Καραμανλής – Πούτιν για τον αγωγό υπό το βλέμμα των Αμερικανών

Την επιτυχή έκβαση την προδιαγράφει το γεγονός ότι η αιφνίδια σύγκληση της συνάντησης κορυφής οφείλεται σε πρωτοβουλία της ρωσικής πλευράς, η οποία κρατά στα χέρια της και τα νήματα διευθέτησης κάθε προβληματικής πτυχής του ζητήματος. Είναι αυτονόητο δε ότι ο ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν σε καμία περίπτωση δεν θα έκανε το ταξίδι στην Αθήνα, αν υπήρχε έστω και το παραμικρό ενδεχόμενο αποτυχίας. Θα αποτελούσε πολιτικό κρετινισμό να χρεωνόταν προσωπικά ο ηγέτης μιας μεγάλης δύναμης την αποτυχία διαπραγματεύσεων για ένα τόσο ασήμαντο από πλευράς διεθνούς σημασίας θέμα, όπως είναι ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης και να εμφανιζόταν ανίκανος να πείσει τους ηγέτες δύο εξίσου ασήμαντων χωρών στη διεθνή σκακιέρα, όπως είναι η Ελλάδα και η Βουλγαρία!

Από την άλλη πλευρά, το γεγονός ότι έρχεται ο ίδιος ο Πούτιν για να επισφραγίσει το κλείσιμο της συμφωνίας δείχνει ότι στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνει η αμερικανική επιθετικότητα στον ενεργειακό τομέα επικρατούν παράλληλα διαφορετικές σκέψεις και στο Κρεμλίνο ως προς την αναγκαιότητα ή μη κατασκευής και του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης. Στο παρελθόν η Μόσχα ήταν αυτή που αδιαφορούσε.

Μοναδική ευκαιρία για την Ελλάδα

Σε αντίθεση με όσα υπερβολικά συνήθως γράφονται, ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης έχει ελάχιστη σημασία για τη Ρωσία. Τον είχε αποδεχθεί στα λόγια προ δεκαετίας, κυρίως, για να διεκδικήσει τότε την κατασκευή του στρατηγικής σημασίας πετρελαιαγωγού που θα μετέφερε τα πετρέλαια του Αζερμπαϊτζάν από την Κασπία στην Ευρώπη αντί της διαδρομής μέσω Τουρκίας που προτιμούσαν οι ΗΠΑ. Ήθελε έτσι να μπορεί να προβάλει αξιόπιστη εναλλακτική λύση ως απάντηση στους εκβιαστικούς ισχυρισμούς της Άγκυρας ότι θα περιόριζε τη διέλευση πετρελαιοφόρων από τα Στενά, αν ο αγωγός της Κασπίας κατασκευαζόταν μέσω ρωσικού εδάφους που κατέληγε στο λιμάνι Νοβοροσίσκ της Μαύρης Θάλασσας παρακάμπτοντας την Τουρκία.

Τώρα, όμως, όλη αυτή η ιστορία τελείωσε με μια στρατηγικής σημασίας ήττα της Ρωσίας. Από τον Ιούλιο λειτουργεί ήδη πανηγυρικά ο αγωγός Μπακού-Τζεϊχάν, από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Γεωργίας και Τουρκίας στην τουρκική μεσογειακή ακτή, όπως ήθελε η Ουάσινγκτον, απέναντι από την Κύπρο.

Η Μόσχα είχε χάσει φυσιολογικά το ενδιαφέρον της για τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης από τότε που οριστικοποιήθηκε η απόφαση κατασκευής του αγωγού Μπακού-Τζεϊχάν. Ούτε και υπάρχει πλεονάζον ρωσικό πετρέλαιο για να μεταφερθεί μέσω του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης στις διεθνείς αγορές ώστε να τον καταστήσει οικονομικά βιώσιμο -πόσω μάλλον που οι δύο μεταφορτώσεις (από πλοίο στον αγωγό στο Μπουργκάς και από τον αγωγό σε άλλο πλοίο στην Αλεξανδρούπολη) τον καθιστούν κάθε άλλο παρά φθηνό τρόπο μεταφοράς.

Στην Ελλάδα, όμως, επιμένουμε για την κατασκευή του γιατί αποτελεί μοναδική ευκαιρία δειλής εισόδου της χώρας μας στο κρισιμότατο οικονομικοπολιτικό παιχνίδι της πορείας των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Απειλή πλήρους παράκαμψης της χώρας μας

Ένα παιχνίδι στο οποίο η Τουρκία μεταβάλλεται ταχύτατα σε ενεργειακό κόμβο στρατηγικής σημασίας και μάλιστα πολυδιάστατο, καθώς παίζει όχι μόνο με τους Αμερικανούς και τους συμμάχους τους στην Κασπία, αλλά και με τη Ρωσία, χωρίς να διστάζει να πλασάρεται και σε σχέδια συνδεόμενα με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο του Ιράν!

Η αναβάθμιση της Τουρκίας στον ενεργειακό τομέα και τα αμερικανικά σχέδια χρησιμοποίησης των αγωγών ως μέσου εμπέδωσης της επικυριαρχίας της Ουάσιγκτον, αλλά και οικονομικής ανταμοιβής των νέων υποτελών τους στα Βαλκάνια, δημιουργούν μια διπλή δυσμενή προοπτική για την Ελλάδα: Αφενός την πλήρη παράκαμψή της στις διαδρομές των αγωγών και αφετέρου την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας μας από την Τουρκία!

Ενώ εμείς μιλάμε για τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης, οι Αμερικανοί προωθούν έναν άλλο αγωγό πετρελαίου, πολύ σημαντικότερο, ο οποίος από το Μπουργκάς θα διασχίζει τη Βουλγαρία, την ΠΓΔΜ και την Αλβανία καταλήγοντας στην Αδριατική και παρακάμπτοντας εντελώς την Ελλάδα.

Ο αγωγός αυτός, γνωστός με τα αρχικά ΑΜΒΟ, μήκους περίπου 900 χιλιομέτρων και δυναμικότητας 750.000-1.000.000 βαρελιών την ημέρα, φθηνός στην κατασκευή (κάτω από 1 δισ. δολάρια), αποτελεί προτεραιότητα για την αμερικανική ενεργειακή πολιτική στην περιοχή.

Έναν ακόμη αγωγό, φυσικού αερίου αυτή τη φορά, που θα παρακάμπτει τη χώρα μας και θα φέρνει στην Κεντρική Ευρώπη φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν και την Κασπία γενικότερα, ενδεχομένως δε και από το Ιράν, έχει προτείνει η Αυστρία.

Δύσκολες μάχες

Στο φυσικό αέριο, ελπίδα της Ελλάδας να παίξει κάποιον ρόλο στο παιχνίδι των αγωγών είναι ο αγωγός φυσικού αερίου που έρχεται από την Κασπία μέσω Τουρκίας να περάσει ολόκληρος μέσα από την Ελλάδα, περίπου παράλληλα προς τα βόρεια σύνορά μας, να φτάσει στις ακτές της Ηπείρου, στο Ιόνιο και από εκεί με υποθαλάσσιο αγωγό να περάσει απέναντι στη νότια Ιταλία και μέσω αυτής να διοχετεύεται στις ευρωπαϊκές αγορές.

Η πρόταση, όμως, της Αυστρίας είναι να παρακαμφθεί και πάλι εντελώς η Ελλάδα και ο αγωγός από την τουρκική Ανατολική Θράκη να μπει στη Βουλγαρία και μέσω Ρουμανίας και Ουγγαρίας να καταλήξει στην Αυστρία και από εκεί ίσως σε άλλες αγορές της Κεντρικής Ευρώπης με πρώτη φυσικά τη γερμανική. Ο αγωγός αυτός, με το όνομα Ναμπούκο, αποτελεί επίσης μια σοβαρή εναλλακτική πρόταση και συνιστά θανάσιμη απειλή για τα όποια ελληνικά όνειρα συμμετοχής στον σχεδιασμό της διέλευσης των αγωγών.

Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός είναι υποχρεωμένοι να δώσουν δύσκολες μάχες, από δυσμενείς θέσεις εκκίνησης, αν θέλουν να έχουν ελπίδες κάποιας επιμέρους επιτυχίας στο ενεργειακό παιχνίδι, όπου εξαρχής η θέση της χώρας μας την καθιστά μειονεκτική.

Το πολιτικό παιχνίδι

Η αλήθεια είναι πως αν ίσχυαν μόνο οικονομικοί παράγοντες, η Ελλάδα θα ήταν «καμένη από χέρι» στον τομέα αυτόν. Οι πολιτικές σκοπιμότητες, όμως, παίζουν μεγάλο ρόλο στην επιλογή των διαδρομών των αγωγών.

Όταν ο Πούτιν αποφασίζει να προτείνει την κατασκευή του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης, το κάνει πολύ περισσότερο επειδή από πολιτική σκοπιά εκτιμά το Κρεμλίνο πως αυτό θα βοηθήσει κατά τι στην ενίσχυση της ρωσική επιρροής στα Βαλκάνια που μειώνεται ραγδαία και τείνει να εκμηδενιστεί, παρά επειδή προσδοκά σοβαρά οικονομικά οφέλη για τη Ρωσία.

Οι Ρώσοι ελπίζουν ότι αυτή η χειρονομία τους και δη από τον ίδιον τον Πούτιν θα αποτελέσει καταλύτη για επαναδραστηριοποίηση στον τομέα των αποτελματωμένων ελληνορωσικών σχέσεων στον ενεργειακό τομέα. Ελπίζουν, επίσης, ότι θα οδηγήσει σε ενίσχυση των πολυσχιδών πολιτικών, οικονομικών και κάθε φύσης σχέσεων Ελλάδας-Ρωσίας.

Υπ’ αυτό το πρίσμα πρέπει να το αντιμετωπίσει και ο πρωθυπουργός κ. Καραμανλής. Να το δει ως ευκαιρία ολόπλευρης ανάπτυξης των ελληνορωσικών σχέσεων, όπως άριστα ανέλυσε στο «Παρόν» την περασμένη Κυριακή ο Περικλής Νεάρχου.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, πάντως, το αντιμετωπίζουν οι Αμερικανοί και γι’ αυτό διοχετεύουν τη δυσφορία τους για την προοπτική κατασκευής του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης.

Η δυσφορία των ΗΠΑ

Δεν είναι η ασήμαντη πετρελαϊκή σημασία του έργου που κάνει τους Αμερικανούς να δυστροπούν με αυτό. Τους ενοχλεί, όμως, η πιθανότητα δύο χώρες του ΝΑΤΟ να συνδεθούν σε κάποιο βαθμό ενεργειακά με τη Ρωσία και να βρεθούν εκτός ελέγχου της Ουάσινγκτον στον τομέα αυτόν, έστω και σε κάποιο μικρό ποσοστό.

Πολύ περισσότερο από την Ελλάδα ενοχλεί τις ΗΠΑ το ενδεχόμενο να ενισχυθεί η ρωσική επιρροή στη Βουλγαρία. Παραδοσιακά Μόσχα και Σόφια έχουν στενές σχέσεις και πρόσφατα η Βουλγαρία ήταν ο πιο στενός και πιστός σύμμαχος της ΕΣΣΔ στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας -είχαν μάλιστα υπάρξει και σκέψεις κάποτε να προσχωρήσει η Βουλγαρία στη Σοβιετική Ένωση και να ενσωματωθεί σ’ αυτήν ως 16η σοβιετική δημοκρατία!

Τώρα, η Βουλγαρία είναι μια εντελώς αμερικανόδουλη χώρα, σαν την Ελλάδα επί Πιουριφόι τη δεκαετία του ’50. Οι Αμερικανοί έχουν φτιάξει εκεί τεράστιες βάσεις από όπου εξορμούν για τους πολέμους τους στη Μέση Ανατολή -τη μεγαλύτερη μάλιστα την έχουν στο Μπουργκάς! Κατά κανέναν τρόπο δεν θα ήθελαν, λοιπόν, να δουν τη Βουλγαρία να επανασυνδέεται με τη Ρωσία, έστω και στον ενεργειακό τομέα με κάποιο πρόσθετο τρόπο, δεδομένου ότι λόγω σοσιαλιστικού παρελθόντος η Σόφια εξακολουθεί να είναι πλήρως εξαρτώμενη ενεργειακά από τη Μόσχα. Προς την εντελώς αντίθετη κατεύθυνση, της υπονόμευσης των ρωσοβουλγαρικών ενεργειακών σχέσεων επιθυμεί να κινηθούν τα πράγματα η Ουάσινγκτον και όχι προς την ενίσχυσή τους.

Θα φέρουν εμπόδια, λοιπόν, οι Αμερικανοί στην κατασκευή του αγωγού και γι’ αυτόν τον λόγο. Ο Κ. Καραμανλής επομένως πρέπει να δείξει πολιτική αποφασιστικότητα περισσότερη από αυτή που θα απαιτούσε αυτό καθαυτό το έργο του αγωγού, αν όντως επιθυμεί να αντισταθεί στις αμερικανικές πιέσεις και να βάλει την Ελλάδα, έστω και ως εταίρο της κατώτερης κατηγορίας, στο κρίσιμο γεωπολιτικό παιχνίδι των αγωγών.

Για να δούμε τι θα κάνει αύριο.