Επικαιρότητα

1 Το 2006 αναμφισβήτητα μπορεί να χαρακτηριστεί το έτος της εδραίωσης της Αριστεράς στη Λατινική Αμερική. Κατά σύμπτωση το 2006 διεξήχθησαν προεδρικές εκλογές στις περισσότερες νοτιοαμερικανικές χώρες. Στις εκλογές υπερίσχυσαν οι υποψήφιοι της Αριστεράς, με εξαίρεση την Κολομβία και το Μεξικό, όπου εξελέγησαν συντηρητικοί υποψήφιοι, πολιτικά προσκείμενοι στις ΗΠΑ. Στην Κολομβία επανεξελέγη πρόεδρος ο δεξιός Αλβάρο Ουρίμπε και στο Μεξικό ο «νεοσυντηρητικός» Φελίπε Καλντερόν με οριακή όμως πλειοψηφία έναντι του αριστερού υποψηφίου Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ. Ο Ομπραδόρ από την πρώτη στιγμή που ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών (Ιούλιος 2006) αμφισβήτησε και εξακολούθησε ακόμη να αμφισβητεί το αποτέλεσμα, έχοντας στο πλευρό του τις αριστερές δυνάμεις του Μεξικού, που τον στήριξαν στις εκλογές. Έτσι, στο Μεξικό επικρατεί οξύτατη πολιτική ένταση και είναι άγνωστο πού θα καταλήξει. Κοινό χαρακτηριστικό των αριστερών και σοσιαλιστικών κυβερνήσεων της Νότιας Αμερικής είναι ότι απορρίπτουν τον νεοφιλελευθερισμό και την πλήρη ελευθερία των αγορών. Δεν ανέχονται να κάνουν κουμάντο στην οικονομία τους οι «επενδυτές» και προσπαθούν να εφαρμόσουν κοινωνική πολιτική υπέρ των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Καθόσον αφορά τις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ έχουν διαμορφωθεί δύο ευδιάκριτες τάσεις. Η μία απορρίπτει κάθε φιλική σχέση με τις ΗΠΑ που την θεωρεί νεοαποικιακή χώρα και κοιτίδα του νεοφιλελευθερισμού και η δεύτερη τάση που επιθυμεί φιλικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, οικοδομημένες, όμως, με προσεκτικό τρόπο και με σεβασμό μιας αυτόνομης πολιτικής των κυβερνήσεων της Νότιας Αμερικής. Η πρώτη τάση, επικεφαλής της οποίας είναι ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες, αναμφισβήτητα έχει ευρύτατο λαϊκό έρεισμα σε όλες τις χώρες της Νότιας Αμερικής και η πολιτική του Τσάβες υποστηρίζεται από τις περισσότερες αριστερές κυβερνήσεις. Επικεφαλής της δεύτερης τάσης των μετριοπαθών αριστερών και σοσιαλιστών είναι ο αριστερός πρόεδρος της Βραζιλίας Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα. Η τάση αυτή είναι καταφανώς ασθενέστερη.

2 Ο Ούγκο Τσάβες έχει σαν «δάσκαλό» του τον Φιντέλ Κάστρο, ο οποίος βλέπει τώρα την πολιτική του να θριαμβεύει σε ολόκληρη την Νότια Αμερική. Και να αποκτά ευρύτατο λαϊκό έρισμα. Ο Τσάβες έχει σαν όραμα να πάρουν στα χέρια τους την τύχη της χώρας τους οι λαοί της περιοχής. Διατηρεί εχθρικές διαθέσεις απέναντι στις ΗΠΑ και καταγγέλλει συνεχώς την πολιτική τους σαν νεοαποικιοκρατική και «αναθεματίζει» τον πρόεδρο Μπους και τους συνεργάτες του. Είναι ο ασυμβίβαστος ηγέτης με εμπρηστικά ξεσπάσματα. Πιστά τον ακολουθεί ο Έβο Μορέλες, που εξελέγη πρόεδρος της Βολιβίας τον Δεκέμβριο του 2005 και αμέσως με την στήριξη του Τσάβες πραγματοποίησε την εθνικοποίηση του φυσικού πλούτου της χώρας του, γεγονός που ενόχλησε σφόδρα τη μεγάλη προστάτιδα των πάσης φύσεως επενδυτών (δηλαδή εκμεταλλευτών), τις ΗΠΑ, και την πιστή στον νεοφιλελευθερισμό ΕΕ. Στο ίδιο μήκος κόμματος με τον Τσάβες κινείται και ο νέος πρόεδρος του Ισημερινού, ο αριστερός Ραφιέλ Κορέα, που εξελέγη τον Νοέμβριο του 2006. Επίσης, «οπαδοί» του Τσάβες θεωρούνται και ο πρόεδρος του Περού Άλαν Γκαρσία (εξελέγη τον Ιούνιο του 2006), καθώς επίσης και ο νέος πρόεδρος της Νικαράγουα και παλαιός ηγέτης των Σαντινίστας, ο Ντανιέλ Ορτέγκα (εξελέγη τον Δεκέμβριο του 2006). Πλήρως ευθυγραμμισμένος είναι και ο διεκδικητής της προεδρίας του Μεξικού Μανουέλ Λόπεν Ομπραδόρ, που κατηγορεί τις ΗΠΑ για επέμβαση στις προεδρικές εκλογές υπέρ του εκλεγέντος δεξιού υποψηφίου Φελίπε Καλντερόν. Ο επικεφαλής της μετριοπαθούς τάσεως, Λούλα ντα Σίλβα, πρόεδρος της Βραζιλίας που επιθυμεί φιλικές σχέσεις με τις ΗΠΑ χωρίς όμως επεμβάσεις, ακολουθείται από τη μετριοπαθή σοσιαλίστρια πρόεδρο της Χιλής, Μισέλ Μπατσελέτ, που εξελέγη τον Ιανουάριο του 2006, και από τον σοσιαλιστή (τέως οπαδό του Περόν) πρόεδρο της Αργεντινής Νέστορα Κίρχνερ. Και οι τρεις αυτοί μετριοπαθείς πρόεδροι στον οικονομικό τομέα ακολουθούν την ίδια πολιτική που οραματίζεται και ο Τσάβες. Οι διαφωνίες τους λοιπόν αφορούν μόνο την εξωτερική πολιτική και ειδικότερα την στάση απέναντι στις ΗΠΑ. Μάλιστα, ο πρόεδρος της Βραζιλίας εφάρμοσε κατά την πρώτη του προεδρική θητεία την ίδια ακριβώς κοινωνική και οικονομική πολιτική με αυτήν του Τσάβες (Λούλα ντα Σίλβα και Τσάβες διανύουν ήδη τη δεύτερη προεδρική τους θητεία). Πάντως, ανεξάρτητα από τις διαφωνίες ορισμένων μετριοπαθών ηγετών, το γεγονός είναι ότι οι χώρες της Νότιας Αμερικής, έπειτα από πολλούς αιώνες βάρβαρης αποικιοκρατίας θέλουν να παύσουν να είναι «τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού» και να αποκτήσουν ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης με την αξιοποίηση αποκλειστικά και μόνον των δικών τους πλουτοπαραγωγικών πηγών. Δεν ανέχονται την σε βάρος τους εκμετάλλευση ούτε επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν τον πλούτο άλλων χωρών.