Στη συνδιάσκεψη του ΠΑΚ στο Βίντερτουρ της Ελβετίας αποφασίσθηκε η επιστροφή του Ανδρέα και η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ

Ελάχιστα 24ωρα μετά την πτώση της χούντας ο Αντρέας Παπανδρέου, ιδρυτής και ηγέτης του ΠΑΚ, συγκάλεσε έκτακτη συνεδρίαση των μελών του Εθνικού Συμβουλίου, των εκπροσωπήσεων χωρών Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής και του Γραφείου του Εθνικού Συμβουλίου της οργάνωσης με θέματα ημερήσιας διάταξης:

• Την ανάλυση της κατάστασης που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα με την πτώση της χούντας και τα τραγικά γεγονότα στην Κύπρο με τον πρώτο «Αττίλα».

• Ανταλλαγή απόψεων και αποφάσεις για τη στρατηγική και την τακτική που πρέπει να ακολουθήσει το ΠΑΚ στις νέες συνθήκες, της μεταπολίτευσης.

Άγνωστα παρασκήνια απ’ αυτή την ιστορική συνδιάσκεψη του ΠΑΚ φέρνουμε σήμερα στο φως της δημοσιότητας, στο πλαίσιο των αφιερωμάτων της εφημερίδας μας στον Αντρέα Παπανδρέου, δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του. Και σπεύδουμε να διευκρινίσουμε πως πάρα πολλά στοιχεία απ’ όσα αποκαλύπτουμε σήμερα προέρχονται απ’ το αρχείο ενός ιστορικού στελέχους του ΠΑΚ, του Δαμιανού Βασιλειάδη, τον οποίο και θερμότατα ευχαριστούμε.

Πρόκειται πράγματι για μια ιστορική συνεδρίαση, αφού σε αυτήν και έπειτα από έντονους διαλόγους και συζητήσεις ελήφθησαν σοβαρότατες αποφάσεις, οι παρενέργειες των οποίων χρωμάτισαν καταλυτικά τη μεταπολιτευτική πολιτική ιστορία του τόπου. Όπως:

• Η απόφαση να προετοιμαστεί η επιστροφή του Αντρέα στην Ελλάδα.

• Η απόφαση για τη συγκρότηση πολιτικού φορέα, κινήματος εν όψει των νέων μεταπολιτευτικών συνθηκών, παράλληλα όμως με τη διατήρηση του ΠΑΚ, των δομών και μηχανισμών του.

Εκεί δηλαδή ουσιαστικά ελήφθη η απόφαση για την ίδρυση, ύστερα από 37 ημέρες, του ΠΑΣΟΚ και αφού είχε προηγηθεί η θριαμβευτική επιστροφή του Αντρέα στην Ελλάδα.

Ποιοι συμμετείχαν

Η συνδιάσκεψη αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί στη μικρή ελβετική πόλη Βίντερτουρ, σε ένα μικρό ξενοδοχείο, για λόγους «συνωμοτικότητας». Ας μην αγνοούμε ότι ασφαλώς και υπήρχαν ακόμα έντονες οι συνθήκες «παρανομίας», άλλωστε πριν από τρεις μόλις ημέρες είχε γίνει η μεταπολίτευση και επιπλέον το ΠΑΚ, ως αντιστασιακή οργάνωση, λειτουργούσε με τέτοιους κανόνες και συνέχισε να λειτουργεί έτσι για καιρό ακόμα…

«Οικοδεσπότης», κατά κάποιον τρόπο, ήταν ο Τόλης Παπαδήμος, στέλεχος και ταμίας του ΠΑΚ Ευρώπης, ο οποίος ζούσε στο Βίντερτουρ. Πήραν μέρος γύρω στα 25 μέλη της ηγεσίας του ΠΑΚ. Αρκετοί για διάφορους λόγους δεν μπόρεσαν να συμμετάσχουν.

Συγκεκριμένα παρευρέθησαν:

• Ο αρχηγός του ΠΑΚ, Α. Παπανδρέου.

• Απ’ το ΠΑΚ Γερμανίας οι Α. Τσοχατζόπουλος, Κ. Σημίτης, Δαμ. Βασιλειάδης, Δημ. Σωτηρλής, Τ. Παπανίκας, Μ. Παπασταύρου, Γ. Τσουγιόπουλος, Γ. Φαράντος.

• Απ’ το ΠΑΚ Ιταλίας οι Μιχ. Χαραλαμπίδης και Κ. Σωτηριάδης.

• Από την Αγγλία οι Κ. Κουλούρης και Μ. Καφετζόπουλος.

• Από την Ελβετία οι Σωτ. Κωστόπουλος, Γ. Τσεκούρας και Τ. Παπαδήμος.

• Από το ΠΑΚ Σουηδίας οι Μιχ. Ζιάγκας, Μαν. Πονηρίδης και Αν. Μανετόπουλος.

• Από τη Γαλλία ο Γ. Πασπαλιάρης.

• Από το ΠΑΚ Αμερικής ο Θ. Στάθης.

Παρευρέθησαν ακόμα 3-4 στελέχη του ΠΑΚ τα οποία δεν έγινε δυνατό να διασταυρώσουμε. Ενώ για διάφορους λόγους δεν συμμετείχαν ο Κ. Τσίμας και ο καθηγητής Γ. Λιάνης (από ΗΠΑ), οι Ν. Σκουλάς και Γερ. Καβαδίας (από ΠΑΚ Καναδά), ο Δ. Παπαδημητρίου (Σουηδία), οι Π. Βουρνάς και Χρ. Στρεμμένος (Ιταλία). Επίσης, τα μέλη του Γραφείου του Εθνικού Συμβουλίου Γ. Παπαγιαννόπουλος (Ιταλία) και Α. Παπαδάτος (Γερμανία).

Απουσίασε και το στέλεχος του ΠΑΚ και στενός συνεργάτης του Ανδρέα Γ. Κίσσονας, επειδή του είχαν αφαιρεθεί το διαβατήριο και τα άλλα ταξιδιωτικά έγγραφα και δεν ρίσκαρε να πάει απ’ την Ιταλία, όπου βρισκόταν.

Τι είπαν τα στελέχη

Ο Σωτ. Κωστόπουλος έκανε στην αρχή ενημέρωση για τη συνδιάσκεψη στο Παρίσι και το πώς διαμορφώνονταν τότε οι σχέσεις μεταξύ των ελληνικών αντιδικτατορικών οργανώσεων του εξωτερικού. Όπως είπε, ο Εφραιμίδης προσπάθησε να πετύχει συνεργασία με τον εκπρόσωπο του ΠΑΚ, αλλά αντέδρασαν άλλα στελέχη του ΚΚΕ.

Στη συζήτηση που ακολούθησε συζητήθηκαν εκτενώς τα ζητήματα συνεργασίας. Οι περισσότεροι που μίλησαν ανέφεραν πως ήταν γενικά ικανοποιητική η συνεργασία με το ΚΚΕ και ορισμένες άλλες αντιστασιακές οργανώσεις. Επισημάνθηκε, ωστόσο, ότι υπήρχαν ορισμένες δυσκολίες, επειδή το ΚΚΕ δεν ήθελε στις κοινές προκηρύξεις και θέσεις να αναφέρεται ο όρος «ένοπλος αγώνας». Και εκτιμήθηκε ότι αυτό οφειλόταν στο ότι κάτι τέτοιο δεν ήταν αρεστό στη Σοβιετική Ένωση…

Ο Κ. Κουλούρης (Λονδίνο) ανέφερε ότι στη συνεργασία εκεί με το ΚΚΕ πέτυχαν να περάσουν τις θέσεις του ΠΑΚ. Αλλά στις θέσεις της οργάνωσης του Λονδίνου άσκησε έντονη κριτική ο Μ. Καφετζόπουλος κυρίως σε ζητήματα λειτουργίας της οργάνωσης και τρόπου δουλειάς. Τελειώνοντας πρότεινε «να κατέβουν όλοι οι γνωστοί στην Ελλάδα».

Στη συνέχεια μίλησε ο Δημ. Σωτηρλής, ο οποίος έθεσε το ζήτημα των σχέσεων με την Ένωση Κέντρου.

Ο Κ. Σημίτης τόνισε ανάμεσα στα άλλα την αναγκαιότητα δημιουργίας κόμματος.

Ακολούθησε ο Γ. Τσουγιόπουλος. Εξέφρασε την άποψη να μην πάει ο Ανδρέας στην Ελλάδα. Να προβάλλουμε, τόνισε, όρους ακόμα και για την κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Να τους αποκαλύπτουμε συνεχώς για πράγματα που δεν μπορούν να εκπληρώσουν.

Ο Τ. Παπανίκας υπογράμμισε την ανάγκη «να κάνουμε κάτι καινούργιο που να μην έχει σχέση με τα παλιά σχήματα και να διατηρήσουμε τα πολιτικά χαρακτηριστικά του ΠΑΚ».

Ο Δαμ. Βασιλειάδης τόνισε την αναγκαιότητα να πάει ο Ανδρέας και όσα στελέχη μπορούσαν το γρηγορότερο δυνατό στην Ελλάδα, να συγκροτηθεί πολιτικός φορέας, όχι κόμμα αλλά κίνημα και «να διατηρήσουμε τις ιδεολογικές και πολιτικές μας θέσεις και οργανωτικές αρχές».

Έγινε επίσης συζήτηση για το αν και ποιοι θα παραμείνουν στον παράνομο μηχανισμό και συνεπώς δεν θα έπρεπε να ανακοινωθούν τα ονόματά τους για ευνόητους λόγους. Έτσι κι αλλιώς από όλες σχεδόν τις τοποθετήσεις προέκυπτε η ανάγκη διατήρησης του παράνομου μηχανισμού.

Αντρέας: Άμα φωνάζουμε απ’ το εξωτερικό, δεν πιάνει, να κατέβω
στην Ελλάδα…

Στη συνέχεια πήρε τον λόγο ο Ανδρέας. Έκανε μια ανάλυση της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί.

«Δεν περίμενα», είπε, «να έρθει ο Καραμανλής». Θα ερχόταν ίσως μια καθαρή στρατιωτική δικτατορία και μετά θα παρουσιαζόταν πολιτική λύση.

Οι διαφορές, υπογράμμισε, προς τη λύση Μαρκεζίνη, είναι:

• Πρώτον, ο Καραμανλής διαθέτει λαϊκή βάση.

• Δεύτερον, ο λαός βλέπει τον Καραμανλή για έναν ορισμένο καιρό ως λύση εξελικτική. Ίσως πιστεύει ότι θα φέρει κάποια δημοκρατικότητα, εφόσον βέβαια ο λαός τού επιτρέψει μια τέτοια καθοδηγούμενη δημοκρατία ή καθοδηγούμενο κοινοβουλευτισμό.

Επανέλαβε τις θέσεις του ΠΑΚ περί αλλαγής φρουράς και μετέφερε τις απόψεις του Γιάννη Χαραλαμπόπουλου, με τον οποίο, όπως τόνισε, βρισκόταν συνεχώς σε επικοινωνία:

1. Να κατέβει ο Αντρέας στην Ελλάδα.

2. Να μην κάνει δηλώσεις, ακόμη, που θα εμπόδιζαν συμμετοχή στις εξελίξεις.

Τι πρέπει να κάνω; ρωτάει. Και επισημαίνει τα εξής:

• Αναμφισβήτητα υπάρχει αλλαγή κλίματος και αυτό πρέπει να το λάβουμε υπόψη.

• Η αμνηστία που δόθηκε κάλυψε και τους βασανιστές.

• Υπάρχουν οι Γκιζίκης και Ιωαννίδης.

• Αναφορά στις δηλώσεις Καραμανλή ότι δεν έχει περιθώρια κίνησης. Ελέγχεται σε απίστευτο βαθμό. Είναι γι’ αυτόν πολύ δύσκολο, γιατί δεν έχει διαπραγματευτική λύση. Μπλέχτηκε στο Κυπριακό που γι’ αυτόν είναι άλυτο…

• Δεν έχουν αλλάξει ακόμα πολλά στην Ελλάδα. Η κατάσταση είναι δύσκολη, το πρόβλημα δυσεπίλυτο. Οι εξελίξεις γοργές, αλλά ακόμα μη προβλέψιμες. Συνολικά έκανε λόγο για μια πολύ σύνθετη κατάσταση.

Και καταλήγει:

• Η απάντηση που δίνω είναι ότι πρέπει να κατέβω στην Ελλάδα. Δεν είναι τόσο ο προσωπικός κίνδυνος όσο αυτό που θέλουμε να κάνουμε. Άμα χάσει τη λαϊκή βάση ένα κίνημα, τότε είναι δύσκολο να την ανακτήσει. Άμα φωνάζει από το εξωτερικό, τότε δεν πιάνει…

Στη συνέχεια ο Ανδρέας κατέθεσε ολοκληρωμένη πολιτική-οργανωτική πρόταση που περιελάμβανε τα εξής σημεία:

• Πρέπει να οργανωθούμε σε ζητήματα Τύπου, δηλαδή να εκδώσουμε εφημερίδα και περιοδικό.

• Χρειάζεται πολύ η δουλειά της ΚΕΜΕΔΙΑ (Κεντρική Επιτροπή Μελετών και Διαφώτισης, που αργότερα μετονομάστηκε σε Κέντρο Μελετών-Διαφώτισης) στο εσωτερικό.

• Πρέπει να φτιάξουμε «οργάνωση επιφάνειας». Με το «οργάνωση επιφάνειας» διευκρίνισε ότι εννοούσε τη δημιουργία πολιτικού φορέα, δηλαδή κινήματος, κόμματος.

• Παράλληλα, τόνισε, να οργανώσουμε κλαδικές οργανώσεις και επιτροπές πρωτοβουλίας (υπενθυμίζουμε ότι μέσω της «αυτοοργάνωσης σε επιτροπές πρωτοβουλίας» συγκροτήθηκαν οι πρώτοι πυρήνες του ΠΑΣΟΚ, με μια πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα διαδικασία).

• Μέσα σε 10 μέρες πρέπει να υπάρχει μέσα στην Ελλάδα ένα επιτελείο, κυρίως από στελέχη της ΚΕΜΕΔΙΑ.

• Να βρούμε άμεσα τον τρόπο σύνδεσης με γραφείο κάπου στην Ελλάδα.

• Βασική αρχή, υπογράμμισε, ότι καμία δομή της οργάνωσης δεν πρέπει να καταργηθεί. Ούτε το ΠΑΚ ούτε οι τομείς δραστηριοτήτων του. Τα επιπλέον όργανα που θα δημιουργηθούν, όπως πολιτικό κόμμα, συνδικαλιστικές οργανώσεις κ.λπ., πρέπει να εξυπηρετούν τη στρατηγική του ΠΑΚ που είναι ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας.

• Πρέπει όλες οι οργανώσεις μας, σε γενικές συνελεύσεις χωρών, να εκφράσουν τις απόψεις τους το αργότερο σε 10 μέρες από σήμερα.

• Η ΚΕΜΕΔΙΑ να καταρτίσει άμεσα πρόγραμμα δράσης, όσον αφορά τη διαφώτιση με εφημερίδα, περιοδικά, την προώθηση των ιδεολογικών και πολιτικών μας θέσεων με κάθε τρόπο.

• Να καταρτιστεί άμεσα σχέδιο για τη λειτουργία των οργανώσεων.

Όλα τα στελέχη που πήραν στη συνέχεια τον λόγο συμφώνησαν με τη βασική εισήγηση του Αντρέα. Ο μόνος που διαφώνησε και διαφοροποιήθηκε απ’ τις σκληρές θέσεις για τη διατήρηση του ΠΑΚ, των δομών και μηχανισμών του ήταν ο Κ. Σημίτης. Αλλά στο τέλος και έπειτα από νέα παρέμβαση του Ανδρέα προσαρμόστηκε κι αυτός στο γενικό κλίμα…

Στη συνδιάσκεψη δημιουργήθηκε ένα πρόβλημα. Κάποιος δημοσιογράφος της εφημερίδας «ΠΟΛΙΤΙΚΑ» της Δανίας ισχυρίστηκε σε δημοσίευμά του πως ο Α. Παπανδρέου θα κατέβει στην Ελλάδα για να δημιουργήσει σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Τον είχε φέρει στο Βίντερτουρ το στέλεχος του ΠΑΚ Πονηρίδης. Με σύμφωνη γνώμη των στελεχών του ΠΑΚ ο Αντρέας διέψευσε κατηγορηματικά τα περί ίδρυσης σοσιαλδημοκρατικού κόμματος και το επεισόδιο έληξε…

Οι πρώτοι που δούλεψαν για τη Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη

Στο τέλος της συνεδρίασης τέθηκε το ερώτημα ποιος θα κατέβει στην Ελλάδα, για να κάνει την προεργασία εκ μέρους του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΚ, για την κάθοδο και τον κατάλληλο χρόνο καθόδου του Ανδρέα. Αποφασίστηκε να είναι ο Δαμ. Βασιλειάδης.

Στη συνέχεια και πριν ο καθένας αναχωρήσει για τη χώρα όπου δρούσε, συσκέφθηκαν ο Ανδρέας, ο Τσεκούρας κι ο Βασιλειάδης, για τα της καθόδου του τελευταίου στην Ελλάδα. Ο Ανδρέας του υπογράμμισε ιδιαίτερα να προσέξει τις επαφές του με τους παλαιοκομματικούς και να έρθει σε επαφή με τη νεολαία.

Ακολούθησε συγκέντρωση των μελών της ΚΕΜΕΔΙΑ στο Μόναχο, για την επεξεργασία των πολιτικών θέσεων του ΠΑΚ και του υπό ίδρυση νέου πολιτικού φορέα.

Ουσιαστικά πρόκειται για την πρώτη, την προπαρασκευαστική δουλειά για τη Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη.

Η συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε στο γραφείο του Άκη Τσοχατζόπουλου και η σχετική συζήτηση κράτησε 3 ημέρες.

Σε αυτή την επίσης ιστορική συνάντηση συμμετείχαν τα εξής στελέχη του ΠΑΚ:

• Άκης Τσοχατζόπουλος (Γερμανία), Μιχ. Χαραλαμπίδης (Ιταλία), Σωτ. Κωστόπουλος (Ελβετία), Ν. Σκουλάς (Καναδάς), Γ. Ζαφειρόπουλος (Αγγλία), Θ. Αγγελόπουλος (Ιταλία), καθηγητής Γ. Λιάνης (ΗΠΑ), Γ. Παπαγιαννόπουλος (Ιταλία), Π. Μαντάς (Ιταλία), Γ. Τσουγιόπουλος (Γερμανία).

Δεν μπόρεσαν να συμμετάσχουν για διάφορους λόγους, αν και ανήκαν στην ΚΕΜΕΔΙΑ του ΠΑΚ, οι: Ν. Αγιοργείτης (Καναδάς), Β. Καφίρης (ΗΠΑ), Χ. Κουρής, Γερ. Καβαδίας (Καναδάς), Κίμ. Κουλούρης (Αγγλία), Γ. Μαλακάσης (ΗΠΑ), Θ. Μασκαλέρης (ΗΠΑ), Μιχ. Παϊδούσης (Καναδάς), Κ. Σημίτης (Γερμανία), Θόδ. Στάθης (ΗΠΑ). Επίσης, ο Δαμ. Βασιλειάδης, επειδή, όπως προαναφέραμε, είχε κατέβει στο μεταξύ στην Ελλάδα με εντολή του Εθνικού Συμβουλίου.

Εκεί, σε αυτή τη συνάντηση, και έπειτα από έντονες συζητήσεις, ουσιαστικά φτιάχτηκε ο «σκελετός», το πρόπλασμα της ιστορικής Διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη. Η τελεσίδικη επεξεργασία της έγινε έπειτα από καθημερινές, σκληρές, επώδυνες συζητήσεις στο ξενοδοχείο «Καστρί» και στο σπίτι του Ανδρέα μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα.

Το επίμαχο θέμα ήταν ο όρος «σοσιαλισμός», με την αποκέντρωση, την κοινωνικοποίηση, την αυτοδιαχείριση καθώς και ο όρος «εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας».

Σε αυτές τις πολύωρες και συχνά επεισοδιακές συζητήσεις συμμετείχαν εκτός απ’ τα μέλη της ΚΕΜΕΔΙΑ εξωτερικού (είχαν στο μεταξύ τα περισσότερα επιστρέψει στην Ελλάδα), τα μέλη της Νεολαίας καθώς και τα μέλη της ηγεσίας του ΠΑΚ εσωτερικού, στελέχη του ΠΑΚ εξωτερικού και εσωτερικού, ακόμα και κάποιοι που δεν ανήκαν στο ΠΑΚ, αλλά ακολούθησαν τον Ανδρέα μετά την επιστροφή του.

Και το τελικό «χτένισμα» της ιστορικής Διακήρυξης έγινε τις πρώτες πρωινές ώρες της 3ης του Σεπτέμβρη απ’ τον ίδιο τον Αντρέα, λίγες μόνο ώρες -κυριολεκτικά- πριν από την ιστορική συνέντευξη παρουσίασής της, την οποία συντόνισε ο δημοσιογράφος της αντιστασιακής εκπομπής της «Ντόιτσε Βέλε», Κ. Νικολάου…

Η συνάντηση στο Κόμο…

Και μπορεί μεν η απόφαση για την επιστροφή του Αντρέα στην Ελλάδα να πάρθηκε στη συνδιάσκεψη του Βίντερτουρ, ωστόσο καθοριστική υπήρξε μια συνάντηση του ιδρυτή του ΠΑΚ και του ΠΑΣΟΚ δυο εβδομάδες περίπου αργότερα με πολύ στενούς του συνεργάτες σε χώρο πέριξ της λίμνης Κόμο. Μια συνάντηση την οποία ελάχιστοι γνωρίζουν, και ουδείς αναφέρει στα ιστορικά και επετειακά αφιερώματα…

Μεταξύ άλλων ήταν σε αυτή τη συνάντηση οι Αντ. Λιβάνης και Γ. Κίσσονας. Εκεί συζητήθηκαν και πολιτικά και οργανωτικά ζητήματα. Για παράδειγμα, ενώ αρκετά στελέχη απ’ την Ελλάδα ζητούσαν επίμονα την επιστροφή του Ανδρέα (όπως ο Γ. Χαραλαμπόπουλος), υπήρχαν και ορισμένοι που επίμονα ζητούσαν να μην κατέβει ακόμα επικαλούμενοι κυρίως λόγους ασφαλείας. Πρώτος μεταξύ αυτών ο Γ. Αλευράς.

Υπήρχε βέβαια μια εκτίμηση ότι αυτή η πρόταση υπαγορευόταν απ’ την επιθυμία κάποιων να πάρει τις πρωτοβουλίες η Ένωση Κέντρου, επειδή αντιλαμβάνονταν καλά πως ο Αντρέας με την επιστροφή του θα προχωρούσε σε κάτι καινούργιο που θα ανέτρεπε το παλιό πολιτικό κατεστημένο…

Αλλά συζητήθηκαν στο Κόμο και οργανωτικά ζητήματα, όπως:

• Εντάξει, κατεβαίνει ο Ανδρέας. Αλλά τι γίνεται με τόπο κατοικίας, με γραφεία, ακόμα και για αυτοκίνητο να κινείται την πρώτη περίοδο…

• Τι γίνεται επίσης με ζητήματα ασφάλειας τα οποία θεωρούνταν σοβαρά, καθώς το τοπίο ήταν ακόμα θολό;

• Και τι γίνεται και για οικονομικούς πόρους, απαραίτητους για το ξεκίνημα, πολύ περισσότερο που, αφού ήταν ειλημμένη η απόφαση για νέο πολιτικό φορέα, θεωρούνταν βέβαιο ότι θα αντιμετώπιζαν προβλήματα, ακόμα και σαμποτάρισμα;

Τότε έγιναν ορισμένα καθοριστικά τηλεφωνήματα σε παράγοντες στην Ελλάδα -κυρίως απ’ τον Αντ. Λιβάνη, αλλά και απ’ τους άλλους- και συνάντησαν θετική ανταπόκριση.

Οπότε πρώτος έφυγε για την Ελλάδα ο Αντ. Λιβάνης, και άρχισε να λειτουργεί ένα γραφείο που είχε στην πλατεία Θεάτρου. Ακολούθησε ο Γ. Κίσσονας και έπειτα από λίγες ημέρες κατέβηκε και ο Ανδρέας. Ο δρόμος είχε ανοίξει…