Αμερικανοί, Άγγλοι και Γερμανοί πληρώνουν την παραχάραξη!

Η επίκουρος καθηγήτρια του Παντείου και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ Μαριλένα Κοππά, που πήρε μέρος στην παρουσίαση του έργου, υπογράμμισε πως ο σημερινός πρόεδρος του Κινήματος Γιώργος Παπανδρέου «ήταν από τους πρώτους υποστηρικτές» της Επιτροπής Ιστορίας του Κέντρου για τη Δημοκρατία και τη Συμφιλίωση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη στα πλαίσια των προσπαθειών του για τη συνεργασία και την ειρηνική συνύπαρξη των λαών. Χαρακτηρίζοντας χρήσιμη την έκδοση στην προσπάθεια «επανεξέτασης της διαχείρισης των συμβόλων και των στερεοτύπων» η Μαριλένα Κοππά τόνισε και την ανάγκη «μιας επανανάγνωσης της Ιστορίας».

Σύμφωνα με τη Χριστίνα Κουλούρη, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Πελοποννήσου και διευθύντρια της έκδοσης, το έργο διαφοροποιεί τη διδασκαλία της Ιστορίας και συμβάλλει στην οικοδόμηση ενός κοινού μέλλοντος των χωρών των Βαλκανίων. Εξήντα επιστήμονες από όλες τις βαλκανικές χώρες πήραν μέρος στη συγγραφή του έργου και ιστορούν τα γεγονότα ο καθένας από τη δική του σκοπιά, από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι τους Βαλκανικούς Πολέμους και τον Δεύτερο Παγκόσμιο. Ιδιαίτερος τόμος αφιερώνεται στα έθνη και τα κράτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το πρωτότυπο του έργου γράφτηκε στα αγγλικά και τη μετάφραση και έκδοσή του στα ελληνικά χρηματοδότησε το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη.

Όπως δήλωσε ο εφοπλιστής Κώστας Καρράς, που ήταν ο εισηγητής του Κοινού Σχεδίου Ιστορίας των Βαλκανίων και είναι ο υπεύθυνος του προγράμματος, το έργο υπάρχει ήδη στα σερβικά και επίκεινται μεταφράσεις του στα αλβανικά, κροατικά και βοσνιακά, ενώ έχει ήδη διατυπωθεί έντονο ενδιαφέρον να μεταφραστεί και να εκδοθεί και στα ιαπωνικά.

Οι τέσσερις τόμοι δεν απευθύνονται απ’ ευθείας στους μαθητές, γιʼ αυτό και δεν θα διατεθούν στο εμπόριο. Σκοπός τους είναι να γίνουν μέρος των σχολικών βιβλιοθηκών και να αποτελέσουν βοηθητικό υλικό για τους καθηγητές που διδάσκουν Νεότερη Ιστορία στα Λύκεια και να χρησιμοποιηθούν σε ειδικά σεμινάρια επιμόρφωσης και κατάρτισής τους. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο αποφάσισε ήδη ομόφωνα να εισηγηθεί στο Υπουργείο Παιδείας την περίληψη του υλικού αυτού στα προγράμματα κατάρτισης των καθηγητών.

Επισημαίνοντας ότι το έργο προσφέρει στοιχεία για την οικοδόμηση των Βαλκανίων σε μια νέα βάση και εκσυγχρονίζει τις αντιλήψεις μας πέρα από τις ξεπερασμένες απόψεις που εκφράζονται μέσα από τις «τοπικές Ιστορίες», ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Θάνος Βερέμης εισηγήθηκε τη μελέτη των τεσσάρων τόμων από όσους εμπλέκονται στη διδασκαλία της Νεότερης Ιστορίας. «Είναι σημαντικό πως η Ιστορία αυτή γράφεται τώρα και όχι στην εποχή του βαλκανικού αλυτρωτισμού που επικρατούσε πριν από λίγα χρόνια», τόνισε ο Θάνος Βερέμης, που συμπλήρωσε πως «αλλιώς θα μας είχαν κατηγορήσει για προδότες και θα μας είχαν στήσει στον τοίχο».

Στην παρέμβασή του κατά την παρουσίαση του έργου ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Νίκος Γεωργιάδης επιτέθηκε κατά του «σταλινικού κρατισμού» που επικρατεί στην Ελλάδα με τη μορφή των επιβεβλημένων από το Υπουργείο Παιδείας για τη διδασκαλία της Ιστορίας επίσημων εγχειριδίων. Με τον βουλευτή συμφώνησε και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αντώνης Λιάκος, που επεσήμανε πως η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα όπου η Ιστορία διδάσκεται από εγχειρίδια που επιβάλλει το κράτος. Ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας τόνισε ότι μέσα από τους τέσσερις τόμους του έργου επιχειρείται η αλλαγή της ιστορικής προσέγγισης και η κατάργηση των στερεοτύπων που επιβάλλονται από τις επίσημες εκδοχές των κρατικών εγχειριδίων.

Οι Γεωργιάδης και Λιάκος είχαν επίσης παρόμοιες απόψεις για το ότι στο έργο προβάλλονται διάφορες ιστορικές περίοδοι μέσα από ανθρώπινες εμπειρίες που παρατίθενται ως ιστορικά ντοκουμέντα και δίνουν μιαν άλλη διάσταση στα γεγονότα. Ο κερκυραίος βουλευτής αναφέρθηκε στα σχετικά με την καθημερινή συμβίωση κατά την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κεφάλαια που, όπως είπε, του αποκάλυψαν νέες οπτικές γωνίες στη μελέτη της περιόδου αυτής. Παράλληλα, δεν παρέλειψε να επισημάνει τις αναφορές στις «συμπεριφορές των Ελληνοκυπρίων προς τους Τουρκοκύπριους που ανατρέπουν στερεότυπα και προκαταλήψεις».

«Αθώα» παραμυθάκια σε στυλ αμερικάνικου ταμπλόιντ

Στοχεύοντας κατ’ ευθείαν στο θυμικό, τα τέσσερα βιβλία που αποτελούν το έργο επιχειρούν μέσα από ατομικές «ανθρώπινες ιστορίες» να ποδηγετήσουν τον αναγνώστη προς την ταύτισή του με «τον κοσμάκη» και να ζήσει τα ιστορικά γεγονότα όπως για παράδειγμα ένας χωρικός έζησε και περιγράφει μια μάχη που έγινε κοντά στο χωριό του. Ακριβώς όπως καταγράφεται στα αμερικάνικα ταμπλόιντ το καθημερινό ιστορικό γίγνεσθαι.

Με την αποσπασματική και έντεχνα σερβιρισμένη παράθεση κομματιών από ιστορικά ντοκουμέντα, θρησκευτικά έγγραφα, απομνημονεύματα ταξιδιωτών, προσωπικές ανθρώπινες ιστορίες, δημοσιεύματα του Τύπου, φωτογραφίες, καρτ-ποστάλ, αφίσες, γελοιογραφίες, πίνακες, χάρτες και άλλο οπτικό υλικό καθώς και με την επιλεκτική παράθεση «συμπληρωματικών» ή «ερμηνευτικών» πληροφοριών που συνοδεύονται από «παραδείγματα» ερωτήσεων επιχειρείται ο προσανατολισμός της λογικής του αναγνώστη προς συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η αλλαγή της «ιστοριογραφικής» και της «παιδαγωγικής» προσέγγισης που επιχειρείται, σύμφωνα με τη διευθύντρια της έκδοσης, και η «επιστημονική» υπεροχή της που επιδιώκει την ανατροπή «στερεοτύπων» και «προκαταλήψεων» αντί της σφαιρικής και συσχετιστικής, συνολικής, παρουσίασης των ιστορικών γεγονότων, περιορίζεται στις αποσπασματικές αναφορές και στις απόψεις των συγγραφέων που προηγούνται των διαφόρων κεφαλαίων και ενοτήτων.

Και αν ο απώτερος προορισμός των τεσσάρων τόμων του έργου είναι ο μαθητής του Λυκείου, είναι φανερό ότι για να γίνει αυτό είναι αναγκαία η πυροδότηση της διαδικασίας του πολλαπλασιαστικού παράγοντα, μέσα από μια «κρίσιμη μάζα καθηγητών Ιστορίας που είναι πρόθυμοι για αλλαγές», όπως διατυπώνεται στο εισαγωγικό σημείωμα της διευθύντριας της έκδοσης. Με άλλα λόγια, μέσα από το «Εναλλακτικό Εκπαιδευτικό Υλικό για τη Διδασκαλία της Νεότερης Ιστορίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης», επιδιώκεται η μετατροπή του καθηγητή σε «ινστρούκτορα», κατά τα πρότυπα του πιο στυγνού ολοκληρωτισμού. Με τη χρηματοδότηση, φυσικά, των διαφόρων υπηρεσιών του «ελεύθερου» και «δημοκρατικού» κόσμου του Μπους, του Μπλερ και της Μέρκελ, που θέλουν να σώσουν τα Βαλκάνια ξαναγράφοντας την Ιστορία τους…