Μονοδιάστατος προϋπολογισμός έκτακτης ανάγκης

Μοναδικός στόχος του προϋπολογισμού 2007 είναι η εμφάνιση ελλείμματος στη δημοσιονομική διαχείριση κάτω από το όριο του 3% του ΑΕΠ, ώστε να τερματιστεί το κοινοτικό καθεστώς επιτήρησης της οικονομίας μας την προσεχή άνοιξη. Κύριο χαρακτηριστικό του νέου προϋπολογισμού είναι ότι η όλη δόμησή του στηρίζεται στη μείωση του ελλείμματος και προσπερνάει αδιάφορα τις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και των πολιτών αυτής της χώρας. Ο νέος προϋπολογισμός στηρίζεται στην ίδια φιλοσοφία των προηγουμένων.

Η συνολική, συνοπτική εικόνα της δημοσιονομικής διαχείρισης αποτυπώνεται εύγλωττα στο σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στη Βουλή για την κύρωση του προϋπολογισμού. Στο άρθρο 1 του νομοσχεδίου (στον ειδικό πίνακα) βλέπουμε τη συνολική εικόνα του προϋπολογισμού 2007. Το ύψος του φτάνει στα 89,492 δισ. ευρώ (ΤΠ+ΠΔΕ+Δανεισμός) έναντι ύψους 81,536 δισ. του προϋπολογισμού 2006. Έτσι έχουμε διόγκωση της δημοσιονομικής διαχείρισης μέσα σε έναν χρόνο κατά 10% περίπου. Τα έσοδα του προϋπολογισμού 2007 βασικά προέρχονται από την άμεση και έμμεση φορολογία (44,8 δισ. ευρώ) και από τον δανεισμό του κράτους (35,4 δισ. ευρώ) που χαρακτηρίζεται σαν «πιστωτικά έσοδα». Χαρακτηριστικό είναι ότι στον προϋπολογισμό 2006 τα πιστωτικά έσοδα (δανεισμός) έφτασαν στα 30,6 δισ. ευρώ (και ασφαλώς θα τα υπερβούμε μέχρι το τέλος της χρονιάς), ενώ κατά την επομένη (2007) ο δανεισμός του κράτους αυξάνεται κατά ποσοστό 16%, δηλαδή διπλάσιο του αναμενόμενου ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές! Το στοιχείο αυτό και μόνον ανατρέπει τον ισχυρισμό του κ. Αλογοσκούφη ότι ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους οδηγεί στη «δραστική αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους» (στο διαβιβαστικό έγγραφο του νέου προϋπολογισμού προς τη Βουλή). Αλλά για το δημόσιο χρέος θα επανέλθουμε, καθώς το πρόβλημα είναι από τα πλέον σοβαρά της δημοσιονομικής διαχείρισης. Και αν εξαιρέσουμε τον δανεισμό για την υλοποίηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ο κρατικός δανεισμός το 2007 θα παρουσιάσει αύξηση κατά 20% σε σύγκριση με το 2006 (δανεισμός 2006=25,7 δισ. ευρώ και 2007=30,5 δισ. ευρώ). Αυτή δεν είναι δραστική αποκλιμάκωση αλλά ισχυροποίηση της κλιμάκωσης. Πιστεύουμε να το έχει αντιληφθεί αυτό ο κ. Αλογοσκούφης.

Καθόσον αφορά τα έσοδα, η πρόβλεψη του προϋπολογισμού 2007 είναι ότι οι άμεσοι φόροι (κυρίως οι φόροι εισοδήματος) θα παρουσιάσουν αύξηση κατά 890 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με αυτούς του 2006 και οι έμμεσοι φόροι κατά 2.320 εκατ. ευρώ, δηλαδή τα συνολικά φορολογικά έσοδα του κράτους αυξάνονται κατά 3,2 δισ. ευρώ ή κατά ποσοστό 7,2% όση και η αναμενόμενη αύξηση του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές. Έτσι η πρώτη διαπίστωση είναι ότι το επιπλέον φορολογικό βάρος μετακυλίεται το 2007 προς την πλευρά της έμμεσης φορολογίας και ειδικά του ΦΠΑ και η δεύτερη διαπίστωση είναι σχετικά με τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων παρά την πομπώδη διαφήμιση της «μεταρρύθμισης» της φορολογικής κλίμακας, η φορολογία εισοδήματος παρουσιάζει αύξηση 6,8% το 2007 σε σύγκριση με αυτήν του 2006, ενώ αντιθέτως η φορολογία των επιχειρηματικών κερδών (επιχειρήσεων) αυξάνεται κατά ποσοστό 2,7%. Τρανή απόδειξη της ανισότητας στην κατανομή των φορολογικών βαρών, που χαρακτηρίζει το φορολογικό μας σύστημα. Από τα μη φορολογικά έσοδα, ο προϋπολογισμός αισιοδοξεί ότι κατά το 2007 θα εισπράξει 3.340 εκατ. ευρώ έναντι 3.010 εκατ. ευρώ του 2006 (αύξηση 11%).

Στο σκέλος των δαπανών, οι πρωτογενείς δαπάνες παρουσιάζουν αύξηση 6,7% σε σύγκριση με αυτές του 2006. Η εκτίμηση του κ. υπουργού Οικονομίας είναι ότι το 2006 οι πρωτογενείς δαπάνες τελικά θα φτάσουν στα 40.883 εκατ. ευρώ και το 2007 στα 43.610 εκατ. ευρώ. Θεαματική όμως αύξηση το 2007 θα παρουσιάσουν οι πληρωμές για χρεολύσια. Το 2006 οι υποχρεώσεις αυτές φτάνουν στα 16.950 εκατ. ευρώ και το 2007 θα φτάσουν στα 24.247 εκατ. ευρώ (αύξηση 43,1%!). Και τα υψηλά χρεολύσια συνεχίζονται μέχρι το 2010, με αιχμή αυτά που λήγουν το 2009 που προσεγγίζουν τα 30.000 εκατ. ευρώ. Από το 2007 η δημοσιονομική διαχείριση μπαίνει στο τούνελ των υψηλών χρεολυσιών, που ίσως καταστήσει αναγκαία μια επαναδιαπραγμάτευση του χρονοδιαγράμματος λήξης του δημοσίου χρέους. Οι κυβερνήσεις Σημίτη έκαναν το θαύμα τους. Υπερχρέωσαν τη χώρα μας σε περίοδο που δεν θα βρίσκονταν στην εξουσία. Η αύξηση των πρωτογενών δαπανών κατά 6,7% θα έπρεπε να είχε αποφευχθεί, με τον περιορισμό ή την κατάργηση ορισμένων περιττών ή πολυτελών δαπανών. Αλλά με το θέμα αυτό θα ασχοληθούμε πιο αναλυτικά στο άρθρο μας της επόμενης Κυριακής. Πάντως στον νέο προϋπολογισμό κάποια συγκράτηση δαπανών παρατηρείται στις καταναλωτικές δαπάνες του κράτους, οι οποίες παρουσιάζουν μείωση 1,3% σε σύγκριση με αυτές του 2006. Όμως η συγκράτηση αυτών των δαπανών φαίνεται να είναι μόνο στα χαρτιά. Ενισχύονται κατά την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Στον προϋπολογισμό 2006 είχαν γραφτεί καταναλωτικές δαπάνες ύψους 2.349 εκατ. ευρώ και τελικά μέχρι το τέλος του έτους αυτές θα υπερβούν τα 2.550 εκατ. ευρώ. Μια υπέρβαση 200 εκατ. σε μια μόνο κατηγορία δαπανών (ο κ. Αλογοσκούφης υπολογίζει ότι οι δαπάνες αυτές θα φτάσουν τελικά στα 2.522 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος της χρονιάς). Οι άλλες κατηγορίες κρατικών δαπανών ακολουθούν τους συνηθισμένους ρυθμούς αύξησης (5%-8%) με εξαίρεση τις δαπάνες για την αύξηση των συντάξεων του ΟΓΑ και του ΕΚΑΣ, που αυξάνεται κατά 19,7% και 23,8% αντίστοιχα. Όμως η βελτίωση των συντάξεων των αγροτών και του ΕΚΑΣ και μόνο αυτή δεν είναι ικανή να προσδώσει στον προϋπολογισμό 2007 κάποιον ικανοποιητικό βαθμό κοινωνικής ευαισθησίας. Έστω και με τα ελάχιστα περιθώρια που υπάρχουν. Είναι γεγονός ότι πέρα από κάθε αμφιβολία η δημοσιονομική κατάσταση είναι έντονα προβληματική. Και αυτό κάποιες κατηγορίες συμπολιτών μας δεν το έχουν συνειδητοποιήσει ακόμα.

Ο κ. Αλογοσκούφης, στο διαβιβαστικό του νέου προϋπολογισμού έγγραφό του προς τη Βουλή, απαριθμεί τις επιδιώξεις-στόχους του προϋπολογισμού 2007. Οι στόχοι αυτοί είναι:

– Η μείωση του ελλείμματος στο 2,4% του ΑΕΠ, χωρίς έκτακτα έσοδα, δηλαδή η προσπάθεια θα περιοριστεί μόνο στην αύξηση των φορολογικών εσόδων και στην πώληση μετοχών του Δημοσίου σε ξένους και ντόπιους επενδυτές. Νέοι φόροι δεν θα επιβληθούν, απλώς θα ισχυροποιηθούν ορισμένοι από τους ήδη υπάρχοντες! Και αυτό το θεωρεί επιτυχία!
– Η δραστική αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους! Γι’ αυτό όμως μιλήσαμε ήδη.
– Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
– Η περαιτέρω μείωση της ανεργίας.
– Η βελτίωση του εισοδήματος των οικονομικά ασθενέστερων και
– η ενίσχυση των επενδύσεων και του ρυθμού ανάπτυξης.

Μελετώντας τον προϋπολογισμό προσωπικά σχηματίσαμε την εντύπωση ότι ο προϋπολογισμός 2007 έχει έναν και μοναδικό στόχο. Τη μείωση του ελλείμματος. Και ευχή μας είναι αυτός να πραγματοποιηθεί. Οι άλλοι στόχοι δεν φαίνεται να υπάρχουν ούτε υπηρετούνται από τον προϋπολογισμό. Δεν διαπιστώσαμε αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους ούτε βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας. Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο ο νέος προϋπολογισμός είναι αναπτυξιακός και βοηθάει στη μείωση της ανεργίας, στη βελτίωση του εισοδήματος των οικονομικά ασθενέστερων και στην ενίσχυση των επενδύσεων και του ρυθμού ανάπτυξης. Είναι λοιπόν ο νέος προϋπολογισμός αναπτυξιακός; Εάν ναι, τότε ασφαλώς θα βοηθήσει στη μείωση της ανεργίας και στη βελτίωση των εισοδημάτων.

Βασικό για την ανάπτυξη είναι οι επενδύσεις στην πραγματική οικονομία. Ο κ. υπουργός Οικονομίας στην εισηγητική επί του προϋπολογισμού έκθεσή του (πίν. 1-4 σελίς 25) μας πληροφορίες ότι το 2007 θα υπάρξει υποχώρηση του ρυθμού αύξησης των επενδύσεων. Το 2006 υπολογίζει ο κ. Αλογοσκούφης αύξηση κατά 8,8% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και για το 2007 ο ρυθμός αύξησης των επενδύσεων εκτιμά ότι θα μειωθεί στο 7,4%, δηλαδή θα έχουμε υποχώρηση των επενδύσεων. Εξάλλου η εισροή ξένων κεφαλαίων για την αγορά μετοχών εισηγμένων ή στο ΧΑ ή για την εξαγορά επιχειρήσεων εν λειτουργία (όπως για παράδειγμα η εξαγορά της Εμπορικής Τράπεζας) σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να μετρηθούν σαν «νέες επενδύσεις» που προωθούν την ανάπτυξη ούτε δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. Δεν φανερώνουν ύπαρξη αναπτυξιακής δυναμικής. Μπορεί ο προϋπολογισμός 2007 να προβλέπει πωλήσεις πακέτων μετοχών ΔΕΚΟ, αλλά αυτό δεν αποτελεί ανάπτυξη. Πέραν αυτού σημειώνουμε:

α) Η αύξηση των συνολικών φορολογικών εσόδων κατά 3,2 δισ. ευρώ και κατά ποσοστό 7,2% έναντι των φετινών, δηλαδή η αύξηση της φορολογικής πίεσης καλύπτει σχεδόν ολόκληρο της προσδοκώμενης για το 2007 αύξησης του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές. Και ο κ. Αλογοσκούφης πολύ καλά γνωρίζει τη σχέση μεταξύ του ύψους της φορολογικής πίεσης και του ρυθμού ανάπτυξης και

β) η δημόσια κατανάλωση, όπως προβλέπει ο κ. υπουργός στον πίν. 1.4 της εισηγητικής του έκθεσης υποχωρεί το 2007. Από ρυθμό αύξησης 2% το 2006, θα έχουμε ρυθμό αύξησης 1,1% το 2007. Αυτό σημαίνει περιορισμό του ΠΔΕ και του προγράμματος προμηθειών του Δημοσίου, με αρνητικό αντίκτυπο στην αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας και στον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ. Η δημόσια και η ιδιωτική κατανάλωση είναι βασικοί παράγοντες στην τόνωση της αναπτυξιακής προσπάθειας. Όταν περιορίζεις τη δημόσια κατανάλωση και αφαιρείς εισόδημα ύψους 3,2% δισ. ευρώ επιπλέον από τους φορολογουμένους, δεν μπορεί κ. Αλογοσκούφη, να θεωρηθεί ότι ασκείτε μέσω του νέου προϋπολογισμού αναπτυξιακή πολιτική. Συμμεριζόμαστε απόλυτα τις δυσκολίες του κ. υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών στην κατάρτιση ενός προϋπολογισμού που με πείθοντα στοιχεία να εμπνέει εμπιστοσύνη για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Και στο σημείο αυτό πέτυχε. Δεν απομένει παρά να πετύχει και στην πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Όμως δεν θα πρέπει να παραγνωρίσουμε το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός δεν είναι αναπτυξιακός, κλείνει τα μάτια στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας μας και της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Είναι ένας μονοδιάστατος προϋπολογισμός.