Πού οδηγούν το μοναδικό λυρικό μας θέατρο;

Το «ΠΑΡΟΝ» δέχθηκε δεκάδες συγχαρητήριων τηλεφωνημάτων τόσο από φίλους της μελοδραματικής και της τέχνης του χορού όσο και από νέους, σπουδαστές ωδείων και άλλων σχολών καλλιτεχνικής εκπαίδευσης γιατί, επιτέλους, με το εμπεριστατωμένο αυτό ρεπορτάζ η κοινή γνώμη και οι νέοι κυρίως πληροφορήθηκαν προθέσεις και ενέργειες εκείνων που μηχανεύονται και σχεδιάζουν συμφορές, τόσο σε βάρος των σκοπών που η Πολιτεία όρισε να υπηρετεί η ΕΛΣ όσο και ευρύτερα, σε βάρος του πολιτισμού μας.

Ικανός αριθμός από εκείνους που τηλεφώνησαν ζήτησε το ρεπορτάζ να περιλάβει, σύντομες έστω, αναλύσεις-στοιχεία που θα παρουσιάζουν και θα εξηγούν, ακόμη περισσότερο, τους λόγους και την εθνική σημασία της αποστολής της ΕΛΣ για τον Ελληνικό Πολιτισμό, την αξία και δύναμη του μουσικοκινητικού θεάτρου (παραστατικές τέχνες), αλλά και τους λόγους για τους οποίους η χώρα μας, ακόμα και στις μέρες μας -21ος αιώνας- θεωρεί αναγκαία την ύπαρξη και λειτουργία της ΕΛΣ, με τους σκοπούς που ο νόμος ορίζει (βλ. ν. 2273/94).

Ζήτησαν ακόμα περαιτέρω στοιχεία για τις προ-Λαζαρίδη αμοιβές-μισθούς που λαμβάνουν οι έλληνες καλλιτέχνες κ.λπ., σε σχέση μ’ εκείνους που παρέχει ο καλλιτεχνικός διευθυντής στους «δικούς του» -όπως τους αποκάλεσε ο ίδιος- φίλους αλλοδαπούς και ημεδαπούς. Ζήτησαν πληροφορίες για την εξέλιξη των… αναμορφώσεων που πραγματοποιούνται στα θέατρα Ολύμπια και Ακροπόλ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον υπήρξε για την ανιστόρητη δήλωση Λαζαρίδη σχετικά με την καταγωγή της όπερας, ως θεατρικού είδους, καθώς κι εκείνη για τους Βαλκάνιους-Έλληνες που πρέπει να σκεφθούν σοβαρά την ανάγκη διατήρησης και καλλιέργειας της όπερας!

Φυσικά, όπως όλοι γνωρίζουν, ένα «ρεπορτάζ» από την ίδια τη φύση του σκοπό έχει τη δημοσιογραφική έρευνα γύρω από ένα θέμα και την παρουσίαση όσων στοιχείων θα αποδεικνύουν το σύννομο ή παράνομο της λειτουργίας και διαχείρισής του.

Εν τούτοις, η ομάδα του «ΠΑΡΟΝ» που ερευνά το θέμα της ΕΛΣ επικοινώνησε και με ειδικούς και θα σημειώσει στη συνέχεια, σε σύνοψη πάντοτε, γενικές απόψεις-θέσεις τους στο πράγματι πολύ σοβαρό αυτό θέμα, οι παράμετροι του οποίου αν δεν μελετηθούν και κριθούν ορθά θα οδηγήσουν ασφαλώς σε παρερμηνείες και παρεξηγήσεις, με αποτέλεσμα τη μεγέθυνση της κρίσης αφού οι αποστάσεις μεταξύ όντος και δέοντος διαρκώς αυξάνουν και συνεχίζεται -κακώς, κάκιστα- ο παραμερισμός-αντικατάσταση των σκοπών που πρέπει να υπηρετεί απαρέγκλιτα ένας εθνικής αποστολής οργανισμός με τα «μέσα προς σκοπόν»!

Και είναι αυτή η ανατροπή-αντικατάσταση του σκοπού με τα «μέσα προς σκοπόν» σε συνδυασμό με το απολύτως ακατάλληλο του τοποθετηθέντος ως καλλιτεχνικού διευθυντή κ. Στ. Λαζαρίδη που, αναμφίβολα οδηγούν την ΕΛΣ σε θάνατο.

Κύριε υπουργέ, είσαι εδώ; Κύριοι του ΔΣ, ακούσατε; Επιτέλους, λάβετε τα μέτρα σας. Ο κ. Λαζαρίδης διαπίστωσε ότι η ΕΛΣ μοιάζει με τον «Τιτανικό». Προσοχή: Στα παγωμένα νερά του Ατλαντικού δεν θα βυθιστεί μόνο το σκάφος, «το μέσον προς σκοπόν», αλλά και οι σκοποί που το σκάφος υπηρέτησε.

Προσοχή λοιπόν γιατί η τέχνη ως ελεύθερη δημιουργική έκφραση του ανθρώπου με έργα που διέπονται από αισθητικούς κανόνες… «δίνει… μορφή και υπόσταση στη συνείδηση εκείνων που επικοινωνούν μαζί της, μ’ οποιονδήποτε τρόπο».

Αλλ’ ας επιστρέψουμε σε, μερικά έστω, ερωτήματα-αιτήματα αναγνωστών μας που τηλεφώνησαν:

Ο κ. Λαζαρίδης, προφανώς από μη γνώση της ιστορίας, αναφέρθηκε στα Βαλκάνια και στην Ελλάδα ως βαλκανική χώρα. Ας πληροφορηθεί λοιπόν ότι ο όρος «Βαλκάνια» είναι τουρκικής προέλευσης και δηλώνει το ελληνικό όρος «Αίμος», δηλαδή «Κοτζά Μπαλκάμ» -υψηλό όρος, και αφορά στην κεντρική οροσειρά της Ελληνο-ιλλυρικής Χερσονήσου, μιας τεράστιας σε έκταση περιοχής, που ορίζεται δυτικά από την Αδριατική Θάλασσα και το Ιόνιο Πέλαγος, ανατολικά από τη Μαύρη Θάλασσα και το Αιγαίο Πέλαγος, βόρεια από τον Δούναβη και τον παραπόταμό του Σάβο (περιοχή που περιλαμβάνει τις χώρες: Ρουμανία, πρώην Γιουγκοσλαβία, Αλβανία, Βουλγαρία) και νότια την Ευρωπαϊκή Τουρκία και Ελλάδα!

Συνεπώς, κ. Λαζαρίδη, ως εκπρόσωπος και διευθυντής μιας Εθνικής-Ελληνικής Λυρικής Σκηνής, απαγορεύεται να αναφέρεστε σε Έλληνες-Βαλκάνιους. Γιατί θα έπρεπε να έχετε πληροφορηθεί ότι όλη η πιο πάνω περιοχή για χιλιάδες χρόνια ήταν ελληνοβυζαντινή κι αν ίσως η ιστορία αυτή δεν σας ενδιαφέρει ούτε σας συγκινεί, αυτό είναι μόνο μια προσωπική σας υπόθεση. Αφήστε λοιπόν την Εθνική μας Λυρική Σκηνή και επιστρέψτε στο εκτός Ελλάδας σπίτι σας, πάρτε σ’ ένα ή δύο χρόνια τη σύνταξή σας και μη μας ξαναενοχλήσετε. Η πρόσκληση και τοποθέτησή σας ήταν ΛΑΘΟΣ ΜΕΓΑ. Αυτό ας το καταλάβουν ΟΛΟΙ.

«Η όπερα προϊόν της Ευρώπης», δηλώνει ο κ. Λαζαρίδης, διευθυντής του Εθνικού μας Λυρικού Θεάτρου! Σας ανέθεσαν τη διεύθυνση ενός ξενόφερτου μουσικοθεατρικού είδους, ή εσείς από άγνοια της ιστορίας μας λέτε αυτές τις… κοτσάνες;

Δεν διαβάσατε ποτέ ότι η σύνθεση και ο σκηνικός τρόπος παρουσίασης των «τραγωδιών» που δίδαξαν ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης, ήταν ένα «θέατρο με μια γλώσσα τραγουδιστή, ηθοποιούς, μουσική, χορό, κίνηση, σκηνικά και μηχανήματα; Ήταν δηλαδή μια «όπερα» εκείνης της εποχής, είδος που διαμορφώθηκε, είκοσι αιώνες μετά, από τους φλωρεντινούς διανοούμενους και μουσικούς και αφού είχε μεταφερθεί στη Δυτική Ευρώπη, που κι αυτής το όνομα είναι παρμένο από την ελληνική μυθολογία, ολόκληρη η αρχαία ελληνική και μετέπειτα βυζαντινή γραμματεία ο Πλάτωνας και κυρίως ο «προοδευτικός σε απόψεις» Αριστοτέλης κ.λπ.

Για όνομα του Θεού, κ. υπουργέ, βρείτε κάποιον ή κάποιους που εκτός της ιστορίας της πατρίδας μας να γνωρίζουν κι από θέατρο κι από μουσική κι από μελόδραμα-χορό, την ιστορία της ΕΛΣ, της μουσικής χορευτικής εκπαίδευσης στη χώρα μας κ.ά. Γιατί ο κ. Λαζαρίδης και ο κ. Ανδρέας Τζεμπετονίδης (;), που προσελήφθη με 5.000 ευρώ τον μήνα ως «εισηγητής ρεπερτορίου», στη θέση του ικανότατου κ. Δημητάκα είναι ΑΣΧΕΤΟΙ με την τέχνη και επιστήμη της μουσικής, την τέχνη του χορού και τους τρόπους που η Πολιτεία είχε οργανώσει την Παιδεία των ελληνοπαίδων στις Καλές Τέχνες. Και δεν φαίνεται ακόμα ότι έχουν συνειδητοποιήσει ότι ο «πολιτισμός» είναι έργο ευθύνης, ότι ένας λαός ωριμάζει μόνο με ορθή αγωγή κι όχι με «βίτσια» κι άλλες απόψεις, ότι π.χ. η «κουζίνα» μου θα τους δίνει τα φαγητά που θέλω εγώ μέχρι τα στομάχια τους να συνηθίσουν! (Μπράβο κ. Λαζαρίδη, εσένα περιμέναμε να διδάξεις την τέχνη ως… «κοντοσούβλι»!)

Το βασικό όμως πρόβλημα για τον πολιτισμό μας δεν είναι ούτε οι κ. Λαζαρίδης ούτε τα χρήματα κ.λπ. Είναι η ανάγκη χάραξης μιας συνολικής εθνικής στρατηγικής και δράσεως για τον πολιτισμό. Όχι πια επίλυση των επιμέρους θεμάτων χωρίς και έξω από τον συνολικό σχεδιασμό. Επιτέλους ας αποφασίσουμε «ποια Ελλάδα και ποιον πολιτισμό θέλουμε». Μια Ελλάδα ανοιχτή στον κόσμο της νεωτερικότητας, αλλά χωρίς παραιτήσεις, εκποιήσεις, υποβαθμίσεις όχι μόνο της ιστορίας μας αλλά και των καλλιτεχνών μας, που αν κάτι δεν γνωρίζουν ή δεν μπορούν να κάνουν, ας μην τους πετάμε στον δρόμο, γιατί αυτό εκτός των άλλων είναι και κακός σύμβουλος για τη νεολαία μας. Γιατί λοιπόν θα εντάξουν τις δυνάμεις τους στον χώρο του πολιτισμού; Για να πεταχθούν με «συνοπτικές διαδικασίες» στον δρόμο, όταν οι κ. Λαζαρίδηδες θέλουν μόνο και ακριβοπληρώνουν τους «δικούς τους» ανθρώπους, ενώ θέλουν τους λοιπούς Έλληνες μόνο για τη… «λάντζα» και θέλουν μια Εθνική Λυρική Σκηνή υποκατάστατο των τριτοκλασάτων θεάτρων της Ευρώπης!

Εμείς, λένε, θέλουμε μια Λυρική των Ελλήνων για τους Έλληνες και την Παιδεία τους. Φυσικά αν κάπου είναι ανάγκη και για κάποια συνεργασία με ξένους, τότε θα τους καλοδεχθούμε με αγάπη. Οι ξένοι δεν είναι εχθροί μας, αλλά δεν θα βγούμε από το σπίτι μας για να εγκατασταθούν σ’ αυτό οι 3ης και 4ης ηλικίας αλλοδαποί, φίλοι του κ. Λαζαρίδη.

Γιατί η χώρα μας έχει ακόμα ανάγκη μέτρων ειδικής προστασίας του ιστορικού και σύγχρονου πολιτισμού της, του θεάτρου, της μουσικής, του χορού κ.λπ.;

Α) Γιατί από την εποχή που οι Ρωμαίοι (146 π.Χ.) πάτησαν το πόδι τους στην Ελλάδα μέχρι το 1821 του Κολοκοτρώνη και των άλλων γενναίων πατριωτών η χώρα μας δεν είχε κράτος με νομική συγκρότηση. Ήταν ένας χώρος όπου στην αρχή μπαινόβγαιναν οι Δυτικοί, μέχρι το 1453 που το Βυζάντιο και στη συνέχεια η Ελλάδα κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς. Και η διάρκεια που η Ελλάδα δεν είχε κράτος, διοίκηση, στρατό, παιδεία κ.ά. ήταν 2.000 χρόνια!

Β) Συνεπώς σ’ αυτό το διάστημα δεν μπορούμε να μιλάμε ούτε για πολιτισμό ούτε για μουσική, θέατρο κ.ά. και ούτε για καλλιέργεια και ανάπτυξή τους.

Μόνο ένα μικρό τμήμα της Ελλάδας, τα Ιόνια Νησιά, παρέμειναν εκτός της τουρκικής κατοχής. Αυτό ήταν σημαντικό γιατί παρά το γεγονός ότι κατακτητές τους ήταν Δυτικοί είχαν τη δυνατότητα να επικοινωνούν με χώρες, λαούς της Ευρώπης, μια επικοινωνία που τους επέτρεπε να εξελίσσονται πνευματικά, σε αντίθεση προς τους λοιπούς Έλληνες.

Έτσι, όταν στα 1832 ένα μικρό κομμάτι γης σήκωσε σημαία κι έγινε κράτος και μέσα και γύρω του υπήρχε χάος. Αλλά και μετά απ’ αυτό για αρκετά και πλέον χρόνια (1832-1950) η Ελλάδα βρισκόταν είτε σε πολέμους είτε σε καταστροφές (1897, 1912, 1940-1950 κ.ά.) είτε σε οικονομική ανέχεια. Γι’ αυτό μόνο στα 50 τελευταία χρόνια πρέπει να υπολογίζουμε για συνέπεια και συνέχεια.

Φυσικά (για τη μουσική) το 1866 θα ιδρυθούν οι μουσικοί σύλλογοι, το 1871 το Ωδείο Αθηνών κ.λπ. Αλλά το Εθνικό Θέατρο; Έπρεπε να περάσουν πάνω από 100 χρόνια για να λειτουργήσει. Η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (πανεπιστημιακού επιπέδου) δεν περιλαμβάνει στα προγράμματα σπουδών ούτε μουσική ούτε θέατρο ούτε χορό, τρεις κατ’ εξοχήν κλάδους τέχνης από την αρχαία Ελλάδα.

Έπρεπε να φθάσουμε στο 1981, εκατόν πενήντα χρόνια μετά την απελευθέρωσή μας από τους Τούρκους για να ψηφιστεί από τη Βουλή ένας νόμος, ο 1158/81, που όριζε εκπαιδευτικές βαθμίδες για τις σπουδές θεάτρου, χορού και κινηματογραφίας.

Οι σπουδές στη μουσική δεν εντάχθηκαν στον νόμο γιατί οι ωδειάρχες… διαφώνησαν! Κι ο νόμος σε ποια εκπαιδευτική βαθμίδα τοποθετούσε τις σπουδές του θεάτρου, χορού, κινηματογραφίας; Στην 3η την ανώτερη και όχι την 4η την ανωτάτη, και παραμένουν ακόμα εκεί, 25 χρόνια μετά το 1981! Εύγε μας!

Πρέπει λοιπόν και η Εθνική Λυρική Σκηνή και οι άλλες κρατικές σκηνές (Εθνικό Θέατρο, ΚΘΒΕ) να λειτουργούν και «για την προαγωγή της πνευματικής καλλιέργειας του λαού και για τη διαφύλαξη της εθνικής, πολιτιστικής ταυτότητας και μέσα από εθνικές σχολές θεάτρου, τραγουδιού και χορού να εκπαιδεύσουν ΕΛΛΗΝΕΣ για να καλλιεργηθεί, αναπτυχθεί, προαχθεί και διαδοθεί η θεατρική, μουσική, μελοδραματική και χορευτική τέχνη ως πολιτιστικός, παιδαγωγικός, μορφωτικός και ψυχαγωγικός (με την έννοια της αγωγής της ψυχής και όχι της διασκέδασης) παράγοντας της κοινωνικής ζωής της χώρας» (βλ. ν. 2273/94). Καταλάβατε κ. αρμόδιοι; Ο κ. Στ. Λαζαρίδης μπορεί να είναι ένας καλός σκηνογράφος, αλλά απολύτως ακατάλληλος για την ΕΛΣ. Γιατί μπορεί να έχει ελληνική καταγωγή αλλά είναι ΞΕΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ ΟΠΟΙΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ θέλει και πρέπει να υπηρετηθούν.

Το «νεωτεριστικό» είναι αναγκαίο αλλά όχι ακόμα ως βασική τροφή. Μόνο ως καρύκευμα, για μελέτη και ίσως λίγη «νοστιμιά» στην… κουζίνα Λαζαρίδη! Οι ακρότητες ποτέ δεν οδήγησαν σε ομαλές καταλήξεις.

Οι αναγνώστες της περασμένης Κυριακής ζήτησαν και πληροφορίες για τους μισθούς, τις αμοιβές των… ιθαγενών καλλιτεχνών και των αλλοδαπών «δικών του», όπως δήλωσε ο κ. Λαζαρίδης.

Αν δεχθούμε ότι οι παροχές στους «δικούς του» είναι από 3.500 έως 8.000 ευρώ (σ’ αυτούς πρέπει να προσθέσουμε τον μουσικοκριτικό κ. Ν. Δοντά), χωρίς πρόσθετες «χρυσές κάρτες» που ελπίζουμε ότι δεν τις μοίρασε ο κ. Λαζαρίδης, τότε η απόσταση μεταξύ των αμοιβών των… δικών του και των άλλων (των μη δικών του;) είναι τεράστια, αφού οι αρχιμουσικοί Α΄ δεν παίρνουν περισσότερο από 3.500 ευρώ, οι πρωταγωνιστές Α΄ (τραγούδι-χορός) κάτι μεταξύ 1.500-1.700 και οι δευτεραγωνιστές-σολίστες, χορωδοί και απλοί χορευτές από 1.200 έως 1.300 ευρώ.

Συνεπώς οι «δικοί του» γραμματείς κ.ά. με τις 3.500 ευρώ αμείβονται περισσότερο κι απ’ τους αρχιμουσικούς και τους πρωταγωνιστές Α΄, ενώ οι «άλλοι» ψάχνονται για να δουν σε ποια υποκατηγορία τους τοποθέτησε ο «αναμορφωτής και συγχρόνως διαλυτής» κ. Λαζαρίδης.

Τέλος, για τις εργασίες των θεάτρων Ακροπόλ και Ολύμπια, εκεί επικρατεί χάος, αφού τα καθίσματα της πλατείας έχουν ξηλωθεί και είναι πεταμένα δεξιά-αριστερά, το ένα πάνω στο άλλο, τα δάπεδα υψώνονται κ.λπ. και οι πληροφορίες λένε ότι το μεν Ακροπόλ θα είναι έτοιμο για παραστάσεις από τον… Φεβρουάριο του 2007, το δε Ολύμπια… άγνωστο. Χαίρε, λοιπόν, χειμερινή περίοδος.

Έργα που ανακοινώθηκαν, χωρίς ημερομηνίες πρώτης παράστασης ή το θέατρο όπου θα παρουσιαστούν, είναι τα: «La vida breve» του M. De Falla, μαζί με το «Il Prigionero» του L. Dellapicola, o «Don Giovani» του W.A. Mozart, η «Νυχτερίδα» του J. Strauss και το «Χένσελ και Γκρέτελ» του E. Humperdinck (παραστάσεις για παιδιά) και «Orphee et Euridice» του C.W. Gluck και «Κάρμεν» (ο συνθέτης δεν σημειώνεται) με μέρος της διανομής. Το τελευταίο έργο «Κάρμεν» είναι για το μπαλέτο.

Στο μεταξύ πληροφορίες από σοβαρά άτομα λένε ότι ο κ. Λαζαρίδης έστειλε σε φεστιβάλ της Γερμανίας (Μπαϊρόιτ, Σάλτσμπουργκ κ.ά.) ομάδα «δικών του», υπό τον προ μηνός διορισθέντα ως αναπληρωτή Διοικητικού-Οικονομικού διευθυντή της ΕΛΣ, δικηγόρο -μη μουσικό, κ. Δημοσθένη Τσεβά, τον μη μουσικό επίσης κ. Ανδρέα Τζεπετονίδη (;) και τον μουσικοκριτικό κ. Ν. Δοντά (;) για να ακούσουν και… εκπαιδευτούν οι ίδιοι ή να μεταφέρουν πληροφορίες στον διευθυντή τους κ. Λαζαρίδη; Ιδού το ερώτημα, αλλ’ «ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον».

Τέλος, όλες οι πληροφορίες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι εξελίξεις στην ΕΛΣ δεν θα οδηγήσουν ούτε σε «εργασιακή ειρήνη» ούτε σε ανέφελη χειμερινή περίοδο. Στα πλαίσια αυτών ακούστηκαν και τα ακόλουθα: κύριε Λαζαρίδη και κύριοι του ΔΣ της ΕΛΣ, βρείτε μια αφορμή και πηγαίνετε σπίτια σας ομαλά. Γιατί όταν ξεσπάσουν τα αδιέξοδα, τότε…