Θα προσχωρήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην Τουρκία;

1 Η ώρα της αλήθειας για την Ευρωπαϊκή Ένωση πλησιάζει. Το ευρωπαϊκό κεκτημένο ή αν προτιμάτε το δίκαιο της Ένωσης βρίσκεται σε δεινή δοκιμασία. Ο Μπους και ο Μπλερ καθαρά έδωσαν υπόσχεση στον τούρκο πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν να μην ανησυχεί. Με τους όρους τους δικούς του και χωρίς σεβασμό στο γραπτό και εθιμικό δίκαιο της ΕΕ, η Τουρκία θα γίνει μέλος της. Στην ουσία αυτό σημαίνει ότι θα βρεθεί φόρμουλα από την πάντα καταχθόνια βρετανική διπλωματία να προσχωρήσει η ΕΕ στο τουρκικό κεκτημένο γραπτό και εθιμικό. Χωρίς τις διπλωματικές περικοκλάδες και τις ανόητες ωραιοποιήσεις αυτή είναι η ουσία όσων μαγειρεύονται στα παρασκήνια Ουάσινγκτον-Λονδίνου-Βρυξελλών-Αθήνας. Τα περιθώρια της τουρκικής διπλωματίας για διαπραγματευτικούς ελιγμούς έχουν πλέον εξαντληθεί.

Στην ΕΕ όλοι πιστεύουν ότι η Τουρκία στην ευρωπαϊκή της πορεία βαδίζει με βήμα σημειωτόν. Και επισημαίνουν ότι ήρθε η ώρα να αποδείξει εμπράκτως η Άγκυρα ότι έχει τη δυνατότητα και τη θέληση να συμμορφωθεί πλήρως με το θεσμικό και πολιτικό κεκτημένο της ΕΕ. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Μας το λέει ξεκάθαρα η προ ημερών δημοσιοποιηθείσα έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την πρόοδο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ – Τουρκίας. Η έκθεση τονίζει με σαφήνεια και χωρίς διπλωματικές ανοησίες τις υποχρεώσεις της Τουρκίας και τονίζει ότι η χώρα αυτή έχει υποχρέωση αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας ως ισότιμου κράτους-μέλους, αναγνώρισης των δικαιωμάτων των εντός της τουρκικής επικράτειας μειονοτήτων και της υποστήριξης όλων των θρησκειών και της εκπαίδευσής τους, ενώ είναι ακόμα υποχρεωμένη με ειλικρίνεια να αναζητήσει δημοκρατική λύση στο κουρδικό πρόβλημα. Όλα αυτά και τα παρεπόμενά τους συνιστούν την έννοια του εκδημοκρατισμού της Τουρκίας.

Και πάνω στα θέματα αυτά ουδεμία πρόοδος έχει σημειωθεί. Τώρα θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε και τις διαπιστώσεις της Κομισιόν στην έκθεση προόδου των διαπραγματεύσεων, η οποία θα δημοσιοποιηθεί στις 8 Νοεμβρίου με καθυστέρηση δύο εβδομάδων. Όλες οι πληροφορίες μιλάνε για σαφή προσπάθεια της Κομισιόν και της φινλανδικής προεδρίας να διασώσουν τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις και να διατηρήσουν σε τροχιά ένταξης την Τουρκία. Θα δούμε. Γρήγορα ο κόμπος θα φτάσει στο χτένι για τις Βρυξέλλες, την Ουάσινγκτον, το Λονδίνο και την Αθήνα.

2 Ενώ αυτά διαδραματίζονται στις Βρυξέλλες, στην Τουρκία το πολιτικό τοπίο είναι θολό. Όλα δείχνουν ότι το πανίσχυρο στρατιωτικό κατεστημένο δεν είναι ενθουσιασμένο με την ευρωπαϊκή προοπτική. Και δικαιολογημένα από τη δική τους σκοπιά. Η ένταξη της χώρας τους στην ΕΕ θα σημάνει τον περιορισμό των στρατηγών στα γραφεία τους στους στρατώνες και τον τερματισμό του δίπολου συστήματος άσκησης της εξουσίας (ο ένας πόλος εξουσίας η κυβέρνηση και ο έτερος η στρατιωτική ηγεσία). Οι στρατηγοί επιθυμούν να κατευθύνουν την πολιτική της χώρας τους και η κυβέρνηση απλώς να υλοποιεί τις δικές τους αποφάσεις. Τέτοιας ποιότητας «δημοκρατικό πολίτευμα» δεν είναι νοητό να δεχθεί η ΕΕ. Οι στρατηγοί το έχουν συνειδητοποιήσει αυτό και δεν θέλουν την ένταξη. Έτσι δεν επιτρέπουν τον πλήρη εκδημοκρατισμό της Τουρκίας. Ευπρόσδεκτες οι κοινοτικές χρηματικές ενισχύσεις (μπουνταλά μπαχτσίσι), αλλά για εκδημοκρατισμό ουδείς λόγος! Εύκολα συμφωνούν στην ένταξη της χώρας τους στην ΕΕ υπό έναν μόνο όρο: να διατηρηθεί και μετά την ένταξη το σημερινό δίπολο σύστημα άσκησης της εξουσίας. Προσωπικά πιστεύω ότι ο τούρκος πρωθυπουργός Ερντογάν θέλει ειλικρινά την ένταξη της χώρας του και τον εκδημοκρατισμό της, αλλά φαίνεται να είναι υποταγμένος στο πανίσχυρο στρατιωτικό κατεστημένο.

Η Ουάσινγκτον και μαζί της ο Μπλερ προσπαθούν να βοηθήσουν την Τουρκία να μπει στην ΕΕ με τους δικούς της όρους. Δηλαδή με το δίπολο σύστημα άσκησης της εξουσίας, με το κυπριακό πρόβλημα να οδηγηθεί σε λύση «τύπου Ανάν» και τη μη αναγνώριση των δικαιωμάτων των εν Τουρκία μειονοτήτων. Δηλαδή επιδιώκουν την ικανοποίηση και των επιδιώξεων του στρατιωτικού κατεστημένου και των φιλοδοξιών της τουρκικής κυβέρνησης. Κι έτσι οι Μπους και Μπλερ θα πιέσουν αφόρητα την ΕΕ να δεχθεί την ένταξη με τους όρους που θέτει η Άγκυρα, ουσιαστικά το στρατιωτικό κατεστημένο. Πώς θα πορευτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση; Θα ενδώσει στις πιέσεις; Θα δεχθεί την ταπείνωση της προσχώρησής της στο τουρκικό κεκτημένο; Θα δεχθεί στους κόλπους της μια χώρα με ημιδικτατορικό καθεστώς; Έφτασε λοιπόν η ώρα η ΕΕ να δείξει ότι πράγματι ρυθμίζει τα του οίκου της αυτόνομα και δεν υποκύπτει σε πιέσεις. Έφτασε η ώρα να δείξει ότι πέρα από την αναμφισβήτητη οικονομική της ισχύ διαθέτει και πολιτική οντότητα. Η ΕΕ στο πρόβλημα της ένταξης της Τουρκίας καλείται να υπερασπίσει τα ιδανικά στα οποία καυχιέται ότι είναι προσηλωμένη. Έφτασε η ώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση να δώσει επιτυχείς ή μη εξετάσεις στην ευρωπαϊκή και διεθνή κοινή γνώμη. Άραγε τι να σηματοδοτεί η προ ημερών επίσκεψη της Ντόρας Μπακογιάννη στη Λευκωσία; Πιέσεις ή συμπαράταξη Ελλάδος – Κύπρου;