Νέες ιδέες στο ΠΑΣΟΚ χωρίς κεντρική πολιτική
Είναι κοινή αντίληψη σε όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις της δημόσιας ζωής ότι οι ανοικτές απόψεις και το φιλελεύθερο στυλ του Γ. Α. Παπανδρέου συνάδουν πολύ περισσότερο προς τις ανάγκες και τις προδιαγραφές ενός διεθνούς φορέα όπως η Σοσιαλιστική Διεθνής παρά με αυτές ενός κόμματος εξουσίας που την απώλεσε και προσπαθεί να επανέλθει σε αυτήν.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν κρύβει τον χαρακτήρα και τις αντιλήψεις του, στοιχεία που περιλαμβάνουν και τη δυνατότητά του να αντιλαμβάνεται και να ενσωματώνει στον λόγο και τα προγράμματά του απόψεις ακραιφνώς φιλελεύθερες (και πολιτικά) που απέχουν πολύ από τις σοσιαλιστικές αναφορές του κόμματός του. Βεβαίως, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν εκπέμπει τον συντηρητισμό που εξέπεμπε ακόμα και ως στυλ, ως «φυζίκ» ο Κων. Σημίτης, με αποτέλεσμα να μην ταυτίζονται οι επιλογές του με δεξιά στροφή, ακόμη κι αν σε ορισμένες περιπτώσεις πρόκειται περί αυτού. Ο Γ. Α. Παπανδρέου μπορεί να παρουσιάζει αρκετά επιτυχημένα ως ρηξικέλευθη, πρωτότυπη και προοδευτική μιαν ιδέα συντηρητική στη βάση της, διότι η εκφορά του λόγου που χρησιμοποιεί την αναδεικνύει σε κάτι άλλο απ’ ό,τι στην πραγματικότητα είναι.
Αν και κακός ρήτορας ο ίδιος (συγκρινόμενος με τον Κώστα Καραμανλή) με ιδιότυπα ελληνικά που προξενούν ενόχληση σε πολλούς αρκετές φορές, μπορεί να εντάσσει πειστικά σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αλλαγών μια ενοχλητική για τους ψηφοφόρους, τη βάση του ΠΑΣΟΚ, ιδέα. Ο ρεαλιστής και εξαιρετικά «στεγνός» ρήτορας Κων. Σημίτης δεν έμπαινε στον κόπο να βρει πλαίσιο ένταξης μιας πρότασης-ιδέας για την ελληνική και την έλεγε απευθείας ή προσπαθούσε να την εφαρμόσει χωρίς καν να την πει. Τούτο τον καθιστούσε ξένο σώμα ως προς την ψυχοσύνθεση και τις ανάγκες των οπαδών του ΠΑΣΟΚ με αποτέλεσμα και η πολιτική του να περιέχει στοιχεία ξένα προς τους ψηφοφόρους, ακόμα κι αν οι τελευταίοι, ανεξαρτήτως κόμματος όπου ανήκαν, αναγνώριζαν ότι κομμάτια αυτής της πολιτικής ήταν απαραίτητα για την αλλαγή στις κοινωνικές δομές.
Όμως και η προσπάθεια που κάνει ο Γ. Α. Παπανδρέου να εντάξει στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ ιδέες από άλλους χώρους ή να φέρει τη λογική της ευαισθησίας των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στο κόμμα του δεν είναι επιτυχημένη. Ίσως γιατί υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι λείπει το βασικό περίγραμμα μιας εναλλακτικής σοσιαλιστικής πρότασης, άρα ότι προστίθεται προκαλεί μάλλον αντίδραση και εκνευρισμό παρά θετικό προβληματισμό για όσα νέα φέρνει.
Τούτο συμβαίνει επειδή ό,τι προστίθεται ακουμπά στο ασχημάτιστο ακόμα πλαίσιο, και ο απλός ψηφοφόρος διερωτάται μα πώς είναι δυνατόν να έχουμε θέση για τα ναρκωτικά και να μην έχουμε για τα ελληνοτουρκικά ή για το ασφαλιστικό. Έχουμε δηλαδή το φαινόμενο της συσσώρευσης αποσπασματικών ιδεών για ζητήματα που μοιάζουν περιθωριακά, ενώ την ίδια ώρα λείπει η κεντρική πολιτική πρόταση που θα οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ σε αποτελεσματική αντιπαράθεση με τη ΝΔ, άρα λείπει το ιδεολογικό οπλοστάσιο απ’ όπου θα εφοδιαστούν με επιχειρήματα οι οπαδοί και φίλοι του. Αυτό είναι κάτι που οι τελευταίοι χρεώνουν απευθείας στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ.
Φύσει αρχηγικό κόμμα, ακόμα και στην περίοδο Σημίτη, αν και ο τελευταίος δεχόταν ισχυρή αμφισβήτηση από οργανωμένα στελέχη στη βάση και στην κορυφή για την από τα δεξιά κριτική που έκανε χρόνια στον ιδρυτή και φυσικό ηγέτη του κόμματος, Ανδρέα Παπανδρέου, δεν έχει την παραμικρή δυσκολία να αποδίδει τα πάντα στον ηγέτη που έχει και να ζητά απ’ αυτόν ευθύνες για την προβληματική πορεία προς την εξουσία όπως συμβαίνει τώρα. Από την άποψη αυτή ο Γ. Α. Παπανδρέου ξέρει πολύ καλά και τι κριτική θα δεχθεί και πώς να (δια)χειριστεί την κρίση.
Το ερώτημα είναι τι θα κάνει, όταν διαπιστώσει ότι όσα έχει στο μυαλό του ως «σημαίες της αλλαγής» στην ποιότητα και τις αξίες του ΠΑΣΟΚ δεν περνάνε στη βάση, αλλά επίσης υπονομεύονται ανοικτά από τα ίδια τα στελέχη που πρέπει «να κατεβάσουν» την πολιτική στον κόσμο. Είναι προφανώς κάτι που θα απαντηθεί μετά «τα μπάνια του λαού» και λίγο πριν από τον χειμώνα, μετά και το αποτέλεσμα των κρίσιμων δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών.