ΑΠΟΘΡΑΣΥΝΕΙ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑ…

Ο καθένας μπορεί σήμερα να διαπιστώσει πού οδήγησε μέχρι τώρα και πού οδηγεί η πολιτική αυτή. Η ελληνική διπλωματία, εγκλωβισμένη στην πολιτική αυτή, η οποία παρουσιάζεται ως υπέρτερη στρατηγική δήθεν επιλογή, αισθάνεται κυριολεκτικά αφοπλισμένη, σηκώνει το άχθος μιας μονομερούς «φιλίας» και αυτοκαταδικάζεται σε αδράνεια και σιωπή για να μην παρενοχλήσει την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας!

Η Άγκυρα αισθάνεται κάθε άνεση να εισπράττει αφʼ ενός δωρεάν, χωρίς κανένα αντάλλαγμα, την τόσο πολύτιμη στην Ευρώπη ελληνική υποστήριξη και αφʼ ετέρου να χρησιμοποιεί την πολιτική αυτή ως μπούμερανγκ κατά της Ελλάδας για την προώθηση των διεκδικήσεων και των στόχων της σε όλη τη γραμμή από τη Θράκη ως την Κύπρο.

Στην τελευταία επωφελήθηκε από την ελληνική υποστήριξη της απρόσκοπτης συνεχίσεως της ευρωπαϊκής της πορείας, παρά την άρνησή της να εφαρμόσει το Πρωτόκολλο Τελωνειακής Συνδέσεως, για να περάσει στη διπλωματική αντεπίθεση στην ίδια την ΕΕ, με τη βοήθεια των φίλων και συμμάχων της.

Είναι ολοφάνερο σήμερα ότι στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου κατόρθωσε, μετά την ελληνική υποχώρηση, να διασυνδέσει άτυπα το Πρωτόκολλο Τελωνειακής Συνδέσεως με την εφαρμογή του κανονισμού για το «απευθείας εμπόριο» των Τουρκοκυπρίων, δηλαδή του ψευδοκράτους με την ΕΕ, όπως ζητούσε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών κ. Γκιουλ. Κατόρθωσε δηλαδή να εξασφαλίσει ως αντιστάθμισμα δήθεν των «κυρώσεων» που υπέστη με το πάγωμα, τον ετεροχρονισμό δηλαδή οκτώ διαπραγματευτικών κεφαλαίων, την προώθηση του κανονισμού για το «απευθείας εμπόριο». Ο τελευταίος αποτελεί το ψευδώνυμο της ντε φάκτο αναγνωρίσεως του ψευδοκράτους και τη στρατηγική για την ντε φάκτο επιβολή στην Κύπρο «λύσεως» δύο «ισότιμων» κρατών.

Ως αποτέλεσμα της πολιτικής για απρόσκοπτη συνέχιση της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας, ανεξάρτητα από τη μη εκπλήρωση των ελαχίστων υποχρεώσεών της, παρουσιάζεται σήμερα στην ΕΕ η παράδοξη κατάσταση να βρίσκεται υπό διπλωματική πίεση το θύμα αντί ο θύτης. Η Κύπρος αντί η Άγκυρα. Προεξάρχει στις πιέσεις, όπως και στη Σύνοδο Κορυφής, ο φινλανδός επίτροπος, αρμόδιος για θέματα διευρύνσεως, Όλι Ρεν, ο οποίος δέχθηκε για δεύτερη φορά σε σύντομο διάστημα τον τουρκοκύπριο ηγέτη Ταλάτ.

Για να παρακαμφθεί η αντίσταση της Κύπρου και η απαραίτητη συμφωνία της, προβάλλεται, όπως και στο παρελθόν, η σκέψη να αντιμετωπιστεί το ψευδοκράτος ως τρίτη «χώρα» και να παρθεί ως βάση για τη λήψη αποφάσεως το άρθρο 133 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης, σύμφωνα με το οποίο οι αποφάσεις παίρνονται κατά πλειοψηφία και όχι κατ’ ομοφωνία.

Υπάρχει όμως ήδη γνωμάτευση από τη Νομική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σύμφωνα με την οποία θα ήταν παράνομη η προσφυγή στο άρθρο 133 στην περίπτωση των κατεχομένων της Κύπρου. Επισημαίνεται ότι ισχύει για την κατεχόμενη Κύπρο αναστολή της εφαρμογής του ευρωπαϊκού κεκτημένου λόγω της τουρκικής κατοχής. Δεν είναι δυνατόν επομένως να θεωρηθούν τα κατεχόμενα εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας ως δήθεν «τρίτη χώρα».

Η γερμανική Προεδρία δήλωσε προκαταρκτικά ότι επιδιώκει ομόφωνη συμφωνία στο θέμα αυτό με την κυπριακή κυβέρνηση. Ιδιαίτερα σημαντική από την άποψη αυτή θα είναι η αυριανή συνάντηση του Κύπριου υπουργού Εξωτερικών κ. Λιλλήκα με τον γερμανό ομόλογό του κ. Σταϊνμάγιερ.

Συμφωνία αμυντικής συνεργασίας Κύπρου – ΓαλλίαςΤην περασμένη Τετάρτη υπεγράφη στο Παρίσι από τον κύπριο υπουργό Εξωτερικών και τη γαλλίδα υπουργό Αμύνης κ. Μισέλ Αγιό Μαρί Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας μεταξύ Κύπρου και Γαλλίας. Η επίσημη υπογραφή της συμφωνίας έρχεται ως συνέχεια της άτυπης συμφωνίας που έγινε κατά την κρίση του Λιβάνου, με την παροχή από την Κύπρο στρατιωτικών διευκολύνσεων προς τη Γαλλία, με κύριο άξονα τη διάθεση γι’ αυτές της αεροπορικής βάσεως στην Πάφο «Ανδρέας Παπανδρέου».

Η Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας έρχεται σε μια σημαντική στιγμή κατά την οποία η Κύπρος αντιμετωπίζει διπλωματική επίθεση για το «απευθείας εμπόριο» και εμμέσως κατά της σημερινής υποστάσεως και ενιαίας κυριαρχίας της. Αντιμετωπίζει επίσης τις αμφισβητήσεις και τις απειλές της Άγκυρας σε σχέση με τις έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην υφαλοκρηπίδα και οικονομική ζώνη της Κύπρου προς την πλευρά της Αιγύπτου και του Λιβάνου. Η συμφωνία ενισχύει, προφανώς, σε στρατηγικό επίπεδο την Κύπρο. Είναι ένας από τους λόγους που παρατηρείται, κατά την τελευταία περίοδο, μια σχετική αλλαγή πολιτικής από τη βρετανική πλευρά με ορισμένα ανοίγματα προς τη Λευκωσία και δηλώσεις «για μια νέα αρχή» στις κυπροβρετανικές σχέσεις.

Αχίλλειος πτέρνα της ελληνικής πλευράς η ακολουθούμενη πολιτική και το εσωτερικό μέτωπο

Η πρόκληση στον Άγιο Ευστράτιο δεν αποτελεί μεμονωμένο επεισόδιο όπως ορισμένοι θέλουν να το παρουσιάσουν. Αποτελεί πτυχή και νέο βήμα μιας πολύπλευρης στρατηγικής αμφισβητήσεως του καθεστώτος του Αιγαίου.

Η Άγκυρα, εκμεταλλευόμενη την ελληνική αδράνεια και τον εγκλωβισμό της ελληνικής πλευράς στη γνωστή πολιτική υποστηρίξεως, ουσιαστικά άνευ όρων, της ευρωπαϊκής της πορείας, επιδιώκει να διαμορφώσει ευνοϊκά διπλωματικά και επικοινωνιακά δεδομένα και να προβάλει μια αντεστραμμένη εικόνα για το τι συμβαίνει στο Αιγαίο.

Επιδιώκει ειδικότερα να συγκαλύψει την επεκτατική της πολιτική και να παρουσιάσει την Ελλάδα ως περίπου αδικοπραγούσα, με την άσκηση «παράνομης» εξοπλιστικής πολιτικής στο κεντρικό και ανατολικό Αιγαίο.

Η πολιτική αυτή, που κλιμακώθηκε με την πρόκληση στον Άγιο Ευστράτιο, πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα την ελληνική πλευρά και να την κινητοποιήσει σε κάθε επίπεδο. Είναι πολύ πιθανό να συνδέεται με σενάρια δυναμικών πιέσεων στο προσεχές μέλλον, με την πρόκληση επεισοδίων και κρίσεως και με στόχο την αμυντική αναδίπλωση της Ελλάδας από το Ανατολικό και Κεντρικό Αιγαίο.

Η Άγκυρα επιδιώκει επίσης με συνεχείς πιέσεις και προκλήσεις να καταστήσει προβληματική και να ανασχέσει οποιαδήποτε ελληνική αμυντική ενίσχυση της περιοχής. Αυτό όμως ακριβώς πρέπει να πράξει διακριτικά και αθόρυβα η ελληνική πλευρά στο πλαίσιο μιας προσπάθειας διατηρήσεως στο Αιγαίο της αναγκαίας δυνάμεως αποτροπής και αεροναυτικής ισορροπίας.

* Ο Περικλής Νεάρχου διετέλεσε σύμβουλος επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής του Ανδρέα Παπανδρέου