ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΤΡΙΓΜΟΥΣ προκαλούν οι Βρυξέλλες στην ανατολική Ευρώπη

Εξίσου σοβαρές πολιτικές κρίσεις δοκιμάζουν τις τελευταίες εβδομάδες τα πολιτικά συστήματα της Πολωνίας, της Τσεχίας, της Σλοβακίας και της Ουκρανίας. Τελικός αποδέκτης της λαϊκής δυσαρέσκειας είναι σε όλες τις περιπτώσεις οι Βρυξέλλες, που όχι απλώς σφυρίζουν αδιάφορα, αλλά εξαγγέλλουν, διά στόματος Μπαρόζο, την εφαρμογή νέων αντιλαϊκών μέτρων στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία αυτή τη φορά, με αφορμή την ένταξή τους στην ΕΕ, ενώ διά στόματος του γερμανού υπουργού Εξωτερικών, Φρανκ Βάλτερ Στάινμαγιερ, προαναγγέλλουν την επαναφορά του Ευρωσυντάγματος, παρά το γεγονός ότι απορρίφθηκε πανηγυρικά από τον λαό της Γαλλίας και της Ολλανδίας την άνοιξη του 2005!

Η εξέγερση της Βουδαπέστης, που οδήγησε χιλιάδες Ούγγρους στους δρόμους για περισσότερες από επτά ημέρες, αποτέλεσε αναμφισβήτητα μια ευχάριστη έκπληξη γιατί έδειξε ότι η εξόφθαλμη κοροϊδία και η πρωτοφανής λιτότητα δεν επιβάλλονται χωρίς εμπόδια. Έδειξε επίσης ότι ο παθητικός τρόπος με τον οποίο πολύ συχνά η κοινωνία υποδέχεται ακόμη και τις πιο αρνητικές εξελίξεις για το μέλλον της μπορεί να δώσει τη θέση του στην άμεση δραστηριοποίησή της.
Αφορμή για να κατακλύσουν τους δρόμους οι Ούγγροι (πενήντα ακριβώς χρόνια μετά από την εξέγερση της Βουδαπέστης που ήταν η πρώτη εσωτερική αμφισβήτηση του νεοπαγούς στρατοπέδου του «υπαρκτού σοσιαλισμού») στάθηκε η δημοσιοποίηση του περιεχομένου μιας ομιλίας που είχε κάνει ο πρωθυπουργός της χώρας πριν από λίγους μήνες όπου έλεγε απερίφραστα ότι «πρωί βράδυ λέγαμε ψέματα στον κόσμο». Τον ρόλο της σπίθας λοιπόν που προκάλεσε την ανάφλεξη διαδραμάτισε ο απίστευτος αμοραλισμός του Φέρεντς Γκιουρτσάνι. Ο συγκεκριμένος πρωθυπουργός είναι μια σπάνια περίπτωση κυνισμού και ανηθικότητας, ακόμη και για τα μέτρα της ανατολικής Ευρώπης όπου άνθισαν πολιτικά φαινόμενα τύπου Γέλτσιν, όπως μαρτυρούν δύο μόνο επεισόδια που έχει δημιουργήσει πρόσφατα. Το πρώτο προκλήθηκε όταν αποκάλεσε την ποδοσφαιρική ομάδα της Σαουδικής Αραβίας «τρομοκράτες», οδηγώντας στο «κόκκινο» τις διπλωματικές σχέσεις της χώρας του με τον αραβικό κόσμο που ήταν ήδη ταραγμένες λόγω του πρωταγωνιστικού ρόλου που είχε αναλάβει η Ουγγαρία στην επέμβαση στο Ιράκ. Το δεύτερο επεισόδιο σημειώθηκε στο εσωτερικό της χώρας, όταν σχολιάζοντας δημόσια την αποπομπή του πρώην προέδρου του σοσιαλιστικού κόμματος και την ανάληψη της προεδρίας από τον ίδιο, δήλωσε πως «όταν η σύζυγος μεγαλώνει κάθε άνδρας αποκτά μια νεαρότερη γυναίκα»!
Το αποκρουστικό πρόσωπό του φωτίζεται καλύτερα αν σταθούμε λίγο και στο παρελθόν του. Ο Φέρεντς Γκιουρτσάνι (μαζί με τον Ρώσο Χανταρκόφσκι, την Ουκρανή Τιμοσένκο και πολλούς άλλους) ανήκει στην κατηγορία των νεαρών στελεχών του πρώην καθεστώτος που από τη μια μέρα στην άλλη, κατά την περίοδο της μετάβασης, βρέθηκαν να κατέχουν περιουσίες μυθικής αξίας. Η διαφορά του ούγγρου πρωθυπουργού με τους δύο προαναφερθέντες είναι ότι αν αυτοί πέρασαν για ένα μικρό ή μεγάλο διάστημα από τη φυλακή, ο Φέρεντς Γκιουρτσάνι το απέφυγε, καθώς αμέσως μετά την ενασχόλησή του με τις επιχειρήσεις μπήκε στην πολιτική, αναλαμβάνοντας μάλιστα να φέρει στην Ουγγαρία τις «καινοτόμες» ιδέες του Τόνι Μπλερ, του οποίου δήλωνε θαυμαστής.
Αντιπροσωπευτικά για την αποστροφή που νιώθουν οι Ούγγροι προς το πρόσωπό του πρωθυπουργού τους ήταν τα απεγνωσμένα λόγια ενός διαδηλωτή όπως τα μετέφεραν οι ανταποκριτές του γερμανικού περιοδικού «Σπίγκελ»: «Ήταν ένας από τους πιο ισχυρούς κομμουνιστές. Τώρα είναι ένας από τους μεγαλύτερους καπιταλιστές. Μας εξαπατά με οποιονδήποτε τρόπο μπορεί. Πρέπει να βάλουμε ένα τέρμα σε αυτό»!
Οι αιτίες για τα κύματα οργής
στον Δούναβη
Παρ’ όλα αυτά οι δηλώσεις του Γκιουρτσάνι ήταν απλώς η αφορμή. Οι βαθύτερες αιτίες αφορούσαν τη βαθιά λιτότητα που έχει επιβληθεί τους τελευταίους μήνες, κατά διαταγή της ΕΕ, και τα νέα μέτρα που έχουν προαναγγελθεί ώστε να μπορέσει η Ουγγαρία να εγκαταλείψει το εθνικό της νόμισμα και να υιοθετήσει σε λίγα χρόνια το ευρώ.
Στο βωμό λοιπόν της μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος από 10% που προβλέπεται για φέτος σε 3,2% το 2009, καταργήθηκε η δυνατότητα δωρεάν μετακίνησης των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών αναγγέλθηκε η μείωση των συντάξεων, αυξήθηκε ο ΦΠΑ σε 20%, επιβλήθηκε φόρος ακίνητης περιουσίας που επιβαρύνει ακόμη και μικρής αξίας σπίτια, ανακοινώθηκε η κάθετη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στην προοπτική της κατάργησής της και η επιβολή διδάκτρων στους φοιτητές, κ.ά.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο λοιπόν που οι διαδηλωτές στη Βουδαπέστη κατέβασαν μια σημαία της ΕΕ, όπως έγραψαν οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» την Τετάρτη 20 Σεπτέμβρη. Καθόλου τυχαία επίσης δεν είναι και η εμπιστοσύνη με την οποία περιέβαλαν τον ούγγρο πρωθυπουργό αξιωματούχοι των Βρυξελών, ακόμη και η γερμανίδα καγκελάριος, Άγκελα Μέρκελ, κατά τη διάρκεια της συνάντησης (διμερούς ενδιαφέροντος και μονομερούς σωτηρίας) που είχαν στο Βερολίνο τις τελευταίας μέρες της εξέγερσης.
Στο πλάι του έτρεξαν να σταθούν και άλλοι αξιωματούχοι της ΕΕ τονίζοντας την ανάγκη να εφαρμοστούν οι αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις ανεξαρτήτως του κοινωνικού κόστους που έχουν. Σε αυτόν μάλιστα τον βωμό, της επιβολής των νεοφιλελεύθερων μέτρων, τα πλήθη που διαδήλωναν την οργή τους δεν στολίστηκαν με το φωτοστέφανο του… πολύχρωμου επαναστάτη, όπως έγινε σε άλλες χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης ή των Βαλκανίων, αλλά χαρακτηρίστηκαν χούλιγκαν και ακροδεξιοί, εχθροί των μεταρρυθμίσεων, προσπαθώντας έτσι οι δημοτικές εκλογές που διεξάγονται σήμερα να μην αποτελέσουν ήττα του Γκιουρτσάνι, όπως ζητάει σύσσωμη η αντιπολίτευση!
Η Ευρωπαϊκή Ένωση όμως από παράγοντας σταθερότητας έχει μετατραπεί σε μοχλό αποσταθεροποίησης και σε άλλες χώρες της Κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.
Στην Πολωνία η κυβέρνηση των μεταλλαγμένων κομμουνιστών και νυν κεντροαριστερών έχασε τις εκλογές κάτω από την πίεση των κατηγοριών για διαφθορά, αλλά κυρίως επειδή επωμίστηκε το πολιτικό κόστος των μεταρρυθμίσεων που επέβαλαν οι Βρυξέλλες ώστε να γίνει εφικτή η ένταξή της στην ΕΕ. Η νέα κεντροδεξιά κυβέρνηση των δίδυμων αδερφών Λεχ και Γιαροσλάβ Καζίνσκι (που ανέλαβαν καθήκοντα προέδρου και πρωθυπουργού αντίστοιχα) παρότι υποσχέθηκε ότι θα δώσει μεγαλύτερο ρόλο στο κράτος δεν απέφυγε την κρίση μετά την αποχώρηση από την κυβερνητική συμμαχία ενός αγροτικού κόμματος που διαφωνεί με τα μέτρα ξεκληρίσματος των εκατομμυρίων πολωνών αγροτών και έτσι θεωρείται βέβαιη η προσφυγή σε πρόωρες εκλογές.
Στη Σλοβακία οι εκλογές που έγιναν τον Ιούνιο σήμαναν την ήττα της κεντροδεξιάς κυβέρνησης του Μίκουλας Τζουρίντα και τη νίκη του σοσιαλιστικού κόμματος του οποίου ηγείται ο Ρόμπερτ Φίκο. Για να σχηματίσει όμως και αυτός κυβέρνηση αναγκάστηκε να συμμαχήσει εκ νέου με ένα ετερόκλητο σύνολο κομμάτων που όσο είχαν στα χέρια τους ξανά την εξουσία, τη δεκαετία του ’90, δεν είχαν επιτρέψει την ένταξη της χώρας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Σήμερα δηλώνουν δημόσια ότι θα σταματήσουν την πορεία των ιδιωτικοποιήσεων σε ότι αφορά ειδικότερα τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας.
Στην Ουκρανία η κυβέρνηση αρνείται ρητώς να εφαρμόσει αντιδημοφιλή νεοφιλελεύθερα μέτρα δηλώνοντας, σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν» της περασμένης Παρασκευής 22 Σεπτέμβρη, πως «δεν θα διακινδύνευε να πυροδοτήσει διαδηλώσεις ενάντια στις μεταρρυθμίσεις σαν και αυτές που σάρωσαν την Ουγγαρία». Από τις Βρυξέλλες μάλιστα όπου είχε μεταβεί ο ουκρανός πρωθυπουργός δήλωσε, κατά παράβαση κάθε εδραιωμένης συνήθειας, πως προτεραιότητα για την κυβέρνησή του αποτελεί η κοινωνική σταθερότητα και έτσι δεν θα επιβάλει τελικά το πρόγραμμα νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων που του ζήτησαν οι Βρυξέλλες.
Ξαναφέρνουν το Ευρωσύνταγμα
Ανάλογη κατάσταση επικρατεί και σε άλλες χώρες της Κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που αν και αποτελούσαν υπόδειγμα τη δεκαετία του ’90 μπήκαν στον αυτόματο των Βρυξελών όπως είναι για παράδειγμα η Τσεχία. Μάλιστα, δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε τι θα συμβεί σε λίγα χρόνια στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία που θα ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Ιανουαρίου 2007, αυξάνοντας τα μέλη της ΕΕ από 25 σε 27, σύμφωνα με τις δηλώσεις που έκανε ο Μανουέλ Μπαρόζο την περασμένη Τρίτη. Γιατί, ακόμη και αν δεν δούμε έντονες κοινωνικές διαμαρτυρίες, είναι σίγουρο ότι τα πολύ αυστηρά μέτρα που ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πως θα λάβει η Ένωση για να αναγκάσει τις δύο αυτές χώρες να καταργήσουν τις αγροτικές επιδοτήσεις τους, θα έχουν ένα τεράστιο κοινωνικό κόστος. Όσο η οικονομία θα φιλελευθεροποιείται και η αγροτική παραγωγή θα συρρικνώνεται, χιλιάδες οικογένειες θα μείνουν χωρίς εισοδήματα και θα καταφύγουν στις πόλεις ζητώντας δουλειά. Αυτό ακριβώς συνέβη στην Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Πολωνία, καθώς από κει που η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρούταν, κατά αφελή τρόπο, το ασανσέρ για την άνοδο των εισοδημάτων και του βιοτικού επιπέδου μετατράπηκε, κατά δραματικό τρόπο, σε έναν μηχανισμό περαιτέρω καθήλωσης αν όχι υποβάθμισης της ζωής τους.
Μάρτυρας η διαπόμπευση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο του περίφημου πολωνού υδραυλικού που έγινε μέχρι και αφίσα στη Γαλλία, στοχεύοντας στην αποδοκιμασία ενός μοντέλου διεύρυνσης και ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει στα θεμέλιά του το κοινωνικό ντάμπινγκ και την αλληλοφαγωμάρα των εργαζομένων. Αυτό το μοντέλο απέρριψαν οι εργαζόμενοι στην Ουγγαρία, όπως άλλωστε είχαν κάνει οι Γάλλοι και οι Ολλανδοί την άνοιξη του 2005 καταψηφίζοντας το Ευρωσύνταγμα, που ήταν η βίβλος του άγριου και αχαλίνωτου νεοφιλελευθερισμού. Το γεγονός όμως ότι το Ευρωσύνταγμα μαυρίστηκε όταν τέθηκε στην κρίση του λαού δεν εμποδίζει τις πολιτικές ελίτ της Ευρώπης να απεργάζονται σχέδια για την επαναφορά του, όπως φάνηκε από τις ανακοινώσεις που έκανε την προηγούμενη εβδομάδα ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών.
Συγκεκριμένα, μιλώντας τη Δευτέρα σε μέλη του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος απ’ το οποίο προέρχεται, ο Φρανκ Βάλτερ Στάινμαγιερ, δήλωσε ότι ένα από τα σημαντικότερα καθήκοντα της γερμανικής προεδρίας, που ξεκινάει την 1η Ιανουαρίου θα είναι η κατάστρωση ενός «οδικού χάρτη» που θα επαναφέρει το Ευρωσύνταγμα. Η σπουδή του Βερολίνου για την ενεργοποίηση του Ευρωσυντάγματος δεν είναι άσχετη με την πρόβλεψη που υπάρχει στις διατάξεις του να αυξηθούν οι ψήφοι που διαθέτει η Γερμανία, η οποία μονομιάς θα διπλασιάσει την επιρροή της. Σε αυτόν τον βωμό θυσιάζεται η λαϊκή βούληση!