Πού οφείλεται η «ανθεκτικότητα» του Καραμανλή και πόσο θα διαρκέσει;

Μια έκφραση που έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον, μια έκφραση που, αν δεν κάνω λάθος, πρώτος κατέθεσε στο πολιτικό λεξιλόγιο ο Κ. Λαλιώτης, αλλά μάλλον θα επικυρωθεί επί της ουσίας με πρωθυπουργό τον Κ. Καραμανλή.

Όλα δείχνουν ότι τα σενάρια περί «δεξιάς παρένθεσης», που διακινήθηκαν ήδη απ’ το 2002 από στελέχη της τότε κυβέρνησης Σημίτη και καθεστωτικούς δημοσιογράφους, μάλλον δεν θα επιβεβαιωθούν. Ήδη διαψεύστηκαν σε ό,τι αφορά το πρώτο σκέλος τους, ότι δηλαδή ο βίος της κυβέρνησης Καραμανλή θα διαρκέσει μέχρι την εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, την άνοιξη του 2005. Και δεν διαψεύστηκαν, επειδή ο πρωθυπουργός έκανε μια υπέρβαση προτείνοντας για Πρόεδρο ένα πρώην υπουργό των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και εκ των στενότερων συνεργατών του Ανδρέα Παπανδρέου, τον Κάρ. Παπούλια. Διαψεύστηκαν και ηττήθηκαν ως σχεδιασμοί και προσδοκίες, επειδή αφενός οι κινήσεις Καραμανλή και αφετέρου η κρίση του ΠΑΣΟΚ ήταν που τα είχαν τοποθετήσει στα χρονοντούλαπα της τρέχουσας πολιτικής πραγματικότητας και ιστορίας. Ποιος αλήθεια θα μπορούσε να διανοηθεί ότι εκλογές την άνοιξη του 2005 θα ξανάφερναν το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση;

Σε ό,τι αφορά το δεύτερο σκέλος τους, ότι δηλαδή η «δεξιά διακυβέρνηση» άντε να διαρκέσει το πολύ μια τετραετία, επίσης μάλλον είναι δύσκολο να επιβεβαιωθούν. Με τα σημερινά πολιτικά δεδομένα το πιο πιθανό είναι να κερδίσει άλλη μια θητεία διακυβέρνησης ο πρωθυπουργός. Βεβαίως στην πολιτική είναι λάθος να θεωρείται κάτι δεδομένο και αρκετές φορές ο θεωρούμενος «λίγος» πολιτικός χρόνος αποδεικνύεται πολύς για να ανατραπούν εκτιμήσεις. Ωστόσο με την πραγματικότητα, επαναλαμβάνουμε, που έχει εν δυνάμει διαμορφωθεί σήμερα, είναι από πολύ δύσκολο έως σχεδόν αδύνατο να έχουμε ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών ως τις εκλογές…

Απ’ τον τακτικισμό στις στρατηγικές κινήσεις…

Στα σχεδόν τρία χρόνια της πρωθυπουργίας Καραμανλή έχουν διαψευστεί με πανηγυρικό τρόπο όλες οι εμβριθείς αναλύσεις και «έγκυρες» εκτιμήσεις και προβλέψεις για κινήσεις του πρωθυπουργού. Θυμηθείτε πόσες αναλύσεις και προβλέψεις έχουμε δει μέχρι τώρα για πρόωρες εκλογές, για ανασχηματισμούς, για επίσπευση άλλων εξελίξεων, είτε αφορούν θέματα οικονομίας είτε άλλα ζητήματα. Όλες διαψεύστηκαν!

Και διαψεύστηκαν, επειδή έπασχαν στην αφετηρία τους. Προσπαθούσαν δηλαδή να ερμηνεύσουν τις κινήσεις και πρωτοβουλίες του πρωθυπουργού με όρους τακτικισμού. Σύμφωνα δηλαδή με τους… αναλυτάδες, ε, αφού τον συνέφεραν πρόωρες εκλογές στο τέλος του 2005 ή στις αρχές του 2006 ή στα τέλη του 2006 ή…, ή…, τότε θα τις έκανε. Το ίδιο ισχύει για τους ανασχηματισμούς, καθώς και για διάφορες άλλες επιλογές του, ιδίως δε θεσμικού χαρακτήρα.

Στην πράξη ο Καραμανλής έδειξε πως επιλέγει αντί για τακτικισμούς, κινήσεις στρατηγικού χαρακτήρα, μεσοπρόθεσμου ή ακόμα και μακροπρόθεσμου. Εμμένει σε επιλογές του δείχνοντας πως δεν τον καθοδηγεί η θεωρία του πολιτικού κόστους. Και αναφερόμαστε σε επιλογές που δεν έχουν να κάνουν μόνο με την υλοποίηση προεκλογικών του δεσμεύσεων, είτε για την οικονομία είτε για τη δημόσια διοίκηση, που συμπυκνώνονται στα συνθήματα περί «μεταρρυθμίσεων» ή «επανίδρυσης του κράτους»…

Η «ομαλή μετάβαση»…

Η πολιτική αλλαγή του Μάρτη του 2004 πρέπει να λογίζεται ως ένα απ’ τα σημαντικότερα γεγονότα των πολιτικών μας πραγμάτων, στο μέτρο που η κυβερνητική συνέχειά της κατά βάση διαμορφώνει το πολιτικό περιβάλλον της «ύστερης μεταπολίτευσης».

Δηλαδή η χώρα απαλλαγμένη πλέον οριστικά απ’ τα ιστορικά βάρη της εκτροπής 1967 – ’74 έχει εισέλθει -ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία της- σε κύκλο διασφαλισμένης πολιτικής σταθερότητας.

Στο σημείο αυτό ο Καραμανλής κέρδισε ένα στοίχημα στρατηγικού χαρακτήρα. Η διαδικασία μετάβασης από μια μακρόχρονη πολιτική εξουσία με έκδηλα χαρακτηριστικά καθεστωτισμού, σε μια πολιτική και ακόλουθα κυβερνητική αλλαγή, σε τελευταία ανάλυση έγινε με μικρότερους κραδασμούς σε σύγκριση με το 1981.

Έτσι η πολιτική ομαλότητα και σταθερότητα εξυπηρετήθηκε σε πολύ σημαντικό βαθμό απ’ τους ανεπαίσθητους τριγμούς της αλλαγής του 2004. Και αν αυτή η εκτίμηση φαίνεται υπερβολική, αρκεί να αναλογιστεί κάποιος αν ένα απ’ τα σημαντικότερα ποιοτικά στοιχεία της αποδοκιμασίας του ΠΑΣΟΚ το 2004 δεν ήταν ο καθεστωτισμός του, που είχε προσλάβει οριακές διαστάσεις. Και όσο δεν το αντιλαμβάνεται αυτό η σημερινή ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, τόσο η ανάκαμψη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα είναι ανέφικτος στόχος. Και όσο ο Γ. Παπανδρέου θα αντιμετωπίζει τον Κ. Καραμανλή με όρους της δεκαετίας του ’80, με συνθήματα για «Δεξιά», «παρακράτος» και λοιπά συναφή, τόσο η πολιτική κυριαρχία Καραμανλή ούτε θα απειλείται, ούτε θα αμφισβητείται…

Κι αν αυτή η «ομαλή μετάβαση» σε μεγάλο βαθμό είναι απόρροια της ωρίμανσης της δημοκρατίας μας, εξίσου καίριο ρόλο διεδραμάτισε η διαχείριση της ρέουσας πολιτικής πραγματικότητας από πλευράς του πρωθυπουργού προσωπικά. Έτσι που να έχει ντε φάκτο περάσει στην κοινή γνώμη και ως εγγυητής σταθερότητας.

Ή, να το πούμε και αλλιώτικα, το προφίλ του «μεσαίου χώρου» του έχει βγει και πολιτικά και επικοινωνιακά. Και την ώρα που ο Γιώργος καταναλίσκεται σε αντιπολίτευση που δείχνει πως δεν είναι ο εαυτός του, ο Καραμανλής δείχνει να κοιτά μπροστά…΅Στο σημείο αυτό η αντιδιαστολή του πρωθυπουργού απ’ τους υπουργούς του είναι προφανώς κατανοητή, αλλά και επιβεβλημένη εν πολλοίς, υπογραμμίζοντας ίσως γιατί έχει απογειωθεί και παραμένει πολύ ψηλά και χωρίς ουσιαστικά συναγωνισμό ο βαθμός πρωθυπουργικής «καταλληλότητας» του Καραμανλή έναντι του άλλου πολιτικού προσωπικού.

Να σημειωθεί εδώ και κάτι άλλο, κατά τη γνώμη μας εξαιρετικά σημαντικό. Ο στρατηγικός σχεδιασμός του φτάνει μέχρι του σημείου που, για λόγους ισορροπίας του συστήματος και του δικομματισμού, σε αρκετές περιπτώσεις προσφέρει χείρα βοηθείας στον δοκιμαζόμενο βασικό του αντίπαλο, τον Γ. Παπανδρέου. Πρόσφατα «ΤΟ ΠΑΡΟΝ» αποκάλυψε και σχετική επ’ αυτού συζήτηση του πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Άλλωστε τέτοια στοιχεία της πολιτικής συμπεριφοράς και τακτικής του πρωθυπουργού υπάρχουν…

«Ήρεμη διακυβέρνηση»… πόσης διάρκειας;

Κι αν τα παραπάνω εξηγούν την ανθεκτικότητα ενός πρωθυπουργού ο οποίος έχει μη φιλική την πλειοψηφία των ΜΜΕ (γεγονός σπάνιο στην ιστορία της μεταπολίτευσης, με εξαίρεση τον Ανδρέα Παπανδρέου την περίοδο ’87-’89), θα πρέπει να προστεθούν και ορισμένα άλλα χαρακτηριστικά της διακυβέρνησής του.

Η «ήρεμη διακυβέρνηση» δεν έμεινε στον αυτοσκοπό της εκλογικής επιτυχίας της. Κι αυτό είναι ένα επιπλέον κρίσιμο σημείο. Διότι το μέχρι σήμερα κυβερνητικό έργο και πλην ελαχίστων εξαιρέσεων πόρρω απέχει μιας διακυβέρνησης που το μόνο που υπηρετεί είναι η ικανοποίηση εκτόνωσης των οπαδών της, για τη μακρά παραμονή της παράταξής τους εκτός εξουσίας. Και ας φωνάζει το ΠΑΣΟΚ, και ας κραυγάζουν τα φιλικά του ΜΜΕ για επελάσεις «γαλάζιων παιδιών».

Αντίθετα, αρχίζει πλέον να πείθει και για το ότι έχει πρόγραμμα. Καλό ή κακό, αυτό κρίνεται ανάλογα με την πολιτική και ιδεολογική προσέγγιση του καθενός. Όμως πρόγραμμα υπάρχει, παρά τις περί του αντιθέτου αιτιάσεις. Είναι δε χαρακτηριστικό πως αυτή η κριτική, που κυρίως ασκήθηκε απ’ το ΠΑΣΟΚ, έχει πλέον ατονήσει.

Πόσο θα διαρκέσει λοιπόν αυτή η ανθεκτικότητα Καραμανλή, που οδηγεί, αν κάτι δεν αλλάξει δραματικά, σε άλλη μία κυβερνητική θητεία;

Πάντως αυτήν τη στιγμή δεν φαίνεται στον -ορατό- ορίζοντα κάτι που να απειλεί το σαφές πλεονέκτημά του, την πολιτική του υπεροχή.

Πρέπει δε να τονιστεί πως αυτό το πλεονέκτημα, η υπεροχή στην «ικανότητα διακυβέρνησης» έναντι του βασικού του αντιπάλου, δεν είναι προϊόν αποκλειστικά της «ανεπάρκειας Παπανδρέου», όπως επιχειρείται να εμφανιστεί από ορισμένες πλευρές, που αδικούν έτσι και τον πρωθυπουργό, αλλά και τον Γ. Παπανδρέου. Είναι και αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης πρωθυπουργίας. Γνωρίζουμε δε πως ο Καραμανλής έχει κατ’ αρχήν σχεδιασμούς και για το πώς θα πρέπει -κατά την άποψη και οπτική του- να διαμορφωθεί το πολιτικό τοπίο και μετά το 2010. Σχεδιασμούς που θα αρχίσουν να «ξεδιπλώνονται» στην πορεία προς τις επόμενες εκλογές. Απ’ την πειστικότητα, την αποδοχή τους ή όχι, θα εξαρτηθούν πολλά και θα κριθεί εκεί εν πολλοίς και η ανθεκτικότητά του…