«Ντρέπομαι για την πνευματική μας ηγεσία (!), που δεν μιλάει και δεν παίρνει θέση στα εθνικά θέματα»
Πάει καιρός που οι πνευματικοί άνθρωποι της χώρας μας έμπαιναν στην πρωτοπορία των αγώνων του λαού. Με το έργο τους και με τη δράση τους. Θαρραλέα. Και σε δύσκολους μάλιστα καιρούς.
Έπαιρναν θέση για κοινωνικά και εθνικά ζητήματα. Για το Κυπριακό. Για θέματα δημοκρατικών και ατομικών ελευθεριών.
Εδώ και πολλά χρόνια σίγησαν. Σιώπησαν. Ενσωματώθηκαν στο σύστημα. Υποτάχθηκαν σε «χορηγίες», πολιτικές και κομματικές σκοπιμότητες και άλλου είδους εξαρτήσεις. Πλην λίγων εξαιρέσεων. Που επιβεβαιώνουν τον -θλιβερό- κανόνα…
Ε, αυτή ακριβώς την επισήμανση έκανε ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Γ. Λιάνης στους καθηγητές οι οποίοι ανέπτυξαν στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής τις θέσεις και τις προτάσεις τους για το μέλλον της παιδείας.
Και -προς τιμήν του- το παραδέχθηκε ο παγκοσμίου αναγνώρισης έλληνας καθηγητής Φυσικής, Δημ. Νανόπουλος.
Οι διάλογοι χαρακτηριστικοί:
Γ. Λιάνης: Μια και αναφέρθηκε η γενιά του 1-1-4, που κι εγώ αυτής της γενιάς παιδί είμαι, υπήρχε για μας η επανάσταση Παπανούτσου στην παιδεία, αλλά η γενιά είχε ισχυρούς πνευματικούς ανθρώπους, οι οποίοι παρενέβαιναν στα κοινά της χώρας. Δεν μου αρέσει να βλέπω μια ολόκληρη πνευματική ιντελιγκέντσια -είτε είναι καθηγητές πανεπιστημίου είτε είναι μεγάλοι λογοτέχνες είτε είναι μεγάλοι συγγραφείς- να μην παρεμβαίνουν στα κοινά της χώρας όταν η χώρα έχει αντικειμενικά προβλήματα. Όχι πολιτικά προβλήματα. Έχει εθνικά προβλήματα. Μια πελώρια σιγή και στο εξωτερικό και στο εσωτερικό.
Σήμερα χαίρομαι που είστε εδώ και μιλάτε και θεωρώ θαυμάσια αυτή την πρωτοβουλία. Όμως εξακολουθώ να έχω αυτή την απορία. Γιατί οι πνευματικοί ηγέτες της χώρας, οι μεγάλοι καθηγητές της χώρας, οι μεγάλοι διανοούμενοι της χώρας δεν παρεμβαίνουν στα κοινά; Κάποτε παρενέβαιναν και είχαν ισχυρότερο λόγο κι από τους πολιτικούς. Το θεωρώ σαν μια πελώρια εκκωφαντική απουσία. Αυτή είναι η ερώτησή μου.
Δημήτριος Νανόπουλος: Συμφωνώ με τον κ. Λιάνη σε αυτό το θέμα. Εγώ ντρέπομαι για την πνευματική μας ηγεσία και δεν αναφέρομαι στους καθηγητές που είναι εδώ. Ο κ. Φωκάς κι εγώ παρεμβαίνουμε όσο μπορούμε σε αυτά τα θέματα. Είχαμε μιλήσει και για το ζήτημα του ασύλου και για άλλα. Εγώ μονίμως φωνάζω ότι ντρέπομαι για την πνευματική μας ηγεσία. Δεν μιλάω για τους καθηγητές. Μιλάω γενικότερα για την πνευματική ηγεσία, γιατί δεν μιλάνε και δεν παίρνουν θέση σε αυτό το εθνικό θέμα. Το καταθέτω στη Βουλή των Ελλήνων. Εγώ, προσωπικά, ντρέπομαι. Είναι εθνικό θέμα. Δεν παίρνουν θέση, όπως δεν παίρνουν θέση και σε πολλά άλλα θέματα. Φοβάμαι ότι δεν είμαστε στην ίδια ποιότητα που ήμασταν στη δεκαετία του ’60. Δυστυχώς έχουν εκλείψει αυτές οι μεγάλες προσωπικότητες, που ήταν οι φάροι του ελληνικού λαού και μας οδηγούσαν. Δυστυχώς, πρέπει να το παραδεχθούμε. Αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε ηττοπαθείς και θα μείνουμε έτσι. Με απασχολεί πολύ το θέμα του γιατί δεν μιλάμε όπως πρέπει να μιλάμε.
Πώς τους είδαν οι βουλευτές
Διαφορετικές εντυπώσεις άφησαν οι τοποθετήσεις των ελλήνων καθηγητών ξένων πανεπιστημίων Σπ. Αρταβάνη (καθηγητή Βιολογίας του Χάρβαρντ), Δημ. Νανόπουλου (καθηγητή Φυσικής του Πανεπιστημίου του Τέξας), Σπ. Πολλάλη (καθηγητή Αρχιτεκτονικής του Χάρβαρντ) και Αθ. Φωκά (καθηγητή Μαθηματικών του Κέμπριτζ), στους βουλευτές που πήραν μέρος στη συζήτηση που έγινε στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής σχετικά με το προσχέδιο-πρόταση για δημόσιο διάλογο που αφορά την ανώτατη εκπαίδευση.
Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Νάσος Αλευράς είχε την αίσθηση ότι οι διακεκριμένοι Έλληνες «βρίσκονται σε απόσταση από την ελληνική πραγματικότητα. Δεν θα έλεγα ότι βλέπουν τα πράγματα αφ’ υψηλού, χρειαζόμαστε όμως πιο συγκεκριμένες απαντήσεις, γιατί σε κάθε περίπτωση αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε ένα κλικ πριν από τις απαντήσεις τους. Δεν αγνοώ τις επισημάνσεις τους και θα ‘λεγα ότι διακατέχονται από μια αγωνία, απέφυγαν όμως να μπουν σε λεπτομέρειες που, όπως είπαν, έχουν καταθέσει σε κείμενο προς το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας».
Εντελώς διαφορετικούς από τους σοβαροφανείς έλληνες συναδέλφους της τούς είδε η βουλευτής της ΝΔ Έλσα Παπαδημητρίου: «Θα ήταν ακόμα πιο χρήσιμοι, αν εκτός από τη Βουλή μετέφεραν το ίδιο κλίμα της… αντισοβαροφάνειας στις διεργασίες των ΑΕΙ στη χώρα μας και στα παιδιά μας που αποστρέφονται το δήθεν. Πιστεύω ότι ήταν εξαιρετικά αντιπροσωπευτικοί της απλότητας και της υπηρέτησης του αυτονόητου στα πανεπιστήμια όπου έχουν μάθει να εργάζονται».
Έκπληκτους από τον τρόπο που λειτουργούν τα ελληνικά πανεπιστήμια τους βρήκε η βουλευτής της ΝΔ Σοφία Βούλτεψη. Την εντυπωσίασε επίσης το γεγονός ότι όλοι δήλωσαν πως προέρχονται από σχολεία των πενήντα παιδιών, πράγμα που σημαίνει ότι η παιδεία δεν είναι μόνο θέμα χρημάτων: «Αυτά τα φτωχόπαιδα φτάσανε στην κορυφή. Δεν μπορείς να λες ότι δεν σπουδάζεις επειδή δεν έχεις χρήματα για να πληρώσεις. Τα χρήματα χρειάζονται κυρίως για υποδομή».
Κραυγή αγωνίας για την ελληνική παιδεία που καταστρέφεται διέκρινε ο βουλευτής της ΝΔ Γιάννης Κουράκος. Το μήνυμα που έδωσαν οι καθηγητές -πρόσθεσε- είναι να εξασφαλιστεί παιδεία υψηλής ποιότητας για κάθε Έλληνα σε συνάρτηση αλλά και πέρα από την επαγγελματική αποκατάσταση και να εναρμονιστεί με τα διεθνή πρότυπα.
«Καταπληκτικούς» χαρακτήρισε τους καθηγητές ο βουλευτής της ΝΔ Γιάννης Ιωαννίδης, ο οποίος θεωρεί ότι με τις τοποθετήσεις τους έδωσαν το στίγμα πως η παιδεία είναι εθνικό κεφάλαιο και ότι πρέπει να ξεφύγουμε από τη μετριότητα και από τον ρόλο των ουραγών.