Οι «φτωχο-Έλληνες» ακρίτες
Ενστερνίζεται την ιδέα της αλλαγής, γιατί εκεί φωλιάζει η ελπίδα. Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της Eurostat, στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης το κατά κεφαλήν εισόδημα εκπεφρασμένο σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης (ΜΑΔ) φτάνει στο 62,4% του κοινοτικού μέσου όρου (ΕΕ=100%) ή στις 13.560 ΜΑΔ ετησίως, έναντι 21.750 ΜΑΔ που είναι ο κοινοτικός μέσος όρος. Σημειώνουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί φτωχές περιφέρειες εκείνες των οποίων το κατά κεφαλήν ΑΕΠ βρίσκεται κάτω από το 75% του μέσου κοινοτικού όρου. Και οι περιφέρειες αυτές εντάσσονται στον στόχο 1, με προτεραιότητα στις μαζικές κοινοτικές χρηματοδοτήσεις και ενισχύσεις αναπτυξιακού προσανατολισμού.
Από τις «περισπούδαστες» αναλύσεις του έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου για το πρόβλημα Καραχασάν, που δημιούργησε η Moussoul-mania του Γιωργάκη Παπανδρέου, έλειπε η σύνδεση της πολιτικής άποψης με την οικονομική. Οι αναλύσεις απομόνωσαν την πολιτική από την οικονομία και από τις συνθήκες διαβίωσης του ελληνικού και μουσουλμανικού πληθυσμού της ευαίσθητης αυτής περιοχής.
Ακούστηκαν πολλά για τις προσπάθειες πολλών επωνύμων και μη στελεχών της μουσουλμανικής μειονότητας για τη διατήρηση της ιδιαιτερότητας των ελλήνων μουσουλμάνων της Θράκης (τουρκικής και πομακικής καταγωγής) και των σχέσεών τους με το επίσημο τουρκικό κράτος. Όλα αυτά συνδέονται με το γεγονός ότι η ελληνική κοινωνία δεν κατάφερε να προωθήσει τον εξελληνισμό του μουσουλμανικού στοιχείου που παρέμεινε πιστό στις εθνολογικές και θρησκευτικές ρίζες του και στις ιδιαιτερότητές του, ίσως με βασική αιτία τη διαφορετικότητα των συνθηκών διαβίωσης.
Το ελληνικό κράτος θα έπρεπε από αρκετά χρόνια πριν να δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη των ευαίσθητων και αναπτυξιακά «δύσκολων» ακριτικών περιοχών μας της Θράκης και της Ηπείρου. Από τον ίδιο πίνακα της Eurostat διαπιστώνουμε ότι και της Ηπείρου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ περιορίζεται στο 66,4% του μέσου κοινοτικού (σε ΜΑΔ) και φτάνει στις 14.399 ΜΑΔ ετησίως. Ταυτόχρονα ο μέσος όρος στο σύνολο της Ελλάδος έχει φτάσει στο 81,1% του μέσου κοινοτικού, δηλαδή στις 17.634 ΜΑΔ ετησίως.
Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσουμε ότι πριν από την ένταξη των δέκα νέων χωρών-μελών στην ΕΕ η χώρα μας βρισκόταν στο 64% του μέσου κοινοτικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ. Τώρα, με την ένταξη των «10», που με εξαίρεση την Κύπρο βρίσκονται σε χειρότερη εισοδηματική κατάσταση, ο μέσος όρος του κοινοτικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ μειώθηκε σημαντικά. Έτσι, η θέση της Ελλάδος βελτιώθηκε, χωρίς όμως να βελτιωθούν και τα εισοδήματα της μεγάλης πλειονότητας των Ελλήνων. Παρηγορία ή, αν προτιμάτε, προσπάθεια αποπροσανατολισμού. Γιατί πραγματικά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι το περισσότερο παραπλανητικό οικονομικό μέγεθος. Είναι «παρηγοριά στον άρρωστο μέχρι να βγει η ψυχή του», όπως πολύ θυμόσοφα διαλαλεί η λαϊκή σοφία. Το κατά κεφαλήν εισόδημα για να προσδιοριστεί συναθροίζεται το εισόδημα του Λάτση για παράδειγμα (του Κόκκαλη ή του Βαρδινογιάννη) με αυτό του φτωχού οικοδόμου ή του αχθοφόρου! Οι εισοδηματικές ανισότητες στην ΕΕ είναι χασματικές και αποκλείουν τη σύγκλιση για πολλές… εκατοντάδες χρόνια!
Ο εφιάλτης της σύγκλισης
Στην Πολωνία αίφνης σε τρεις περιφέρειες το κατά κεφαλήν ΑΕΠ φτάνει στο 34% του μέσου κοινοτικού, ενώ στην περιφέρεια της βρετανικής πρωτεύουσας φτάνει στο 278% και στην περιφέρεια των Βρυξελλών στο 238%. Αυτή η εισοδηματική ανισότητα, που δεν θα γεφυρωθεί στο ορατό μέλλον, είναι ίσως το μεγαλύτερο από τα εμπόδια για την ισορροπία, οικονομική και πολιτική, της Ένωσης. Βέβαια απόλυτη εισοδηματική εξίσωση δεν είναι δυνατόν να υπάρξει, όμως οι διαφορές αντί να ελαττώνονται συνεχώς διευρύνονται με τη σημαντική βοήθεια και της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.
Εισοδηματική ανισότητα φυσικά υπάρχει και στη χώρα μας. Και συνεχώς διευρύνεται με την εφαρμοζόμενη επί πολλά χρόνια τώρα εισοδηματική πολιτική. Το έχουμε εξηγήσει κατ’ επανάληψιν στο παρελθόν και το επαναλαμβάνουμε και τώρα. Όσο η αμοιβή εργασίας αυξάνεται κατά το ποσοστό αύξησης του πληθωρισμού (όπως γίνεται τώρα), οι εισοδηματικές ανισότητες θα διευρύνονται εις βάρος των εργαζομένων. Οι αμοιβές εργασίας (μισθοί, ημερομίσθια κ.λπ.) πρέπει να αυξάνονται κατά το ποσοστό αύξησης του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές που στη χώρα μας προσεγγίζει το 8% περίπου. Με τη σημερινή εισοδηματική πολιτική, που δεν ισχύει μόνο στην Ελλάδα, αλλά είναι και αυτή παγκοσμιοποιημένη, το ΑΕΠ και το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα θα αυξάνονται, το πραγματικό όμως εισόδημα της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας θα ελαττώνεται σημαντικά. Για τη διατήρηση μιας σταθερής σχέσης ΑΕΠ και ατομικών εισοδημάτων θα πρέπει ο εργαζόμενος να απολαμβάνει την αύξηση του ΑΕΠ. Και αφού πληρώνεται σε νόμισμα τρέχουσας αγοραστικής δύναμης, θα πρέπει και οι αποδοχές του να αυξάνονται τουλάχιστον όσο και το ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές ή να γίνεται αποπληθωρισμός των εργατικών αμοιβών.
Όλα τ’ άλλα είναι εφευρέσεις σκοπιμότητας χωρίς καμιά λογική θεμελίωση. Είναι επιχειρήματα εκ του πονηρού για να καλύπτουν την κοινωνική αδικία! Και να καλύπτουν τις πάμπολλες αδυναμίες του συστήματος διασποράς του παραγομένου εισοδήματος. Να γιατί με τις δομές της σημερινής οικονομίας οι πλούσιοι γίνονται ταχύτατα πλουσιότεροι και οι φτωχοί ωθούνται προς την εξαθλίωση και πολλαπλασιάζονται. Και όλα αυτά όχι βέβαια αποκλειστικά στην Ελλάδα. Η παγκοσμιοποίηση της εξαθλίωσης, ως αποτέλεσμα της αθλιότητας της οικονομίας, είναι γεγονός πέρα από κάθε αμφισβήτηση και παρά τις υποσχέσεις των αρχιτεκτόνων της «νέας τάξης πραγμάτων» ότι τάχα οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις οδηγούν στην ευημερία των λαών. Απλώς οδηγούν στην ευημερία των λίγων που κατέχουν τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και τον «πλούτο των εθνών».
Μελαγχολικά συμπεράσματα
Στο τέλος παραθέτουμε πίνακα με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανά ελληνική περιφέρεια με βάση τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Eurostat. Από τον πίνακα αυτόν προκύπτουν δύο μελαγχολικά συμπεράσματα τουλάχιστον για τη χώρα μας:
α)Το άνοιγμα της εισοδηματικής ανισότητας στην Ελλάδα είναι τεράστιο. Ρήγμα που συγκεντρώνει ενέργεια, που μπορεί να προκαλέσει σεισμό, αν δεν βρεθεί τρόπος να εκτονωθεί. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη Στερεά Ελλάδα (που περιλαμβάνει τον σούπερ ανεπτυγμένο νομό Αττικής) φτάνει στις 25.159 ΜΑΔ ετησίως ή στο 115,7% του ετήσιου μέσου κοινοτικού όρου και στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στις 13.560 ΜΑΔ, δηλαδή κατάτι παραπάνω από το μισό! Να γιατί φθίνει η ελληνική περιφέρεια και η Αττική έχει γίνει υδροκέφαλη. Με τη σημαντική αυτή εισοδηματική ανισότητα καμιά αναπτυξιακή πολιτική δεν μπορεί να αποδώσει. Αντιθέτως, γιγαντώνεται το φαινόμενο της «συγκέντρωσης κεφαλαίου» που στην ουσία παρεμποδίζει την ισόρροπη ανάπτυξη και αποτελεί εκτροπή της ανάπτυξης από την καθολικότητα των σκοπών της (ανάπτυξη για λίγους).
β) Από τον πίνακα προκύπτει ότι τέσσερις ελληνικές περιφέρειες βρίσκονται με κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω από το 75% του μέσου κοινοτικού όρου. Στην ίδια κατάσταση βρίσκονται 16 περιφέρειες της Πολωνίας, 6 της Ουγγαρίας και 6 της Γερμανίας (κρατίδια της τέως Ανατολικής Γερμανίας). Στη χώρα μας κάτω από το όριο του 75% βρίσκονται οι περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (62,4%), της Θεσσαλίας (73,2%), της Ηπείρου (66,4%) και των Ιονίων Νήσων (74,6%). Αυτή η εισοδηματική ανισορροπία θα έπρεπε να ελαχιστοποιηθεί, ακόμη και για λόγους κοινωνικής ισορροπίας και συνοχής. Δικαίως λοιπόν ο πρωθυπουργός είχε στο παρελθόν κατ’ επανάληψιν υποσχεθεί την εφαρμογή ενός προγράμματος περιφερειακής ανάπτυξης. Είναι κάτι επείγον που πρέπει να γίνει με απόλυτη προτεραιότητα. Βρισκόμαστε όμως ακόμη σε θέση αναμονής, ενώ κρίθηκε από την κυβέρνηση περισσότερο επείγον το θέμα της εξαφάνισης των κεκτημένων δικαιωμάτων των εργαζομένων! Προσωπικά δεν συμφωνούμε με αυτή την «ποιότητα» των μεταρρυθμίσεων.
Οι τέσσερις ελληνικές περιφέρειες με το χαμηλότερο εισόδημα περιμένουν να δουν τα μέτρα ανάπτυξής τους με κοινοτική και εθνική συνδρομή. Γιατί δεν συμβιβάζονται με την ιδέα ότι είναι «παιδιά ενός κατώτερου Θεού».