Μεταρρυθμίσεις, πανεπιστήμια και νέα συντήρηση
Το άρθρο 16 έφερε την κουβέντα για το άσυλο, η κουβέντα για το άσυλο έφερε τη μεγαλύτερη κουβέντα περί μεταρρυθμίσεων, και τα κόμματα δίνουν εξετάσεις στο κοινό για τις θέσεις, τις ιδέες και τις προθέσεις τους. Θα ήταν άδικο να πει κανείς ότι η αξιωματική αντιπολίτευση είναι απούσα, θα ήταν όμως πολύ δίκαιο να παραδεχθεί ότι τη μηχανή στο τραίνο της κουβέντας την αποτελεί η κυβέρνηση. Όχι διότι αυτό (πρέπει να) συμβαίνει εξ ορισμού, επειδή είναι η κυβέρνηση που δίνει τον τόνο και βάζει τα θέματα, επειδή σώνει και καλά αυτή «κάνει παιχνίδι», αλλά επειδή μοιάζει πιο αποφασιστική στο να θέτει εκείνη όσα επιθυμεί και να τα υπερασπίζεται αποτελεσματικά. Αν πείθει ή όχι είναι ζητούμενο που θα απαντηθεί από τους πολίτες εν καιρώ.
Η Νέα Δημοκρατία φαίνεται να ελίσσεται αρκετά καλά στον μικρό χώρο που ανακαλύπτει μέσα στο κοινωνικό γήπεδο, αφού σημαντικό μέρος της κοινής γνώμης καταγράφεται ως πρόθυμο για αλλαγές που άλλοτε θα ταυτίζονταν με συντήρηση και νεοφιλελευθερισμό, ενώ δεν διαφαίνεται μεγάλη αντίθεση στην αύξηση της «ηλεκτρονικής προληπτικής αστυνόμευσης» που σε άλλη εποχή θα ξεσήκωνε θύελλα διαμαρτυριών. Οι διαπιστώσεις αυτές στερούν έναν προνομιακό χώρο αναμέτρησης για το ΠΑΣΟΚ, που όλα τα χρόνια κινείται άνετα στο «γήπεδο» προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών, αφήνοντας για τη ΝΔ τον ρόλο του κακού, του αυταρχικού, της δύναμης καταστολής. Τον τελευταίο καιρό καταγράφεται μια διαφοροποίηση της κοινής γνώμης σε ζητήματα ασφάλειας και προστασίας του κοινωνικού συνόλου και των περιουσιών από ακραίες δράσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι πολίτες είναι αίφνης υπέρ της αστυνομικής ασυδοσίας και καταστολής έτσι όπως εκφράζεται κατά καιρούς από διάφορα όργανα, συνδικαλιστές των αστυνομικών αλλά και τον υπουργό Δημόσιας Τάξης. Σημαίνει απλώς ότι δεν θέλουν στο όνομα του ασύλου να βλέπουν διάφορους τύπους να καταστρέφουν τα πάντα μέσα κι έξω από τα πανεπιστήμια.
Στο κενό μεταξύ των δύο τάσεων παρεμβαίνουν από την ίδια τους τη θέση, το ρόλο και την ιδιότητα, τα κόμματα. Η ΝΔ παρουσιάζεται με δύο όψεις, μια σκληρή, «πολυδωρική», και μια ήπια, αφήνοντας στο κόσμο την αίσθηση ότι υπάρχει ένας εσωτερικός διάλογος στην κυβέρνηση. Το ίδιο συμβαίνει και με το ΠΑΣΟΚ μόνο που όταν συμβαίνει αυτό στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ο εσωτερικός διάλογος δεν ερμηνεύεται από τον κόσμο ως πλεονέκτημα ύπαρξης εσωτερικής δημοκρατίας αλλά ως πολυφωνία που οδηγεί στην έλλειψη μίας σταθερής θέσης. Είναι ένα από τα μειονεκτήματα των αντιπολιτεύσεων αυτό, αλλά κάλλιστα μεταβάλλεται σε πλεονέκτημα, όταν το κόμμα αποφασίζει να προβάλλει με σταθερότητα και πειστικότητα προς τα έξω αυτό που πιστεύει και θα πράξει ως κυβέρνηση.
Πώς όμως να το κάνει το ΠΑΣΟΚ αυτό; Το πρόβλημα βρίσκεται ακριβώς στη διαπίστωση ότι δεν διεξάγεται απλώς ένας εσωκομματικός διάλογος, αλλά στο ότι υπάρχουν δύο (και όχι μόνον, ίσως και περισσότερες) διαφορετικές θέσεις που συγκρούονται με σφοδρότητα, όπως συμβαίνει με την περίπτωση της λειτουργίας ή όχι μη κρατικών ΑΕΙ. Κανείς στην κοινωνία δεν ξέρει ποια είναι η πραγματική θέση του ΠΑΣΟΚ, αυτή που εκφράζει το σύνολο του κόμματος. Εκείνη που εκφράζει ο πρόεδρός του ή η άλλη που εκφράζει σειρά στελεχών; Επίσης ποτέ κανείς δεν θα μάθει ποια από τις δύο είναι πλειοψηφική, διότι το κόμμα (κάθε κόμμα εξουσίας) ακολουθεί εν τέλει τη γραμμή του αρχηγού του, αφού στόχος είναι η εξουσία και όχι η εσωτερική σύγκρουση. Όμως, στην κοινωνία περνάει αυτή η εικόνα, κάτι που βλάπτει όποιον «φέρει» την εικόνα επειδή η κοινωνία ψάχνει για σταθερότητες, σιγουριά και απλά πράγματα. Να ξέρει τι της γίνεται και όχι αν το ΠΑΣΟΚ π.χ. είναι αρκετά δημοκρατικό ώστε να έχει τρεις γραμμές για το ίδιο θέμα.
Από την άποψη αυτή, η Νέα Δημοκρατία στην παρούσα φάση είναι πιο ωφελημένη από το ΠΑΣΟΚ, όχι γιατί λέει σοφά πράγματα αλλά επειδή λέει συγκεκριμένα πράγματα και ο εσωτερικός της διάλογος αφήνει «υπόσχεση» βελτίωσης των σκληρών θέσεων που αρχικά μπορεί να τρομάζουν. Βεβαίως ο αγώνας έχει κι άλλους γύρους. Πόσους δεν είναι γνωστό, μια και δεν σηκώνει ο βοηθός διαιτητή την ταμπέλα που λέει ποιον γύρο παίζουμε και πόσοι μένουν. Αλλά τα ‘χει αυτά η πολιτική…