Η δημοσιονομική καχεξία φέρνει φορολογική καταιγίδα

Επόμενο είναι το προσχέδιο να είναι προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις μιας υπό καθεστώς επιτήρησης οικονομίας και στην απορρέουσα υποχρέωση για μείωση του ελλείμματος κάτω από το όριο του 3%. Προϋπολογισμοί κάτω από τέτοιες έκτακτες καταστάσεις δεν είναι δυνατόν να υπηρετούν τις πραγματικές αναπτυξιακές ανάγκες της οικονομίας μας. Και διαφωνούμε ριζικά με τη διαπίστωση του κ. Αλογοσκούφη ότι με τον προϋπολογισμό του 2007 επιδιώκεται και η ενίσχυση του ρυθμού ανάπτυξης. Ένας προϋπολογισμός που αυξάνει το φορολογικό βάρος κατά 3.290 εκατομμύρια ευρώ δεν είναι δυνατόν να είναι αναπτυξιακός, αφού αφαιρεί επιπλέον πόρους από την οικονομία, μειώνει το διαθέσιμο εισόδημα των φορολογουμένων και συνεπώς και την αγοραστική τους δύναμη.

Δεν είναι δυνατόν ένας προϋπολογισμός που μειώνει τον ρυθμό αύξησης της δημόσιας κατανάλωσης από 2% που ήταν το 2006 (και 3,1% το 2005) στο 1,1% για το 2007 να είναι αναπτυξιακό εργαλείο. Έτσι ο ισχυρισμός του υπουργού Οικονομίας ότι «με τον προϋπολογισμό του 2007 ενισχύεται η αναπτυξιακή δυναμική» (προσχέδιο – σελίδα 23, τελευταία παράγραφος) είναι εντελώς μετέωρος και προϊόν προσωπικής του εκτίμησης.

Και ένα δεύτερο χαρακτηριστικό του νέου προϋπολογισμού είναι ότι συντηρούνται, παρά την αύξηση της φορολογικής πίεσης, οι δημοσιονομικές ανισορροπίες που έχουν αποτέλεσμα την αύξηση του δημοσίου χρέους ως απολύτου μεγέθους (και χωρίς την αυθαίρετη σύνδεσή του με το ύψος του ΑΕΠ) και την επίσπευση της εκποίησης της δημόσιας περιουσίας. Έτσι για το 2007 η κυβέρνηση προγραμματίζει να εισπράξει 3 δισ. ευρώ περίπου από την πώληση περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου. Ανεξάρτητα όμως από τις γενικές αυτές παρατηρήσεις θα θέλαμε να σημειώσουμε και ορισμένες ειδικές παρατηρήσεις και σχολιασμούς για τα προϋπολογιζόμενα έσοδα και τις κρατικές δαπάνες.

α) Έσοδα: Στο σκέλος των εσόδων ο προϋπολογισμός του 2007 ρίχνει το βάρος στη σημαντική αύξηση της έμμεσης φορολογίας, ακολουθώντας την τάση που παρατηρείται διεθνώς για δραστικό περιορισμό της άμεσης φορολογίας και μετατόπιση του βάρους στην έμμεση φορολογία. Έτσι το 2007 ο προϋπολογισμός (με βάση το κατατεθέν προσχέδιο) προβλέπει αύξηση της έμμεσης φορολογίας κατά 8,8% σε σύγκριση με τους έμμεσους φόρους του 2006. Παράλληλα, οι άμεσοι φόροι αυξάνονται κατά 5,4%. Βασικά η αύξηση αυτή προέρχεται από την αύξηση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά ποσοστό 6,7%, ενώ ο προϋπολογισμός περιφρουρεί τα εισοδήματα των οικονομικά ισχυρών. Έτσι η αύξηση του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων (φορολογία επιχειρηματικών κερδών) περιορίζεται στο 2,2% και η αύξηση της απόδοσης του φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας φτάνει στο 4,1%. Και να φανταστείτε ότι το 2007 θα υπάρξει, κατά τις κυβερνητικές εξαγγελίες, ελάφρυνση στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων. Από τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων ο προϋπολογισμός του 2007 θα αντλήσει έσοδα ύψους 9.720 εκατομμυρίων ευρώ έναντι 9.110 εκατομμυρίων ευρώ φέτος, δηλαδή το 2007 θα έχουμε επιπλέον επιβάρυνση κατά 610 εκατομμύρια ευρώ παρά τις φορολογικές ελαφρύνσεις. Το σύνολο των φορολογικών εσόδων (από άμεση και έμμεση φορολογία) το 2007 θα φτάσει στα 47.950 εκατομμύρια ευρώ έναντι 44.660 εκατομμύρια ευρώ της φετινής χρονιάς. Αυτό σημαίνει, όπως και παραπάνω επισημάναμε, ότι το 2007 ο κρατικός προϋπολογισμός θα αντλήσει επιπλέον φορολογικά έσοδα ύψους 3.290 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 610 εκατ. ευρώ από την άμεση φορολογία και 2.680 εκατ. ευρώ από την έμμεση. Απόδειξη της αντικοινωνικής δόμησης του νέου προϋπολογισμού.

Παρατηρούμε δηλαδή ότι το 2007 θα υπάρξει μεγαλύτερη φορολογική πίεση, καθώς τα συνολικά φορολογικά έσοδα αυξάνονται κατά ποσοστό 7,4% σε σύγκριση με αυτά της φετινής χρονιάς, ενώ το 2006 παρουσίασαν αύξηση 6,1% σε σύγκριση με αυτά του 2005. Έτσι από φορολογική άποψη η επόμενη χρονιά θα είναι επαχθέστερη από τις προηγούμενες. Και η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται από το γεγονός της υπερβολικής αύξησης της έμμεσης φορολογίας που θεωρείται αντικοινωνική και επαχθέστερη για τους χαμηλοεισοδηματίες. Το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2007 προβλέπει επιπλέον απόδοση όλων των κατηγοριών έμμεσων φόρων κατά ποσοστό που καταφανώς υπερβαίνει το ποσοστό αύξησης του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές. Για παράδειγμα, τα έσοδα από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης καυσίμων προβλέπεται να αυξηθούν κατά 10,9% και όμως η κυβέρνηση είναι ανένδοτη στην άρνησή της να χορηγήσει το επίδομα θέρμανσης. Και τα έσοδα από τον ΦΠΑ προβλέπονται αυξημένα κατά 9,8%. Από πού θα εισπραχθούν αυτά τα υπερέσοδα; Αυτές οι «ενισχυμένες» προβλέψεις για υπεραπόδοση των έμμεσων φόρων είναι πιθανόν κατά την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2007 να οδηγήσουν σε αύξηση του ελλείμματος λόγω υστέρησης εσόδων ή σε αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Επειδή όμως η αύξηση του ελλείμματος είναι απαγορευμένη πάνω από το όριο του 3%, ο κ. Αλογοσκούφης θα προτιμήσει την αύξηση των συντελεστών της έμμεσης φορολογίας.

Πάντως, η προσεκτική μελέτη της διάρθρωσης των φορολογικών εσόδων οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα ότι το διαθέσιμο εισόδημα των φορολογουμένων ροκανίζεται κατά σημαντικό ποσοστό από τον νέο προϋπολογισμό και το κράτος παίρνει πίσω τις όποιες αυξήσεις θα προβλέπει η εισοδηματική πολιτική και σχεδόν το σύνολο των φορολογικών ελαφρύνσεων. Με την επιπλέον ισχυροποίηση των έμμεσων φόρων τροφοδοτείται και η ακρίβεια και έτσι μειώνεται η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Χαράς αναγνώσματα για τις τράπεζες, στις οποίες αναγκαστικά θα καταφύγουν τα χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριά για να καλύψουν με τραπεζικό δανεισμό τις ανάγκες τους. Όμως ο τραπεζικός υπερδανεισμός δεν μπορεί να αποτελέσει ασφαλές στήριγμα για μια σταθερή και αυτοτροφοδοτούμενη ανάπτυξη. Κι αυτό το έχει επισημάνει ο κ. Αλογοσκούφης στην εισηγητική του έκθεση επί του προϋπολογισμού του 2005.

β) Δαπάνες: Η σύνταξη του προϋπολογισμού του 2007 ξεκίνησε με πρόθεση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών οι πιστώσεις για τις δαπάνες να παραμείνουν στο ύψος αυτών του 2006, πλην των πιστώσεων για την εισοδηματική πολιτική (μισθοί και συντάξεις) και τις αυξήσεις των συντάξεων του ΟΓΑ και της χορήγησης του ΕΚΑΣ. Οι πιέσεις όμως των υπουργών για εξασφάλιση όσο το δυνατόν υψηλότερων πιστώσεων (εν όψει και των προσεχών βουλευτικών εκλογών) ανέβασε τον πήχη των πιστώσεων και καταλήξαμε οι πρωτογενείς δαπάνες να παρουσιάσουν αύξηση 6,9% σε σύγκριση με τις φετινές. Έτσι οι συνολικές δαπάνες για το 2006 και το 2007 παρουσιάζουν την παρακάτω εικόνα (σε εκατομμύρια ευρώ) (ΠΙΝΑΚΑΣ)

Αξιοσημείωτο είναι ότι την επόμενη χρονιά έχουμε να πληρώσουμε 7,35 δισ. ευρώ χρεολύσια επιπλέον σε σύγκριση με φέτος. Και δυστυχώς το 2008 και το 2009 είναι ακόμη χειρότερα, καθώς τα χρεολύσια ανεβαίνουν. Πού θα φτάσει το δημόσιο χρέος τα τρία επόμενα χρόνια ως αριθμητικό μέγεθος; Αυτό είναι το κατόρθωμα των προηγουμένων κυβερνήσεων του τάχα εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ. Η προς τα πάνω αναθεώρηση του ΑΕΠ και η χωρίς καμία απολύτως αξία σύνδεση του δημοσίου χρέους με το ΑΕΠ δεν μπορούν να μετριάσουν το μεγάλο πρόβλημα της υπερχρέωσης που αποτελεί βασικό κριτήριο της δημοσιονομικής μας ανισορροπίας.

Οι πρωτογενείς δαπάνες το 2007 παρουσιάζουν αύξηση 6,9% σε σύγκριση με τις φετινές. Ενώ η αύξηση των δαπανών το 2006 ήταν συγκρατημένη (5,7%), την επόμενη χρονιά έχουμε πέρα από τα χρεολύσια και σημαντική αύξηση των πρωτογενών δαπανών. Οι λειτουργικές δαπάνες (επιχορηγήσεις φορέων, καταναλωτικές δαπάνες) παρουσιάζουν ποσοστό αύξησης 3,1% σε σύγκριση με τις φετινές. Εδώ πραγματικά φαίνεται να απέδωσε η προσπάθεια συγκράτησης. Οι δαπάνες για μισθούς και συντάξεις παρουσιάζουν αύξηση 6,1%, πράγμα που σημαίνει ότι και το 2007 θα έχουμε περιορισμένες αυξήσεις μισθών, μέσα στο πλαίσιο της αύξησης του πληθωρισμού. Εδώ θα θέλαμε να επισημάνουμε τον δραστικό περιορισμό στις δαπάνες «για εφημερίες ιατρών ΕΣΥ» (αύξηση μόνο 2,5%) και στις «λοιπές παροχές στο προσωπικό νοσηλευτικών ιδρυμάτων» (αύξηση 2%!). Η συρρίκνωση της δραστηριότητας του ΕΣΥ συνεχίζεται. Οι ουρές σε νοσοκομεία και ιατρεία και τα ετεροχρονισμένα ραντεβού θα πολλαπλασιαστούν. Περιμέναμε περισσότερη γενναιοδωρία για την αναβάθμιση του ΕΣΥ. Και εδώ προσαρμογή της κυβερνητικής συμπεριφοράς με τη γενική τάση περιορισμού των κοινωνικών δαπανών, όπως απαιτεί η νεοφιλελεύθερη αγοραία οικονομία της παγκοσμιοποίησης.

Οι δαπάνες ασφάλισης και περίθαλψης παρουσιάζουν αύξηση 14,6% και 6,2% αντίστοιχα. Η ασφάλιση περιλαμβάνει τις επιχορηγήσεις των διαφόρων ασφαλιστικών ταμείων από τον δημόσιο προϋπολογισμό. Γενναίες αυξήσεις προβλέπονται για την επιχορήγηση του ΟΓΑ (αύξηση 19,7%), για τη βελτίωση των αγροτικών συντάξεων και για την κάλυψη της αύξησης του ΕΚΑΣ (αύξηση 23,8%). Οι αυξήσεις αυτές, που ήδη ήταν γνωστές προ πολλού από σχετικές ανακοινώσεις του κ. Αλογοσκούφη, είναι που ανεβάζουν το ποσοστό αύξησης των δαπανών ασφάλισης. Και αναδίδουν «άρωμα» εκλογών, χωρίς όμως να είναι σε θέση να βελτιώσουν την κοινωνική ευαισθησία της δημοσιονομικής πολιτικής που ακολουθεί και η σημερινή κυβέρνηση.

Έχουμε τη γνώμη ότι και ο προϋπολογισμός του 2007, εάν οριστικοποιηθεί σύμφωνα με το προσχέδιο που συνέταξε η κυβέρνηση, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι βοηθάει στη δημοσιονομική εξυγίανση και στον περιορισμό των δημοσιονομικών ανισορροπιών. Και τούτο γιατί και η κυβέρνηση της ΝΔ επιμένει να θεωρεί ότι μπορεί να πετύχει την εξυγίανση του δημοσιονομικού τομέα με την αύξηση των εσόδων, δηλαδή με την αύξηση της φορολογίας και την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας. Και δεν εννοεί να στηρίξει την προσπάθειά της αυτή στον δραστικό περιορισμό του σπάταλου κράτους. Η δημοσιονομική εξυγίανση για να προωθηθεί πρέπει να ξεκινήσει από την περικοπή δαπανών. Περιμέναμε ότι ο προϋπολογισμός του 2007 θα καταρτιζόταν από μηδενική βάση για τις δαπάνες. Μάταια όμως.

Η κατάρτισή του βάδισε στα χνάρια των προϋπολογισμών των προηγουμένων ετών, χωρίς την απαιτούμενη από τις περιστάσεις υπέρβαση!