Τα Σινούκ που είχε για… πέταμα μας πούλησε η Μπόινγκ!

Τα στοιχεία αυτά όπως προσδιορίζονται και αναφέρονται στην αγωγή είναι:

Το σύστημα Fadec

Η παράνομη παράλειψη των αντιδίκων να προβλέψουν, να κατασκευάσουν και να εγκαταστήσουν στο μοιραίο Σινούκ σύστημα χειροκίνητης ή με άλλον επιστημονικά αποδεδειγμένο τρόπο, παράκαμψης της λειτουργίας του Fadec καθίσταται βαριά αμελής μετά την αποκάλυψη διεθνώς ότι η λόγω αστοχίας του Fadec μείωση της ισχύος των κινητήρων, ήταν η αιτία της συντριβής στις 2 Ιουνίου 1994 ενός βρετανικού στρατιωτικού ελικοπτέρου Σινούκ που μετέφερε αστυνομικούς-επιβάτες σε ορεινή έξαρση του εδάφους στην περιοχή Mull of Kintyre στη βόρεια Αγγλία με αποτέλεσμα τον θάνατο και των 29 επιβαινόντων. Αρχικά οι εμπειρογνώμονες είχαν κατατάξει την περίπτωση εκείνη στην κατηγορία των ατυχημάτων λόγω σφαλμάτων χειριστών, εκτιμώντας ότι επειδή όλα τα μηχανικά μέρη του ελικοπτέρου λειτουργούσαν (όπως και στην υπό κρίση περίπτωση) η συντριβή προκλήθηκε από κακή εκτίμηση των χειριστών ως προς τον προσανατολισμό. Όμως το 2002, μετά από νέες έρευνες, αποκαλύφθηκε ότι η πραγματική αιτία του ατυχήματος ήταν η κακή λειτουργία του συστήματος Fadec. Τότε διαπιστώθηκε ότι οι κινητήρες έχασαν ισχύ λόγω δυσλειτουργίας του συστήματος Fadec με αποτέλεσμα το ελικόπτερο να μην κατορθώσει να ξεπεράσει εμπόδιο του εδάφους και να συντριβεί με τραγικό αποτέλεσμα.

Οι ελαττωματικές πτέρυγες

Από τις έξι συνολικά πτέρυγες (rotary wing blades) που είχε το Σινούκ οι τρεις και συγκεκριμένα (1) η υπ’ αριθ. παρτίδας P/N (part number) 114R1702-38 και S/N (serial number) Α1-2962 εγκατεστημένη στο οπίσθιο στροφείο, 2) η υπ’ αριθ. παρτίδας P/N (part number) 114R1702-37 και S/N (serial number) Α1-2970, εγκατεστημένη επίσης στο οπίσθιο στροφείο και 3) η υπ’ αριθμ. παρτίδας P/N (part number) 114R1702-37 και S/N (serial number δηλαδή σειριακός αριθμός) Α1-2971, εγκατεστημένη στο πρόσθιο στροφείο ήταν ελαττωματικές σύμφωνα με την ομολογία της αντιδίκου Μπόινγκ. Συγκεκριμένα στις 20 Φεβρουαρίου 2003 δηλαδή περίπου 14 μήνες μετά την παραλαβή του Σινούκ και 18 πριν από τη συντριβή, η Μπόινγκ εξέδωσε την υπ’ αριθ. 145-62-1036 οδηγία συντήρησης (service bulletin), την οποία απέστειλε στον ελληνικό στρατό μεταξύ άλλων προκειμένου να ειδοποιήσει για σοβαρό πρόβλημα σε ορισμένη παρτίδα πτερύγων Σινούκ. Σύμφωνα με την οδηγία αυτή η Μπόινγκ είχε διαπιστώσει ότι 26 συνολικά πτέρυγες που είχαν κατασκευαστεί στις ΗΠΑ και διατεθεί προς τοποθέτηση σε διάφορα ελικόπτερα Σινούκ ανά τον κόσμο είχαν κατασκευαστεί ελαττωματικά με τρόπο που έθετε σε άμεσο κίνδυνο τη διατήρηση της συνοχής τους. Ειδικότερα κατά την κατασκευή των πτερύγων αυτών οι υπάλληλοι της Μπόινγκ παρέλειψαν να τοποθετήσουν το προβλεπόμενο υλικό πρόσφυσης μεταξύ δύο επιφανειών σε επαρκή ποσότητα και με τον τεχνικά ενδεδειγμένο τρόπο, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει άμεσα η δομική συνοχή της πτέρυγας. Έτσι ανά πάσα στιγμή υπήρχε το ενδεχόμενο η πτέρυγα να αστοχήσει με τρόπο ώστε να διαλυθεί εν μέρει ή ολοσχερώς στον αέρα. Από τις 26 συνολικά ανά τον κόσμο ελαττωματικές πτέρυγες η Ελλάδα είχε παραλάβει τις ως άνω τρεις. Και οι τρεις είχαν τοποθετηθεί στο μοιραίο Σινούκ δύο στο οπίσθιο και μία στο πρόσθιο στροφείο. Πέραν του ελαττώματος των πτερύγων καθαυτού που καθιστά το Σινούκ προϊόν ελαττωματικό και επικίνδυνο, η παράλειψη άμεσης αντικατάστασής τους ήδη από τον Φεβρουάριο 2003 ή έστω τον Ιανουάριο 2004 όπου ήρθαν οι τεχνικοί στην Ελλάδα, και αντίθετα η συνέχιση εκτέλεσης πτήσεων χωρίς να μεσολαβήσει η εφαρμογή καμίας επιστημονικά τεκμηριωμένης διαδικασίας αποκατάστασης του ελαττώματος, προσδίδει βαθμό ενδεχόμενου δόλου στην υπαιτιότητα της αντιδίκου ως προς την παράβαση των υποχρεώσεών της και την πρόκληση της συντριβής του Σινούκ. Επαυξάνει ακόμα περισσότερο την ευθύνη της πρώτης αντιδίκου το γεγονός ότι η ίδια η Μπόινγκ αυτεπαγγέλτως και ήδη από το 2003 όταν η ίδια αποκάλυψε το ζήτημα, απέσυρε όλες τις υπόλοιπες 23 ελαττωματικές πτέρυγες της ίδιας παρτίδας από άλλους χρήστες ανά τον κόσμο (αμερικανικό στρατό και ιαπωνική εταιρεία Καβασάκι), όπως προκύπτει και από το ίδιο το κείμενο της τεχνικής οδηγίας της 20/2/2003.

Τα κιβώτια μετατροπής κίνησης

Σύμφωνα με την έκθεση αυτοψίας των συντριμμάτων του μοιραίου Σινούκ που πραγματοποίησαν εξειδικευμένοι επιστήμονες σε εργαστήρια του αμερικανικού στρατού, στο κεντρικό κιβώτιο μετάδοσης κίνησης υπήρχε ένα γρανάζι δίσκου εξαερισμού το οποίο είχε κατασκευαστεί με ελαττωματικό τρόπο. Συγκεκριμένα, από τη σχετική μεταλλουργική ανάλυση του θραυσθέντος γραναζιού προέκυψε ότι η χημική σύσταση των μεταλλικών στοιχειών του υστερούσε της ενδεδειγμένης με αποτέλεσμα το γρανάζι αυτό να παρουσιάζει διαφορετικό θερμικό συντελεστή, γεγονός που προκάλεσε το εν λόγω εξάρτημα να σπάσει. Η θραύση αυτή σε συνδυασμό με την υπερθέρμανση του εν λόγω κιβωτίου αποτέλεσε γενεσιουργό αιτία του ατυχήματος, αφού περιόρισε τις δυνατότητες αποσύμπλεξης των στροφείων από τους κινητήρες με αποτέλεσμα την πρόκληση απώλειας αεροδυναμικής πράξης.

Ευθύνη Αστικού Κώδικα

Σωρευτικά και ταυτόχρονα με την κατ’ άρθρο 6 ν. 2251/94 αντικειμενική ευθύνη παραγωγού, η BOEING και η Ηoneywell βαρύνονται με μεγάλο βαθμό πταίσματος για το υπό κρίση δυστύχημα, διότι πριν από το ατύχημα είχαν γνώση ή όφειλαν καταβάλλοντας τη δέουσα και αναμενόμενη λόγω της ιδιότητάς τους επιμέλεια να λάβουν γνώση όλων των ανωτέρω σχεδιαστικών και κατασκευαστικών ελαττωμάτων του Σινούκ και ακριβή επίγνωση των συνεπειών τους στην ασφαλή πτήση, αλλά εν τούτοις δεν προέβησαν στις ενδεδειγμένες ενέργειες έγκαιρα, προκειμένου να άρουν τα ελαττώματα και να προειδοποιήσουν τους χρήστες του Σινούκ για τις συγκεκριμένες έκτακτες καταστάσεις ανάγκης. Όλα ανεξαιρέτως τα ελαττώματα που προκάλεσαν την τραγωδία του Σινούκ ήταν γνωστά στις αντιδίκους ήδη πριν από το ατύχημα, ορισμένα μάλιστα είχαν εγγράφως για πρώτη φορά αναφερθεί, πιστοποιηθεί και καταγραφεί από την ίδια την Μπόινγκ αρκετούς μήνες πριν από το μοιραίο δυστύχημα, χωρίς ωστόσο οι αντίδικες να λάβουν κανένα μέτρο για την έγκαιρη και αποτελεσματική αποκατάστασή τους και την αποτροπή έτσι του ατυχήματος. Συνεπώς επιπλέον της γνήσιας αντικειμενικές ευθύνης του Ν. 2251/94, οι αντίδικοι ευθύνονται και κατά τις περί αδικοπραξίας διατάξεις του αστικού κώδικα σε σχέση με την εμφάνιση και τη μη άρση των ελαττωμάτων που προκάλεσαν τη συντριβή του Σινούκ». Με βάση τα παραπάνω προκύπτει ότι οι αμερικανικές εταιρείες δεν… σέβονται καθόλου τη χώρα μας παρ’ όλο ότι είναι από τους… καλούς πελάτες τους. Προφανώς μας θεωρούν… δεδομένους ως πελάτες και μας αντιμετωπίζουν ανάλογα.

Όταν ένα «εργαλείο» όπως το Σινούκ, που είναι από το παλαιότερα στην κλάση του, πέφτει μέρα μεσημέρι και υπό τις καλύτερες συνθήκες πτήσης, και δεν… ενοχλείται ουδείς από τους κατασκευαστές του, οι οποίοι το μόνο που κάνουν είναι να ψάχνουν να βρουν τρόπους για να… γλιτώσουν τις αποζημιώσεις των θυμάτων, τι άλλο μπορούμε να περιμένουμε από τους υπερατλαντικούς προμηθευτές μας; Γι’ αυτό όταν έρχεται η ώρα των αποφάσεων για τους εξοπλισμούς, καλό θα είναι εκείνοι που παίρνουν τις αποφάσεις να φέρνουν στον νου τους τη συμπεριφορά των κατασκευαστών του Σινούκ και να αποφασίζουν ανάλογα. Αν, βέβαια, αποφασίζουν οι ίδιοι.