Φτώχεια και μεγάλα λόγια από τη Θεσσαλονίκη

Kατ’ αρχάς θα ήθελα να παρουσιάσω τις προβλέψεις του υπουργείου Οικονομίας για τις εξελίξεις στα μακροοικονομικά μεγέθη κατά το 2007. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ προβλέπεται να φτάσει και το 2007 στο 3,7%, στο ίδιο επίπεδο δηλαδή με φέτος. Άρα και η εισοδηματική πολιτική θα προβλέπει τις ίδιες αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις όπως και το 2006. Από τη λιτή αυτή εισοδηματική πολιτική ξεφεύγουν οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ και οι δικαιούχοι του ΕΚΑΣ στους οποίους, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, οι αυξήσεις θα είναι περισσότερο «γενναίες». Την υπόλοιπη αύξηση του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές (περίπου 4,5%) θα τη χάσουν οι μισθωτοί, όπως συμβαίνει χρόνια τώρα. Επίσης οι χαμηλόμισθοι θα έχουν και κάποια αύξηση του διαθεσίμου εισοδήματός τους από την αναδιάρθρωση της φορολογικής κλίμακας. Αυτές όμως οι εισοδηματικές βελτιώσεις είναι ικανές να αυξήσουν και την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών; Γιατί τις πριονίζει η ακρίβεια. Ίσως θα έχουμε περισσότερα λεφτά, αλλά θα αγοράζουμε λιγότερα αγαθά και υπηρεσίες. Και για τον λόγο αυτόν οι προβλέψεις του υπουργείου Οικονομίας είναι ότι το 2007 η ιδιωτική κατανάλωση θα περιοριστεί στο 3% από 3,5% που προβλέπεται για φέτος. Τα νοικοκυριά λοιπόν δεν θα έχουν την ευτυχία να δουν καλύτερες μέρες την επόμενη χρονιά, εκτός εάν συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς ο τραπεζικός δανεισμός τους, μέσω της χρησιμοποίησης του πλαστικού χρήματος (πιστωτικές κάρτες), πράγμα πολύ πιθανό.

Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό είναι ότι θα κινηθεί με ρυθμό αύξησης 3,2% το 2007, εφόσον φυσικά το επιτρέψουν και οι τιμές του πετρελαίου. Για φέτος (2006) ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι σε ετήσια βάση θα παρουσιάσει αύξηση 3,4%-3,6%. Επομένως το υπουργείο Οικονομίας προσδοκά επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του πληθωρισμού για το 2007. Για την ακρίβεια φυσικά καμία πρόβλεψη. Η ακρίβεια δεν «μαγειρεύεται» εύκολα. Τον δείκτη ανόδου της ακρίβειας τον μετράει ο καταναλωτής. Πάντως λόγω της αύξησης του ΕΦΚ καυσίμων, δύσκολα ο πληθωρισμός θα κρατηθεί στα ποσοστά που προβλέπει το υπουργείο Οικονομίας για φέτος και για την επόμενη χρονιά. Και αν οι δημοσιονομικές ανάγκες, όπως θα διαμορφωθούν το 2007, οδηγήσουν στην παραπέρα αύξηση της έμμεσης φορολογίας (π.χ. αύξηση του ΦΠΑ ή των ειδικών φόρων κατανάλωσης ορισμένων αγαθών και υπηρεσιών), τότε θα έχουμε μεγαλύτερη αύξηση του πληθωρισμού και φούντωμα της ακρίβειας. Επομένως οι προβλέψεις στον τομέα αυτόν (εννοώ της ακρίβειας) χαρακτηρίζονται από έντονη αστάθεια.

Μεγάλο ενδιαφέρον για τους εργαζόμενους κυρίως στον ιδιωτικό τομέα έχουν οι προβλέψεις του υπουργείο Οικονομίας για τις αμοιβές εξαρτημένης εργασίας και για την ανεργία. Το 2007 προβλέπουν αύξηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας κατά 7,6%, ενώ για φέτος η πρόβλεψη ήταν αύξηση κατά 8,5%. Αυτό σημαίνει ότι την επόμενη χρονιά θα έχουμε ακόμα αυστηρότερη λιτότητα των εργαζομένων. Τώρα πώς το υπουργείο Οικονομίας ισχυρίζεται αύξηση των αμοιβών κατά 8,5% είναι απορίας άξιο. Ασφαλώς τις υπολογίζει με μεγάλο… πληθωρισμό. Πάντως αναγνωρίζει ότι οι πραγματικές κατά κεφαλή αμοιβές θα παρουσιάσουν το 2007 άνοδο 2,2% έναντι 3,1% που υπολογίζεται για φέτος. Άρα η επόμενη χρονιά θα είναι ακόμη δυσκολότερη για τους μισθωτούς. Και ειδικά για τους χαμηλόμισθους και τους ημερομίσθιους. Για την ανεργία οι προβλέψεις του υπουργείου Οικονομίας είναι ευχάριστες, αν βγουν αληθινές. Προβλέπει μείωση του ποσοστού της καταγεγραμμένης ανεργίας στο 8,9% του εργατικού δυναμικού (δηλαδή στις 420.000 ανέργους), έναντι 9,7% που είναι σήμερα. Φυσικά υπάρχει και η μη καταγεγραμμένη ανεργία, κυρίως των νέων, καθώς και η μερική απασχόληση. Το 2007 οι αρμόδιες υπηρεσίες των υπουργείων Οικονομίας και Απασχόλησης υπολογίζουν ότι θα δημιουργηθούν 67.000 νέες θέσεις εργασίας. Και την αισιόδοξη αυτή προοπτική τη στηρίζουν στις κάπως αόριστες προβλέψεις για αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής και των εξαγωγών. Να ευχηθούμε αυτή η αισιοδοξία να επαληθευτεί και να περιοριστεί η ανεργία κυρίως των νέων, που πραγματικά αποτελεί κοινωνική πληγή. Πάντως η σημερινή διεθνής οικονομική συγκυρία δεν αφήνει περιθώρια για αισιόδοξες προοπτικές. Οι εξαγορές, συγχωνεύσεις και εκσυγχρονισμοί επιχειρήσεων τροφοδοτούν την ανεργία και τίποτε δεν δείχνει ότι αυτή η επιχειρηματική συμπεριφορά θα βελτιωθεί. Με το δεδομένο αυτό φρονούμε ότι δεν δικαιολογείται αισιοδοξία για μείωση της ανεργίας το 2007. Και πάντα μιλάμε για το πραγματικό ποσοστό ανεργίας και όχι μόνο αυτό της καταγεγραμμένης. Το έχουμε τονίσει κατ’ επανάληψιν από τη στήλη μας αυτή ότι με σεμινάρια ανέργων και με αύξηση των επιδομάτων δεν αντιμετωπίζεται η ανεργία σήμερα, που είναι δομική και όχι κυκλική. Χρειάζεται νέα στρατηγική αντιμετώπισής της που να είναι συμβατή και να εξουδετερώνει τα αίτια που την προκαλούν. Μια τέτοια στρατηγική όμως έρχεται κόντρα με τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων που επιδιώκουν τον εκσυγχρονισμό τους και την αύξηση της κερδοφορίας τους εις βάρος των εργαζομένων.

Στον δημοσιονομικό τομέα η πολυπόθητη εξυγίανση δεν φαίνεται να προχωρεί με ικανοποιητικό ρυθμό. Το δημόσιο χρέος σε απόλυτους αριθμούς ανεβαίνει αλματωδώς.

Ήδη το δημόσιο χρέος μέχρι το τέλος του α΄ εξαμήνου 2006 έχει υπερβεί κατά 824 εκατ. ευρώ το όριο του δανεισμού που είχε τεθεί για ολόκληρο το 2006. Έτσι το δημόσιο χρέος στις 30/6/2006 έφτασε στα 224,8 δισ. ευρώ, ενώ το υπουργείο Οικονομικών υπολόγιζε ότι στο τέλος του 2006 το δημόσιο χρέος θα έφτανε στα 223,9 δισ. ευρώ. Μπορεί το έλλειμμα να συγκρατηθεί κάτω από το όριο του 3% του ΑΕΠ με ετεροχρονισμό της εξόφλησης των υποχρεώσεων του Δημοσίου ή και με δημοσιονομικά τρικ της «δημιουργικής λογιστικής», όμως η μείωσή του με τη μεθοδολογία αυτή δεν αποτελεί απόδειξη ότι προχωρεί ο δημοσιονομικός τομέας σε εξυγίανση. Αδιάψευστο κριτήριο είναι η εξέλιξη του δημοσίου χρέους. Και δεν πρέπει να μας ξεφεύγει το γεγονός ότι οι δημοσιονομικές ανισορροπίες επηρεάζουν αρνητικά την εισοδηματική πολιτική στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, τη φορολογική πολιτική και τις δημόσιες επενδύσεις. Με άλλα λόγια, επηρεάζουν άμεσα την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών.

Θα περιοριστούμε στην παράθεση των εξελίξεων μόνο στα παραπάνω μακροοικονομικά μεγέθη που κατά αντικειμενική άποψη επηρεάζουν άμεσα τα οικονομικά των πολιτών στη μεγάλη τους πλειοψηφία. Και οι προβλέψεις του υπουργείου Οικονομίας δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές. Το σκοτεινό τούνελ στο οποίο βρίσκονται από χρόνια οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, οι μικρομεσαίοι επιτηδευματίες, οι αγρότες και κάθε «μη προνομιούχος» συνεχίζεται, χωρίς ορατό τέρμα. Και ο κ. Καραμανλής στην ομιλία του στα εγκαίνια της ΔΕΘ πρόβλεψε βελτίωση της οικονομικής κατάστασης. Βέβαια θα υπάρξει βελτίωση για κάποιους. Αυτοί όμως δεν θα είναι οι χαμηλοεισοδηματίες ούτε οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και οι μικροί ελεύθεροι επαγγελματίες ούτε οι αγρότες και ασφαλώς ούτε και οι άνεργοι. Την όποια βελτίωση της οικονομίας θα την επωφεληθούν, ως συνήθως, οι «γνωστοί άγνωστοι».

Γενικά το σημερινό κυρίαρχο σύστημα της νεοφιλελεύθερης αγοραίας οικονομίας εννοεί την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των υψηλοεισοδηματιών, των τραπεζιτών, των μεγαλοεπιχειρηματιών, των πολυεθνικών επιχειρήσεων και των μεγαλοστελεχών του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Πάντα βέβαια δεν φταίει ο Καραμανλής που σαν πρωθυπουργός είναι απλός διαχειριστής (και συνεχιστής) του συστήματος. Και όλοι οι ωφελημένοι από το σύστημα βρίσκουν να κρύβονται πίσω από προβεβλημένα και δημοφιλή πρόσωπα. Αυτός ο ρόλος δεν αρμόζει σε σοβαρού πολιτικούς όπως θεωρούμε ότι είναι και ο δικός μας πρωθυπουργός. Το σφάλμα του είναι ότι ενώ γνωρίζει την πραγματικότητα προσπάθησε να τα παρουσιάσει όλα ρόδινα και έμμεσα και αόριστα να καλλιεργήσει προσδοκίες στον λαό ότι το 2007 θα είναι αφετηρία βελτίωσης της οικονομικής κατάστασης της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Κάτι που δεν προκύπτει από τις πιθανές εξελίξεις. Όμως η αλήθεια μπορεί να μη λέγεται ποτέ από τους πολιτικούς, είναι δύσκολο όμως να κρυφτεί. Γιατί γρήγορα ο λαός τη διαπιστώνει στον αγώνα για την επιβίωσή του.