμευση εγγράφως, η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει τη δυνατότητα να μην προχωρήσει στη συζήτηση της εισήγησης για επιβολή προστίμων. Με άλλα λόγια, αν οι εταιρείες εξομολογηθούν την αμαρτία τους και… ορκισθούν να μην το ξανακάνουν, μπορεί να αποφύγουν το «πικρό ποτήρι» των προστίμων, ενώ στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες αυτό μπορεί να γίνει μόνο σε αρχικό στάδιο έρευνας και πάντως πριν από την ολοκλήρωση εισήγησης όπου διαπιστώνονται παραβάσεις και προτείνονται πρόστιμα.

Το ερώτημα πλέον είναι αν από αυτό το θεσμικό «παράθυρο» θα… χωρέσουν να περάσουν στις 17 Μαΐου οι δύο γίγαντες της αγοράς των καυσίμων, ή αν, αντίθετα, θα καταγραφεί στην ιστορία το μεγαλύτερο ρεκόρ προστίμων για παραβίαση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού…