Ελληνικά «διαμάντια» σε ξένους κερδοσκόπους
Σύμφωνα με πληροφορίες, εμπνευστές των σχετικών προτάσεων είναι ο πρόεδρος του Χ.Α. Σπύρος Καπράλος και ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας Τάκης Αράπογλου, οι οποίοι εξυπηρετούν και τις προσωπικές τους επιδιώξεις, δηλαδή την παραμονή τους επ’ αόριστον στα αξιώματα που σήμερα κατέχουν, με τις ψήφους των ξένων θεσμικών επενδυτών.
Η νέα ιδέα που προωθείται, λίγες εβδομάδες πριν φθάσει στη Βουλή το νομοσχέδιο για την αναθεώρηση του νόμου 2190/1920 περί Ανωνύμων Εταιρειών, την οποία υποστηρίζει και ο εισηγητής από κυβερνητικής πλευράς υφυπουργός Ανάπτυξης Γιάννης Παπαθανασίου, προβλέπει τη διευκόλυνση της ψήφου των κερδοσκοπικών χαρτοφυλακίων στις συνελεύσεις των εισηγμένων στο Χ.Α. εταιρειών. Για το σκοπό αυτό, και με την επίκληση της ανάγκης προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων, ο κ. Καπράλος έχει προτείνει να καταργηθεί η υποχρέωση των μετόχων να δεσμεύουν τις μετοχές τους πέντε ημέρες πριν από κάθε συνέλευση. Βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας (νόμος 2190, σε συνδυασμό με το άρθρο 51 του ν. 2396/1996), οι μέτοχοι οφείλουν να καταθέσουν πέντε ημέρες πριν από τη συνέλευση τις μετοχές τους στο Αποθετήριο και να λάβουν σχετικό πιστοποιητικό, αλλιώς δεν έχουν δικαίωμα ψήφου στη συνέλευση.
Η διαδικασία αυτή μπορεί να φαίνεται γραφειοκρατική, τονίζουν χρηματιστηριακοί παράγοντες και νομικοί, αλλά έχει και μια σημαντική παράπλευρη θετική συνέπεια: επειδή τα κατ’ εξοχήν κερδοσκοπικά χαρτοφυλάκια του εξωτερικού θέλουν να είναι ανά πάσα στιγμή σε θέση να «πυροβολήσουν», ρευστοποιώντας τις μετοχές τους, ποτέ δεν τις δεσμεύουν για να μετάσχουν στις γενικές συνελεύσεις, άρα στερούνται και το δικαίωμα ψήφου.
Αυτό μπορεί να φαίνεται «άδικο» για τους θιασώτες της ελεύθερης κίνησης των κεφαλαίων, δεν παύει όμως να αποτελεί ένα μέτρο «προστασίας» των ελληνικών εταιρειών, από τη συμμετοχή στη διοίκησή τους κερδοσκόπων οι οποίοι δεν έχουν το παραμικρό ενδιαφέρον για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη μιας εταιρείας, αλλά επιδιώκουν μόνο την άμεση αποκόμιση κερδών.
Σε πολυμετοχικές εταιρείες και τράπεζες στρατηγικής σημασίας, όπως η Εθνική και ο ΟΤΕ, η μη συμμετοχή των ξένων θεσμικών στις αποφάσεις επιτρέπει τον έλεγχό τους από δημόσιους φορείς με μικρή ποσοστιαία συμμετοχή στη μετοχική σύνθεση. Όμως, αν καταργηθεί η υποχρέωση δέσμευσης των μετοχών, οι ξένοι θεσμικοί θα αποφασίζουν για την τύχη τέτοιων εταιρειών, αφού στην Εθνική, για παράδειγμα, ελέγχουν σχεδόν το ήμισυ των μετοχών. Συνολικά, στις 20 κορυφαίες εταιρείες του Δείκτη FTSE-20, το ποσοστό συμμετοχής των ξένων θεσμικών ξεπερνά με άνεση το 50%, ενώ περίπου το ένα πέμπτο των ξένων κεφαλαίων προέρχονται από ακραία κερδοσκοπικά hedge funds.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Αράπογλου είναι ένας από τους λίγους ισχυρούς υποστηρικτές της πρότασης Καπράλου, αφού ελπίζει ότι με την ψήφο των ξένων θεσμικών θα διαιωνίσει την παρουσία του στην Εθνική ακόμη και με αλλαγή της κυβέρνησης, δεδομένου ότι τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν πολύ μικρότερα ποσοστά συμμετοχής στην τράπεζα. Αποδεικνύεται, έτσι, ότι ήταν εκτός τόπου και χρόνου, αν όχι υποκριτικές, οι διαβεβαιώσεις που έδινε ο κ. Αράπογλου ότι δεν θα υπάρξει αφελληνισμός της Εθνικής, επειδή οι ξένοι θεσμικοί ποτέ δεν δεσμεύουν τις μετοχές τους για να ψηφίσουν σε συνελεύσεις.
Ισχυρές αντιδράσεις εκδηλώνονται, όμως, από άλλους τραπεζίτες και ισχυρούς Έλληνες επιχειρηματίες, που αντιλαμβάνονται ότι θα πρέπει πλέον να συνδιαχειρίζονται τις εταιρείες τους με κερδοσκόπους του εξωτερικού. Η παράδοση του ελληνικού επιχειρείν στους κερδοσκόπους του εξωτερικού, όπως τονίζουν όσοι ανησυχούν, θα είναι πλήρης, αν συνεκτιμηθούν και οι υπόλοιπες αλλαγές που σχεδιάζονται, οι οποίες σε συνδυασμό με την παροχή δικαιώματος ψήφου στους κερδοσκόπους δημιουργούν ένα «εκρηκτικό» μείγμα. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της ενίσχυσης του ρόλου των μετόχων μειοψηφίας στην εταιρική διακυβέρνηση, προτείνεται να μειωθεί το ποσοστό της καταστατικής μειοψηφίας, που έχει δικαίωμα βέτο στις συνελεύσεις, από το ένα τρίτο των μετοχών συν μία μετοχή, στο ένα πέμπτο (20%). Αντίστοιχα, τα αυξημένα δικαιώματα που έχουν οι μέτοχοι με το 1/20 του κεφαλαίου (5%), προτείνεται να δοθούν σε όσους κατέχουν μετοχές αξίας 300.000 ευρώ κατ’ ελάχιστο.
Με αυτές τις προβλέψεις, σε συνδυασμό με την κατάργηση της υποχρεωτικής δέσμευσης των μετοχών, δεκάδες είναι οι εισηγμένες επιχειρήσεις που θα διαπιστώσουν ότι στην ουσία περνούν στον έλεγχο ξένων κερδοσκοπικών χαρτοφυλακίων. Θα έχει πολύ ενδιαφέρον, λοιπόν, αν και ποιες αντιστάσεις θα εκδηλωθούν τις επόμενες εβδομάδες για να αποτραπεί αυτή η εξέλιξη…