ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΕΙΡΗΝΗΣ στην Παλαιστίνη η Συμφωνία της Μέκκας

Kαθοριστικό ρόλο στη σύναψη της συμφωνίας διαδραμάτισε η Σαουδική Αραβία που ανέλαβε την πρωτοβουλία να καλέσει στον ιερό για τους μουσουλμάνους τόπο της Μέκκας τον προερχόμενο από τη Φατάχ πρόεδρο της Αρχής, Μαχμούτ Αμπάς, τον πρωθυπουργό της Αρχής και στέλεχος της Χαμάς, Ισμαΐλ Χανίγια, όπως και τον ηγέτη του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, Χαλίντ Μεσάλ, που τα ρεπορτάζ τον έφεραν προσωπικά υπεύθυνο για τη σκληρή διαπραγματευτική γραμμή της Χαμάς.

Το ενδιαφέρον του Ριάντ για την ειρήνευση στην Παλαιστίνη, μαζί με μια σειρά άλλα πρόσφατα γεγονότα, σηματοδοτεί μια μείζονα αλλαγή πολιτικής του βασιλείου που περιλαμβάνει έναν ενεργότερο διπλωματικό ρόλο στις εξελίξεις της περιοχής. Η νέα αυτή πολιτική έγινε ορατή με κορυφαίο τρόπο κατά την επίσκεψη της γερμανίδας καγκελαρίου και προέδρου της ΕΕ, Άγκελα Μέρκελ, πριν από δύο εβδομάδες, του ρώσου Προέδρου, Βλαδιμίρ Πούτιν, στις αρχές της τελευταίας εβδομάδας και εξεχόντων επίσης αμερικανών αξιωματούχων.

Το βασίλειο αντεπιτίθεται

Πίσω από την απόφαση του σαουδαραβικού βασιλείου να εγκαταλείψει την πολιτική απομόνωσης βρίσκεται η όξυνση των θρησκευτικών διαμαχών μεταξύ σουνιτών και σιιτών που ξεκίνησε από το Ιράκ και διχάζει πλέον όλον τον μουσουλμανικό κόσμο. Η ανησυχία του σουνιτικού Ριάντ προέρχεται από τη σιιτική μειονότητα που υπάρχει στο αχανές βασίλειο, η οποία μάλιστα είναι εγκατεστημένη στην περιοχή όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Το Ριάντ ανησυχεί γιατί βλέπει ότι οι σιίτες παρότι αποτελούν μια μικρή μειοψηφία, μόλις το 15% των ανά τον κόσμο μουσουλμάνων, αναβαθμίζουν διαρκώς την πολιτική επιρροή και το ηθικό τους κύρος. Αρκεί να δει κανείς τον Λίβανο, όπου η σιιτική Χεζμπολάχ κατάφερε μέσα σε 32 ημέρες το καλοκαίρι του 2006 να κάνει ό,τι δεν μπόρεσαν όλοι οι στρατοί των αραβικών κρατών από το 1948 οπότε και οι Εβραίοι κατέλαβαν την Παλαιστίνη: να οδηγήσουν σε ήττα τον εβραϊκό στρατό. Αρκεί να δει κανείς επίσης το Ιράν που αντιστέκεται στις συνεχείς απειλές και τους κλιμακούμενους εκβιασμούς των Αμερικανών και των Ευρωπαίων, υπερασπίζοντας το δικαίωμά του να έχει πυρηνικούς αντιδραστήρες, όταν τα περισσότερα κράτη της Μέσης Ανατολής έχουν δώσει γη και ύδωρ στους Αμερικανούς.

Απειλητικές επίσης για τη Σαουδική Αραβία είναι και οι πολιτικές εξελίξεις στο Ιράκ, όπου οι σουνίτες έχουν χάσει τα προνόμια που απολάμβαναν πριν από την εισβολή και έχουν πλέον περάσει στους σιίτες. Και για τους ίδιους αν κάτι έχει οριστεί, στο πλαίσιο του σχεδιαζόμενου διαμελισμού, είναι το κεντρικό τμήμα της χώρας -το πιο άνυδρο, φτωχό και αποστερημένο από κάθε πλουτοπαραγωγικό πόρο! Τέλος, είναι οι εξελίξεις στην ίδια την Παλαιστίνη με την εκλογική νίκη της σιιτικής Χαμάς και τον πολιτικό θρίαμβο που έχει επιτύχει μέχρι σήμερα, καταφέρνοντας να διατηρεί την εμπιστοσύνη του παλαιστινιακού λαού τη στιγμή που έχουν διακοπεί οι σημαντικότερες επίσημες διεθνείς χρηματοδοτήσεις, από τις οποίες έβγαιναν οι μισθοδοσίες των δημόσιων υπαλλήλων, εν είδει συλλογικής τιμωρίας ενός ολόκληρου λαού επειδή δεν ψήφισε σύμφωνα με τις προτιμήσεις των σιωνιστών.

Όλες οι παραπάνω εξελίξεις αποτέλεσαν καμπανάκι κινδύνου για τη Σαουδική Αραβία, που όχι μόνο διεκδικεί πλέον έναν σημαντικό ρόλο στη διπλωματία της Μέσης Ανατολής, αλλά δεν κρύβει και τη φιλοδοξία της να αποτελέσει το διπλωματικό εκπρόσωπο και την οικονομική ατμομηχανή της περιοχής, (ό,τι είναι για παράδειγμα η Γερμανία για την Ευρώπη) αξιοποιώντας σε αυτήν την κατεύθυνση την τεράστια δεξαμενή χρημάτων που διαθέτει, τον σεβασμό των μουσουλμάνων στις δύο ιερές πόλεις που φιλοξενεί στο έδαφός της και φυσικά τις… πλάτες των Αμερικανών.

Λίγο πριν από τον εμφύλιο

Η Μέκκα λοιπόν δεν επιλέχθηκε καθόλου τυχαία για τη συνάντηση των τριών εκπροσώπων των Παλαιστινίων. Ούτε και ο χρόνος.

Η πέρα για πέρα νόμιμη άρνηση της Χαμάς να υποκύψει στον εκβιασμό του Ισραήλ (αναγνώριση της κατοχής ή παραίτηση από την κυβέρνηση) κάμφθηκε όταν οι σποραδικές ανταλλαγές πυρών μεταξύ Χαμάς και Φατάχ άρχισαν να πυκνώνουν και να προοιωνίζονται εμφύλιο πόλεμο. Το επεισόδιο που άναψε για τα καλά τα αίματα μεταξύ των δύο οργανώσεων σημειώθηκε, όταν ένοπλοι της Χαμάς κατέλαβαν τρία από τα ένδεκα φορτηγά με κοντέινερ που είχαν περάσει τα ισραηλινά σύνορα και κατευθύνονταν στη φρουρά του Αμπάς, τα ακινητοποίησαν, παραβίασαν τις κλειδαριές τους και τα άνοιξαν μπροστά στον κόσμο, σε μια κεντρική πλατεία της Γάζας, για να αποκαλυφθεί ότι μέσα είχαν αυτόματα όπλα, σφαίρες και χειροβομβίδες! Αφού η Χαμάς μοίρασε τα όπλα στον λαό, για να πάρει το αίμα της πίσω η φρουρά του Αμπάς (μετά τον διασυρμό που υπέστη όταν αποκαλύφθηκε ότι οι κομμένοι μισθοί των δασκάλων και των νοσοκόμων γίνονται όπλα για τους μισθοφόρους της) κατέλαβε για λίγη ώρα το ισλαμικό πανεπιστήμιο.

Η επανακατάληψή του από τη Χαμάς και η εισβολή που πραγματοποίησε στο στρατόπεδο της φρουράς του Αμπάς, συλλαμβάνοντας και αφοπλίζοντας όσους ήταν μέσα, οδήγησαν τις εξελίξεις στο κόκκινο φέρνοντας το ενδεχόμενο του εμφυλίου σε απόσταση αναπνοής. Τότε ακριβώς εκδηλώθηκε η σαουδαραβική πρωτοβουλία που εκτόνωσε την ένταση, επιτυγχάνοντας οι νεκροί από τα εμφύλια πυρά, που καθημερινά αυξάνονταν, να σταματήσουν στους εκατό.

Με τη Συμφωνία της Μέκκας προβλέπεται να συνεχίσει να είναι πρωθυπουργός ο Ισμαΐλ Χανίγια. Στη θέση του αναπληρωτή πρωθυπουργού διορίζεται ο Μοχάμετ Νταχλάν, που επανειλημμένως έχει κατηγορηθεί για τους υπόγειους διαύλους που διατηρεί με τους Ισραηλινούς και τους Αμερικανούς.

Ο Νταχλάν επίσης είχε οργανώσει και ένα αποτυχημένο πραξικόπημα το καλοκαίρι του 2004 για να ανατρέψει τον πολιορκημένο Γιασέρ Αραφάτ. Όσο για τους υπουργούς της νέας κυβέρνησης, που θα αναλάβει τα καθήκοντά της σε πέντε περίπου εβδομάδες, προβλέπεται να είναι πρόσωπα κοινής αποδοχής. Να υποδείξει δηλαδή η Χαμάς μια λίστα και από αυτούς να επιλέξει ο Αμπάς.

Παρότι λοιπόν ικανοποιήθηκε το αίτημα των Ισραηλινών, να διαλυθεί δηλαδή η κυβέρνηση της Χαμάς και να σχηματιστεί κυβέρνηση εθνικής ενότητας, οι αντιδράσεις που σημειώθηκαν από το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και τις Βρυξέλλες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν θετικές!

Το Ισραήλ κράτησε αρνητική στάση, ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου ζήτησε χρόνο για να μελετήσει τις λεπτομέρειες της συμφωνίας και η εκπρόσωπος του υπεύθυνου για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ, Χαβιέ Σολάνα, δήλωσε «θετικά επιφυλακτική». Αυτό που από κοινού υποστήριξαν είναι η χιλιοειπωμένη αξίωση του κουαρτέτου (ΗΠΑ, ΕΕ, Ρωσία και ΟΗΕ): να αναγνωρίσει η Χαμάς το Ισραήλ, να αποκηρύξει τη βία και να αποδεχτεί τις συμφωνίες που έχει υπογράψει η παλαιστινιακή Αρχή με το Ισραήλ.

Συναινεί η Γαλλία, διαιρεμένη η ΕΕ

Ευτυχώς αυτή η αδιάλλακτη γραμμή απέναντι στην ελπίδα που δημιούργησε η Συμφωνία της Μέκκας δεν ήταν η μοναδική. Ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε δημόσια την υποστήριξή του στη συμφωνία και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να την υποστηρίξει. Αντέτεινε μάλιστα ότι από τη στιγμή που η νέα κυβέρνηση δηλώνει ότι θα σεβαστεί τις συμφωνίες του Όσλο «αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση αναγνωρίζει το Ισραήλ». Η Γαλλία δεν ήταν η μοναδική χώρα από την ΕΕ που κράτησε αποστάσεις από το Ισραήλ. Ρεπορτάζ των βρετανικών «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» από τις Βρυξέλλες, που δημοσιεύτηκε την Τρίτη 13 Φεβρουαρίου, ανέφερε πως «κατ’ ιδίαν, αξιωματούχοι της ΕΕ συχνά υποστηρίζουν ότι η Ένωση θα πρέπει τελικά να μιλήσει με τη Χαμάς και είναι μη ρεαλιστικό το αίτημα ρητής αναγνώρισης του Ισραήλ από τη νέα κυβέρνηση».

Η βρετανική εφημερίδα την προηγούμενη ημέρα εξέφραζε με πολύ πιο ολοκληρωμένο τρόπο την επιδοκιμασία της στη Συμφωνία της Μέκκας υποστηρίζοντας τα εξής, από τη στήλη μάλιστα των σχολίων της σύνταξης: «Στη Μέκκα, ούτε οι ισλαμιστές ούτε η Χαμάς αναγνωρίζουν το Ισραήλ.

Αποδέχονται ωστόσο όχι μόνο τις συμφωνίες του Όσλο, που υπογράφτηκαν μεταξύ 1993 – 1998 ανάμεσα στην Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και το Ισραήλ, αλλά επίσης και το σχέδιο ειρήνης που πρότεινε η Αραβική Λίγκα το 2002 και απέρριψε με περιφρόνηση το Ισραήλ. Αυτό προσφέρει στο Ισραήλ πλήρη ειρήνη, αν αποσυρθεί από την αραβική γη που κατέκτησε με τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967. Αυτό σημαίνει ότι το Ισραήλ πρέπει να παραδώσει τους περισσότερους από τους παράνομους οικισμούς της Δυτικής Όχθης όπως επίσης και την κατεχόμενη αραβική γη της ανατολικής Ιερουσαλήμ.

Στη βάση αυτής της έμμεσης αναγνώρισης και δεδομένου ότι η Χαμάς επεκτείνει την ανακωχή, εγκαταλείπει και αποτρέπει τις επιθέσεις σε ισραηλινούς πολίτες, το κουαρτέτο (και το Ισραήλ) θα πρέπει να εγκαταλείψουν τον οικονομικό αποκλεισμό που έχει καταδικάσει σε λιμοκτονία τον παλαιστινιακό λαό. Οι ΗΠΑ θέλουν να συνεχίσουν την πολιορκία. Είναι λάθος αυτό που κάνουν. Είναι κατ’ αρχάς αδικαιολόγητο να περιμένουν πλήρη αναγνώριση ενός κράτους που συνεχίζει να επεκτείνει τα σύνορά του και την κατοχή παλαιστινιακής γης. Κατά δεύτερο, η τιμωρία των Παλαιστίνιων για την εκλογική τους στάση είναι πολιτικό μπούμερανγκ που εγγυάται ένα αποτυχημένο κράτος πριν ακόμα αυτό ιδρυθεί και την αναβάθμιση της επιρροής του Ιράν στα κατεχόμενα. Στη νέα κυβέρνηση θα πρέπει να δοθεί μια ευκαιρία να κυβερνήσει υπεύθυνα και να κριθεί απ’ όσα πράξει. Και το Ισραήλ θα πρέπει επίσης να κριθεί απ’ ό,τι κάνει και να του διαμηνυθεί να σταματήσει να χρησιμοποιεί βαρύ οπλισμό εναντίον πυκνοκατοικημένων περιοχών στη Γάζα και να σταματήσει να πυροδοτεί την κρίση με προκλητικά οικοδομικά έργα στο Χαράμ ας-Σαρίφ στον μουσουλμανικό τομέα της Ιερουσαλήμ»!

Κατά πόσο θα ληφθούν υπ’ όψιν όλα αυτά και θα κυριαρχήσει η λογική θα φανεί στη συνεδρίαση του κουαρτέτου που θα γίνει τις επόμενες μέρες για να καθορίσει την οριστική στάση του απέναντι στη Συμφωνία της Μέκκας.