Συμφέρει η εγκατάσταση πολυεθνικών εταιρειών;
Και είναι διάχυτη σε όλη την ελληνική αγορά. Δεν θα ανατρέξουμε στα γενεσιουργά αίτια της φοροδιαφυγής, που είναι πολλά και έχουν τις ρίζες τους ακόμη και στο διάτρητο και καθόλου αποτελεσματικό φορολογικό μας σύστημα και στη μη θεσμοθέτηση του οικονομικού εγκλήματος. Ο Γ. Αλογοσκούφης φέρεται αποφασισμένος να χτυπήσει τη φοροδιαφυγή, βγάζοντας συνεργεία ελέγχου στην αγορά. Να ελέγξουν τι και ποιους τα συνεργεία του υπουργείου Οικονομικών; Τους μικρομεσαίους μαγαζάτορες, τα εστιατόρια, τις καντίνες και ό,τι μικρό και ευάλωτο σε φορολογικό έλεγχο δρα στην ελληνική αγορά; Και να μαζέψει μερικά ψίχουλα για τον δημόσιο κορβανά και να μας πει μετά με τη γνώριμη έπαρσή του ότι οι έλεγχοι απέδωσαν αρκετά εκατομμύρια ευρώ από το κυνήγι της φοροδιαφυγής.
Δεν υποστηρίζουμε ότι οι μικρομαγαζάτορες και οι καντίνες δεν φοροδιαφεύγουν. Η εμπειρία μας όμως από τα χρόνια που η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών μάς ανέθεσε την οργάνωση και στη συνέχεια τη διεύθυνση της Υπηρεσίας Πάταξης Δασμοφοροδιαφυγής (1982-1986) μας δίδαξε ότι η μεγάλη φοροδιαφυγή γίνεται από τις μεγάλες επιχειρήσεις, εθνικές και πολυεθνικές. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που μπήκαν στο στόχαστρο του ελεγκτικού μηχανισμού του υπουργείου Οικονομικών παρουσιάζουν φοροδιαφυγή μικρής έκτασης. Κάνουν φυσικά απόκρυψη κάποιου ποσοστού του τζίρου τους, αλλά τα καθαρά τους κέρδη προσδιορίζονται με βάση τους σημαντικά υψηλούς συντελεστές καθαρού κέρδους που έχουν θεσπιστεί από το υπουργείο Οικονομικών, ενώ οι κάπως μεγαλύτερες επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία Γ΄ κατηγορίας υποτίθεται ότι έχουν «γερά» βιβλία (λογιστικά) που πρέπει να γίνονται σεβαστά. Και όμως στον φορολογικό έλεγχο τα καθαρά κέρδη που προκύπτουν από τα βιβλία με χίλιες δυο προφάσεις δεν γίνονται δεκτά. Αυτά για τις μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις που στην πλειοψηφία τους φορολογούνται με καθαρά κέρδη που αντιστοιχούν στο 5% και άνω του τζίρου τους, ανάλογα με το είδος παραγωγής και εμπορίας.
Τι συμβαίνει όμως με τις μεγάλες εθνικές και πολυεθνικές επιχειρήσεις;
Με βάση τα στοιχεία των ισολογισμών της 31ης/12/2005 προκύπτει η παρακάτω φορολογική συμπεριφορά των μεγάλων πολυκαταστημάτων:
α) Η μεγαλύτερη αλυσίδα σούπερ μάρκετ Carrefour Μαρινόπουλος AC πραγματοποίησε τζίρο 1,8 δισ. ευρώ και τα καθαρά κέρδη προ φόρων που εμφάνισε ο ισολογισμός της έφτασαν στα 4,44 εκατ. ευρώ. Δηλαδή συντελεστής καθαρού κέρδους 2,5 (ναι, δυόμισι τοις χιλίοις!). Έχει ελεγχθεί ποτέ αυτή η πολυεθνική εταιρεία, κ. Αλογοσκούφη; Και αν ναι, ποια είναι τα πορίσματα του φορολογικού ελέγχου; Θα τολμούσε ποτέ καμιά μικρομεσαία ελληνική εταιρεία, έστω και με βιβλία τρίτης κατηγορίας, να εμφανίσει τόσο μειωμένο συντελεστή καθαρού κέρδους; Αμέσως η αρμόδια ΔΟΥ θα έκρινε απαράδεκτα αυτά τα καθαρά κέρδη και σωστά θα ακολουθούσε τακτικός φορολογικός έλεγχος. Και «βροχή» τα πρόστιμα μέχρις εξοντώσεως.
β) Η άλλη γνωστή αλυσίδα σούπερ μάρκετ Αφοί Βερόπουλοι ΑΕ πραγματοποίησε τζίρο 588,57 εκατ. ευρώ και τα καθαρά της κέρδη ανήλθαν στο ποσό των 1,55 εκατ. ευρώ, δηλαδή συντελεστής καθαρού κέρδους 2,65! Θα ελεγχθεί άραγε ποτέ αυτός ο ισολογισμός; Οι προ του 2005 χρήσεις έχουν ελεγχθεί φορολογικά και ποιο υπήρξε το αποτέλεσμα αυτών των ελέγχων;
γ) Η αλυσίδα ΑΒ Βασιλόπουλος πραγματοποίησε τζίρο 880,34 εκατ. ευρώ και παρουσίασε κέρδη 20,45 εκατ. ευρώ, δηλαδή συντελεστής καθαρού κέρδους 2,3%. Εδώ τα πράγματα «βελτιώνονται». Οι βέλγοι ιδιοκτήτες αποδεικνύονται λιγότερο φοροφυγάδες.
δ) Τα σούπερ μάρκετ της εταιρείας Ατλάντικ ΑΕ εμφανίζουν τζίρο 560,87 εκατ. ευρώ και καθαρά κέρδη προ φόρων 5,88 εκατ. ευρώ. Ακριβώς 1% επί του τζίρου.
ε) Τέλος, η καθαρά ελληνική εταιρεία Ι. & Σ. Σκλαβενίτης πραγματοποίησε την περσινή χρονιά τζίρο 806,61 εκατ. ευρώ και τα προ φόρων καθαρά κέρδη έφτασαν στα 12,2 εκατ. ευρώ. Δηλαδή συντελεστής καθαρών κερδών 1,5% επί του τζίρου.
Είναι γεγονός ότι τα μεγάλα σούπερ μάρκετ δεν κάνουν απόκρυψη τζίρου. Όχι επειδή δεν θέλουν να φοροδιαφεύγουν, αλλά οι συνθήκες εργασίας, είναι τέτοιες, που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για απόκρυψη τζίρου. Ο επιχειρηματίας δεν είναι δυνατόν να εισπράττει τα έσοδα από την πώληση των εμπορευμάτων. Εισπράττουν οι υπάλληλοι, οι οποίοι φυσικά δεν νοείται να μη χτυπάνε πωλήσεις στην ταμειακή μηχανή. Συνεπώς τα σούπερ μάρκετ δεν μπορούν να αποκρύψουν τζίρο και να καταβάλουν μειωμένο ΦΠΑ (φοροδιαφυγή στον ΦΠΑ). Οι συνδεδεμένες πολυεθνικές επιχειρήσεις, όπως είναι οι μεγάλες «ελληνικές» αλυσίδες, έχουν άλλη μέθοδο φοροδιαφυγής. Μειώνουν τα καθαρά τους κέρδη με την τιμολογιακή πολιτική που ακολουθούν στις μεταξύ τους συναλλαγές. Η υπερτιμολόγηση των προϊόντων με τα οποία εφοδιάζονται από τη μητρική τους εταιρεία αποτελεί το μεγάλο όπλο που διαθέτουν για τη «μετανάστευση» των κερδών τους και για την ασφαλή μεθόδευση της φοροδιαφυγής. Τα κέρδη συγκεντρώνονται στον όποιο φορολογικό παράδεισο έχει προκρίνει η μητρική εταιρεία. Εάν ο κ. Αλογοσκούφης επιθυμεί να ενημερωθεί πλήρως για τη φορολογική συμπεριφορά του πολυεθνικού κεφαλαίου στην Ελλάδα, μπορεί να αναζητήσει στο αρχείο του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, του οποίου είναι καθηγητής, την έκδοση της τότε ΑΣΟΕΕ (1984) «Προβλήματα της ελληνικής οικονομίας». Στο κεφάλαιο «Πολυεθνικές επιχειρήσεις» περιέχεται και η ομιλία του γράφοντος για τη φορολογική συμπεριφορά του πολυεθνικού κεφαλαίου στη χώρα μας αλλά και διεθνώς.
Οι μη πολυεθνικές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν και αυτές τη μέθοδο της υπερτιμολόγησης σε συμφωνία με τους προμηθευτές τους, εσωτερικού και εξωτερικού. Πέραν αυτού υπάρχουν φυσικά και άλλες μεθοδεύσεις εικονικής μείωσης των καθαρών κερδών και συνεπώς φοροδιαφυγής που τώρα με τα μηχανοργανωμένα λογιστήρια γίνεται ευκολότερη. Κατά την προσωπική μας γνώμη, είναι δεδομένη η ευρείας έκτασης φοροδιαφυγή των μεγάλων επιχειρήσεων, εθνικών και πολυεθνικών. Και όμως αυτές οι επιχειρήσεις απολαμβάνουν φορολογικής ασυδοσίας. Και το υπουργείο Οικονομικών κυνηγάει τους μικρούς που αγωνίζονται να επιβιώσουν! Συνήθως ανοήτως φερόμενοι πανηγυρίζουμε για την εξαγορά μιας ελληνικής επιχείρησης από ξένους επενδυτές ή από ομοειδείς πολυεθνικές επιχειρήσεις. Και μάλιστα οι οικονομικοί υπουργοί της κυβέρνησης του νεο-ΠΑΣΟΚ θεωρούσαν τις εξαγορές ή την εδώ εγκατάσταση πολυεθνικών επιχειρήσεων απόδειξη της ισχύος της ελληνικής οικονομίας. Τα ίδια βέβαια ισχύουν και για τη σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, η οποία και με νόμους διαδηλώνει τον διακαή πόθο της να προσελκύσει ξένες επενδύσεις στην πραγματική οικονομία. Είναι πέρα από κάθε αμφιβολία ότι οι νέες επενδύσεις δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη, εφόσον η δραστηριότητά τους υπόκειται σε ορισμένους κανόνες που δημιουργούν οφέλη και για τη χώρα εγκατάστασης των επενδύσεων. Γιατί υπάρχουν και επενδύσεις καθαρής εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών και της αγοράς της χώρας υποδοχής. Έχουμε τη γνώμη ότι οι όροι εγκατάστασης στην Ελλάδα μεγάλων ξένων επιχειρήσεων είναι τέτοιοι που ελάχιστα οφέλη δημιουργούν για τη χώρα μας. Μας πήραν μυρωδιά οι ξένοι ότι εδώ δεν υπάρχει κράτος και μπορούν να συμπεριφέρονται κατά τον πλέον ασύδοτο τρόπο. Η Ελλάδα δεν είναι φορολογικός παράδεισος, είναι όμως η χώρα όπου οι μεγάλοι επενδυτές, ντόπιοι και ξένοι, και το πολυεθνικό κεφάλαιο μπορούν να συνάπτουν με το κράτος «λεόντειο εταιρεία». Και να γιατί:
1 Εδώ στην Ελλάδα δεν έχουμε χαμηλούς συντελεστές φορολόγησης των επιχειρηματικών κερδών, όμως έχουμε ασυδοσία των μεγάλων εθνικών και πολυεθνικών επιχειρήσεων να εμφανίζουν «γελοίους» συντελεστές καθαρών κερδών που γίνονται δεκτοί χωρίς κανέναν φορολογικό έλεγχο. Οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι βέβαιες ότι δεν θα υποστούν ποτέ εξονυχιστικό έλεγχο. Και αν ποτέ ελεγχθούν, θα μπορέσουν να ξεγλιστρήσουν με οποιονδήποτε τρόπο, συνήθως ανορθόδοξο. Τον λογαριασμό τον πληρώνουν οι «συνήθεις ύποπτοι» μικρομεσαίοι επιτηδευματίες. Πληρώνουν βέβαια τον ΦΠΑ οι μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά αυτός έχει ήδη καταβληθεί στις επιχειρήσεις από τους καταναλωτές. Και δεν αδικούν μόνο το κράτος, αλλά και τους τυχόν μικρούς μετόχους της εταιρείας τους.
2 Δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας; Οι εξαγορές επιχειρήσεων που λειτουργούν δεν αποτελούν επένδυση για την οικονομία και μαζί με τις συγχωνεύσεις καταργούν θέσεις εργασίας. Οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις επιδιώκουν τον εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων (για τον ανταγωνισμό βεβαίως!) με τη μείωση του προσωπικού. Στον εμπορικό τομέα η ίδρυση ενός νέου καταστήματος από μια μεγάλη αλυσίδα προκαλεί το κλείσιμο όλων σχεδόν των μικρών καταστημάτων της περιοχής. Έτσι, καταργούνται περισσότερες θέσεις εργασίας από αυτές που δημιουργεί το νέο κατάστημα. Ο συγκεντρωτισμός των επιχειρήσεων είναι μία από τις σημαντικές αιτίες της ανεργίας. Όχι βέβαια και η μοναδική. Απλώς αυτός ο συγκεντρωτισμός προωθεί τη μελλοντική ολιγοπωλιακή δόμηση της αγοράς, σύμφωνα με τις απόκρυφες επιδιώξεις του νεοφιλελευθερισμού!
3 Προωθούν την ελληνική παραγωγή; Όχι βέβαια! Ρίξτε μια ματιά στα πολυεθνικά Carrefour ή στα βελγικά καταστήματα της εταιρείας ΑΒ Βασιλόπουλος και θα δείτε ότι στα ράφια τους υπάρχουν ελάχιστα ελληνικά προϊόντα. Κατά 70% τουλάχιστον τα εμπορεύματα που προωθούν στην κατανάλωση είναι εισαγόμενα. Είναι προϊόντα που τα παράγει ή τα επιλέγει η μητρική εταιρεία. Υπάρχει βέβαια κάποιο όφελος για τους καταναλωτές λόγω μειωμένων τιμών και προσφορών, αλλά αυτό είναι αμφιλεγόμενο. Πολλοί ισχυρίζονται ότι αυτό γίνεται εις βάρος της ποιότητας.
Με τα δεδομένα αυτά ας σταματήσει η κυβέρνηση να εκλιπαρεί την εδώ εγκατάσταση πολυεθνικών εταιρειών και ας προσπαθήσει να συγκρατήσει στην Ελλάδα τα ελληνικά κεφάλαια που άρχισαν να μεταναστεύουν. Λιγότερη παγκοσμιοποίηση δεν βλάπτει!