Ο άγνωστος πόλεμος για τα δισ. των Ταμείων

Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, οι μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες έχουν ήδη έλθει σε επαφή με τις επενδυτικές τράπεζες του εξωτερικού που είναι κυρίαρχες στις συναλλαγές της οδού Σοφοκλέους και έχουν αρχίσει προκαταρκτικές συνεννοήσεις για τη μοιρασιά της μεγάλης πίτας των προμηθειών που θα δημιουργηθεί αν γίνουν δεκτές οι εισηγήσεις των τραπεζιτών στην κυβέρνηση.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, ο Τάκης Αράπογλου, με την ιδιότητα του προέδρου της Ένωσης Τραπεζών, είναι από τους θερμότερους εισηγητές της ενίσχυσης του ρόλου των εμπορικών τραπεζών στη διαχείριση των αποθεματικών των Ταμείων, ενώ έχει ήδη προετοιμασθεί, ως διοικητής της Εθνικής, να διεκδικήσει σε συνεργασία με την Credit Suisse First Boston, του καλού φίλου του Χρ. Μεγάλου, μεγάλο κομμάτι της πίτας των προμηθειών.

Τα ερωτήματα που έχουν τεθεί εδώ και πολλούς μήνες και αναμένεται να απαντηθούν ως το Πάσχα, με τη νομοθετική ρύθμιση που θα καταθέσουν οι συναρμόδιοι υπουργοί Γ. Αλογοσκούφης και Σ. Τσιτουρίδης, είναι δύο:

1. Πόσα κεφάλαια από τα αποθεματικά τους θα διαχειρίζονται ελεύθερα οι διοικήσεις των Ταμείων, επενδύοντας στις αγορές χρήματος και αξιών και

2. με ποιον τρόπο θα οργανωθεί το νέο σύστημα διαχείρισης των αποθεματικών.

«Πονηρές» προτάσεις

Αρχικός προσανατολισμός της κυβέρνησης ήταν να αυξηθεί το ποσοστό των ελεύθερων αποθεματικών από το 23% της περιουσίας των Ταμείων στο 28%, ενδεχομένως και με παράλληλη άρση του περιορισμού που ισχύει σήμερα για τη διάθεση αυτών των αποθεματικών (60% σε μετοχές, 40% σε ομόλογα). Με τον τρόπο αυτό, επί συνολικής περιουσίας σχεδόν 29 δισ. ευρώ, οι διοικήσεις των Ταμείων θα είχαν την ελευθερία να διαχειρίζονται περισσότερα από 8 δισ. ευρώ, έναντι περίπου 6,6 δισ. ευρώ σήμερα.

Τα πρόσθετα «ελεύθερα» κεφάλαια θα έφευγαν με τον τρόπο αυτόν από τον ειδικό λογαριασμό των Ταμείων που διαχειρίζεται η Τράπεζα της Ελλάδος, δωρεάν, με πολύ καλές ετήσιες αποδόσεις (γύρω στο 4% ετησίως) και με τη δυνατότητα άμεσης ρευστοποίησης ανά πάσα στιγμή, χωρίς να τίθεται θέμα ρευστοποιήσεων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν κραδασμούς στις αγορές λόγω του μεγάλου ύψους τους.

Η πρόταση αυτή, ύστερα από εντονότατες αντιδράσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, έχει μπει στο συρτάρι εδώ και πολλούς μήνες. Άλλωστε, ο υπουργός Οικονομίας φέρεται να έχει σοβαρές επιφυλάξεις για ένα σχέδιο αύξησης των επενδύσεων των Ταμείων στη Σοφοκλέους που θα τον εξέθετε σε επικρίσεις για παρέμβασή του στη λειτουργία του Χρηματιστηρίου προεκλογικά.

Όμως, μεταξύ κυβερνητικών και τραπεζικών κύκλων άρχισε να κερδίζει τελευταία έδαφος μια ιδέα-παράθυρο που «τετραγωνίζει τον κύκλο»: χωρίς να αυξηθεί το όριο του 23%, κατά την άποψη αυτή, μπορεί να αυξηθούν θεαματικά τα «ελεύθερα» αποθεματικά με μια απλή λογιστική αλχημεία. Αντί να αποτιμούν τα Ταμεία τις μετοχές τους με βάση το κλείσιμο της τελευταίας συνεδρίασης κάθε χρονιάς, προτείνεται να τις αποτιμούν με βάση το κόστος κτήσεως, που είναι πολύ χαμηλότερο και η διαφορά (υπεραξία) να αξιοποιηθεί για πρόσθετες επενδύσεις μακριά από τον έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδος. Και με την ιδέα αυτή διαφωνούν έντονα οι κεντρικοί τραπεζίτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υποδιοικητής της ΤτΕ Παναγιώτης Θωμόπουλος δεν μετείχε στη σχετική ευρεία σύσκεψη που διεξήχθη την περασμένη Δευτέρα στο υπουργείο Οικονομίας, αν και έχει αναλάβει τον ρόλο του επικεφαλής της επιτροπής εμπειρογνωμόνων που αναμένεται αυτή την εβδομάδα να διατυπώσει τις προτάσεις της για το θέμα.

«Μεγάλο κόλπο»

Το «μεγάλο κόλπο» των τραπεζιτών, πάντως, είναι να ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί σύντομα μια διάταξη με την οποία θα συσταθεί νέος κρατικός φορέας που θα συγκεντρώσει όλες τις αρμοδιότητες εποπτείας των επενδύσεων των Ταμείων, χωρίς συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος, αλλά μόνο των συναρμόδιων υπουργείων.

Ο νέος φορέας, σύμφωνα με την ιδέα των τραπεζιτών που έχει κερδίσει έδαφος στους κόλπους των συναρμόδιων υπουργείων, θα έχει και την κρίσιμη αρμοδιότητα της επιλογής των τραπεζών που θα παίζουν τον ρόλο συμβούλου διαχείρισης για τις επενδύσεις των Ταμείων. Έτσι, η πίτα των προμηθειών διαχείρισης θα κατανεμηθεί στις ιδιωτικές τράπεζες, οι οποίες, πέραν των δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ που θα κερδίζουν, θα είναι και τα πραγματικά «αφεντικά» στη διαχείριση, ελέγχοντας την κίνηση αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ. Σε αυτό το μεγάλο «παιχνίδι» στόχος είναι να χάσει κάθε δυνατότητα παρέμβασης η Τράπεζα της Ελλάδος, που είναι και η μόνη με δυνατότητες αποτελεσματικού ελέγχου της διαχείρισης, ώστε οι τραπεζίτες να λογοδοτούν μόνο σε μια κυβερνητική υπηρεσία χωρίς ιδιαίτερη τεχνογνωσία και δυνατότητα αποτελεσματικής εποπτείας.

Πάντως, δεν είναι καθόλου βέβαιο ποια θα είναι η τελική κατάληξη της «υπόγειας» αναμέτρησης τραπεζιτών και ΤτΕ, με «διαιτητή» την κυβέρνηση, καθώς οι αντιδράσεις της ΤτΕ δεν είναι καθόλου εύκολο να παρακαμφθούν. Το μόνο ισχυρό «χαρτί» στα χέρια όσων προωθούν την πλήρη «ιδιωτικοποίηση» της διαχείρισης της περιουσίας των Ταμείων, όπως συζητείται στους τραπεζικούς κύκλους, είναι η λήξη της θητείας του Νίκου Γκαργκάνα στη θέση του διοικητή, η οποία περιορίζει τις δυνατότητες αντίδρασής του, δεδομένου ότι επιθυμεί σφόδρα την ανανέωση της θητείας του…