Εκλογές με καθεστώς επιτήρησης της οικονομίας;

Οι πρωθυπουργοί συνήθως δεν θέλουν να παραδεχθούν ότι μπορεί η θητεία τους στην εξουσία να τερματιστεί πρόωρα εξαιτίας σοβαρού, μη προβλέψιμου, εκτός ελέγχου γεγονότος, που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί διαφορετικά παρά μόνο με την προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία. Υπάρχει όμως και η «κατασκευή» τέτοιου γεγονότος, όταν η πολιτική συγκυρία είναι ευνοϊκή για το κυβερνών κόμμα. Τότε είναι που κατασκευάζεται «σοβαρό γεγονός» που να δικαιολογεί πρόωρη προσφυγή σε εκλογές.

Προσωπικά πιστεύω ότι η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, με την επίκληση ενός γεγονότος που βαφτίζεται σαν σοβαρό για να δικαιολογήσει πρόωρες εκλογές, είναι ευθεία παραβίαση του πνεύματος του Συντάγματος. Και απορώ πώς ορισμένοι Πρόεδροι της Δημοκρατίας στο παρελθόν από θεματοφύλακες του πνεύματος και του γράμματος του συνταγματικού χάρτη της χώρας μας έχουν πρόθυμα συναινέσει στην παραβίασή του υποκύπτοντας στις πιέσεις του πρωθυπουργού.

Έχω τη γνώμη ότι ο Κώστας Καραμανλής είναι κατ’ ανάγκην ειλικρινής όταν διαψεύδει την πρόθεση της κυβέρνησής του και του ίδιου προσωπικά να καταφύγει σε πρόωρες εκλογές. Όχι γιατί σέβεται το Σύνταγμα, που απαιτεί εξάντληση της τετραετίας, ίσως να είναι και αυτό, αλλά γιατί η πολιτική και η οικονομική συγκυρία δεν ευνοεί το κόμμα της ΝΔ. Οι προσεχείς εκλογές, είτε πρόωρες είτε όχι, φαίνεται ότι θα εξελιχθούν σε ντέρμπι μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, που διεκδικούν την εξουσία. Ο λαός δείχνει μια απογοήτευση από τις κυβερνητικές επιλογές και είναι διάχυτη η εντύπωση στα λαϊκά στρώματα ότι ετούτη η κυβέρνηση δεν θέλησε ή δεν μπόρεσε να βοηθήσει τους εργαζομένους. Γνώρισαν την ίδια λιτότητα, την ίδια ακρίβεια, την ίδια προβληματική καθημερινότητα, την ίδια διαφθορά, την ίδια ανυπαρξία του κράτους όπως και επί των ημερών των κυβερνήσεων του νεο-ΠΑΣΟΚ του Σημίτη. Στον αντίποδα το σημερινό ΠΑΣΟΚ δεν έδειξε καμιά μεταμέλεια για τα σφάλματα που διέπραξε όταν ασκούσε την εξουσία. Οι λόγοι της καταδίκης του από τον λαό στις εκλογές του 2004 εξακολουθούν να ισχύουν. Επομένως στις προσεχείς εκλογές όποιοι ψηφοφόροι αποφασίσουν να ψηφίσουν ΝΔ ή ΠΑΣΟΚ θα το κάνουν με «βαριά καρδιά» και πικραμένοι από την παγίδευσή τους από το διπολικό πολιτικό σκηνικό που ακόμα κυριαρχεί όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά σε όλες σχεδόν τις δυτικές χώρες της καταπιεσμένης δημοκρατίας, με τα πολλά εκφυλιστικά φαινόμενα που παρουσιάζουν. Ο Κώστας Καραμανλής γνωρίζει ασφαλώς τη σημερινή δυσαρέσκεια της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού και προς το κόμμα του, αλλά ευελπιστεί ότι στο διάστημα του ενός έτους που απομένει μέχρι να καταφύγει κανονικά σε γενικές εκλογές μπορεί να υπάρξει αναστροφή του σημερινού πολιτικού κλίματος. Αυτό βέβαια θα εξαρτηθεί και από το κυβερνητικό έργο των επομένων, μέχρι τις εκλογές, μηνών.

Η οικονομική συγκυρία επίσης δεν προσφέρεται για πρόωρες εκλογές. Το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας μας είναι πάρα πολύ δύσκολο και φυσικά δεν πρόκειται να λυθεί μέχρι την επόμενη άνοιξη, οπότε κανονικά πρέπει να διεξαχθούν βουλευτικές εκλογές, καθώς εξαντλούνται πλέον τα συνταγματικά περιθώρια. Η ιδιότυπη θέση της ελληνικής οικονομίας είναι ήδη γνωστή. Η οικονομία μας βρίσκεται υπό καθεστώς κοινοτικής επιτήρησης. Με την οικονομία να βρίσκεται κάτω από ένα τέτοιο προσβλητικό καθεστώς, η εκλογική μάχη είναι δύσκολη για την όποια κυβέρνηση. Και τούτο γιατί η κυβέρνηση δεν έχει τη δυνατότητα να ικανοποιήσει κανένα λαϊκό αίτημα και να κερδίσει πόντους στην εκλογική αναμέτρηση. Και είναι πλέον «πολιτικό έθιμο» ο κόσμος της ανέχειας να προσδοκά την έστω μερική ικανοποίηση δίκαιων αιτημάτων του κατά την προεκλογική περίοδο. Η δημοσιονομική καχεξία και το καθεστώς επιτήρησης δεν επιτρέπουν στην κυβέρνηση να εφαρμόσει προεκλογικά πολιτική παροχών. Έτσι αχρηστεύεται ένα βασικό κυβερνητικό «όπλο».

Οι κ. Καραμανλής και Αλογοσκούφης ήσαν βέβαιοι ότι την προσεχή άνοιξη, εκεί κατά τα τέλη Μαρτίου, θα τερματιζόταν το καθεστώς της επιτήρησης, μετά το κλείσιμο του κρατικού προϋπολογισμού 2006 με έλλειμμα κάτω από 3%. Και έτσι θα μπορούσαν να διεξαχθούν πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο του 2007 με την κυβέρνηση αποδεσμευμένη από τις δεσμεύσεις και απαγορεύσεις του καθεστώτος της κοινοτικής επιτήρησης. Γι’ αυτό και πολλά υψηλόβαθμα στελέχη της ΝΔ υποστήριζαν τη λύση των πρόωρων εκλογών μέσα στο 2007. Όμως το χρονοδιάγραμμα τερματισμού του καθεστώτος επιτήρησης άλλαξε. Μέχρι τον προσεχή Μάρτιο θα υποβληθούν στην Κομισιόν τα δεδομένα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού 2006, που θα αποδεικνύουν τη μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ, και στη συνέχεια οι αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΕ θα ελέγξουν τα υποβληθέντα στοιχεία για να διαπιστώσουν το πραγματικό ύψος του ελλείμματος. Και η τελική απόφαση για την άρση της επιτήρησης θα ληφθεί το φθινόπωρο του 2007. Αυτή η αλλαγή-επιμήκυνση του χρονοδιαγράμματος είναι που απομακρύνει την πιθανότητα εκλογών μέσα στο 2007. Αν οι εκλογές διεξαχθούν κανονικά τον Μάρτιο του 2008, η κυβέρνηση θα έχει τη δυνατότητα για παροχές, αλλά όχι άμεσης εφαρμογής, καθώς θα δεσμεύεται και από τον προϋπολογισμό 2008, που θα καταρτιστεί υπό το καθεστώς επιτήρησης. Επειδή όμως με αδειανά ταμεία παροχές δύσκολα θεσπίζονται, βλέπουμε το 2008 να ψηλώνει ξανά το έλλειμμα και να φουσκώνει το δημόσιο χρέος. «Τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα». Και από το 2008 και πάλι η ελληνική οικονομία υπό κοινοτική επιτήρηση!

Βέβαια υπάρχει και η πιθανότητα πρόωρων εκλογών, εφόσον το θέμα της αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος δημιουργήσει κάποια παρατεταμένη κρίση. Όμως η ταυτόσημη θέση των δύο μεγάλων κομμάτων υπέρ της αναθεώρησης απομακρύνει την περίπτωση σοβαρής κρίσης που να δικαιολογεί την προσφυγή σε πρόωρες εκλογές. Εδώ φαίνεται καθαρά η ταύτιση των δύο κομμάτων. Δεν ξέρουμε για ποιον λόγο ΝΔ και ΠΑΣΟΚ πήραν ταυτόσημη θέση. Από το μεγάλο το ενδιαφέρον για την ελληνική παιδεία; Μα, αν ήθελαν όταν βρίσκονταν στην εξουσία, θα μπορούσαν να αναβαθμίσουν τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας. Άλλοι είναι οι λόγοι που έχουν αναγάγει την ίδρυση ιδιωτικών σχολών τάχα ανώτατης παιδείας σε θέμα υψίστης εθνικής προτεραιότητας. Όλες οι ιδιωτικές σχολές επαγγελματικής εκπαίδευσης, όλοι όσοι έχουν ιδρύσει σχολές τάχα πανεπιστημιακού επιπέδου και είχαν την ευφυΐα να συνδεθούν με ένα ξένο πανεπιστήμιο, όλοι όσοι ονειρεύονται να αποκτήσουν καθηγητικές θέσεις έχουν πιάσει σειρά στους διαδρόμους του υπουργείου Παιδείας και πιέζουν για την τροποποίηση του άρθρου 16. Και όχι μόνο αυτοί, πιέζουν και οι κλινικάρχες που θέλουν να ιδρύσουν ιδιωτικές ιατρικές σχολές, πιέζουν έλληνες και αλλοδαποί κεφαλαιούχοι που θέλουν να επενδύσουν τα διαφόρου χρώματος κεφάλαιά τους. Πολλά συμφέροντα έχουν συνασπιστεί και συντονίζουν τον αγώνα αναθεώρησης. Το Σύνταγμά μας δεν έχει ανάγκη αναθεώρησης. Και αυτή η κυβερνητική πρωτοβουλία φαίνεται ότι γίνεται μόνο και μόνο για την τροποποίηση του άρθρου 16, ώστε η ιδιωτικοποίηση να επεκταθεί και στην ανώτατη παιδεία. Έγινε της μόδας η απόκρυψη των πραγματικών στόχων. Το μόνο λοιπόν πιθανό είναι ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν από τον Οκτώβριο του 2007 και πέρα, όταν θα έχει τερματιστεί το κοινοτικό καθεστώς της επιτήρησης της οικονομίας μας.

Πάντως, ανεξάρτητα από την αναθεώρηση του Συντάγματος και τις εξελίξεις στο θέμα της παιδείας, κάθε προεκλογικό (ή εκλογικό) έτος, όπως το 2007, είναι «πονηρό». Παρουσιάζει πάντα τις συνέπειες της «προεκλογικής ραστώνης» στον τομέα κυρίως των δημόσιων οικονομικών. Στα έτη αυτά παρατηρείται αύξηση των δημοσίων δαπανών σε σημαντικό ποσοστό, πολύ μεγαλύτερο του συνήθους. Ο εισπρακτικός μηχανισμός του υπουργείου Οικονομικών ατονεί και η δραστηριότητά του συρρικνώνεται. Το ίδιο και ο ελεγκτικός μηχανισμός. Γενικά οι μηχανισμοί του υπουργείου Οικονομικών είναι «αντιεκλογικοί» και κρατούνται στο περιθώριο για να τους ξεχνούν οι ψηφοφόροι. Το αποτέλεσμα είναι ο σημαντικός περιορισμός των δημοσίων εσόδων και γενικά ο εκτροχιασμός του κρατικού προϋπολογισμού. Και το ερώτημά μας είναι μήπως τα κοινοτικά όργανα θέλουν να τσεκάρουν τη δημοσιονομική συμπεριφορά της κυβέρνησης κατά το προεκλογικό έτος 2007 και για τον λόγο αυτόν επιμήκυναν το χρονοδιάγραμμα της απόφασης για τον τερματισμό του καθεστώτος επιτήρησης. Όλα δείχνουν ότι είτε οι βουλευτικές εκλογές διεξαχθούν πρόωρα το φθινόπωρο του 2007 είτε στη λήξη της τετραετίας, την άνοιξη του 2008, από την πλευρά των παροχών η κυβέρνηση θα αντιμετωπίζει τις συνέπειες της επιτήρησης. Ουσιαστικά το καθεστώς της επιτήρησης θα λήξει μετά από τις εκλογές. Η ελληνική οικονομία και ειδικότερα η δημοσιονομική συμπεριφορά της κυβέρνησης, έστω και ανεπίσημα, θα βρίσκεται κάτω από τον συνεχή έλεγχο της ΕΕ και της ΟΝΕ για να διαπιστώνεται η κοινοτική νομιμότητα της δημοσιονομικής μας διαχείρισης. Ο αρμόδιος επίτροπος κ. Αλμούνια το είχε προφητέψει προ έτους, δηλώνοντας ότι το 2007 θα τερματιστεί το καθεστώς επιτήρησης της ελληνικής οικονομίας, όμως το επόμενο έτος θα τεθεί και πάλι υπό επιτήρηση. Η κυβέρνηση ας προσέξει το 2007 να μη γίνει «πονηρό» έτος.