Υπάρχουν προοπτικές το έλλειμμα να φτάσει στο 2,6%;

Το καθεστώς επιτήρησης είναι τρισδιάστατο. Έχει την πολιτική του διάσταση, την κοινωνική και την οικονομική. Η κυβέρνηση αγωνιά να τερματιστεί το καθεστώς αυτό μέσα στη φετινή χρονιά ώστε με τον προϋπολογισμό του 2007 να είναι ελεύθερη να εξαγγείλει ή να υλοποιήσει παροχές, με το δεδομένο ότι ο επόμενος χρόνος είναι προεκλογική και ενδεχομένως εκλογική χρονιά. Βουλευτικές εκλογές χωρίς παροχές ή υποσχέσεις παροχών είναι κάτι αδιανόητο για την Ελλάδα. Στην αντίπερα όχθη, το ΠΑΣΟΚ τρέφει απόκρυφες ελπίδες ότι η κυβέρνηση Καραμανλή θα συρθεί σε εκλογές κάτω από καθεστώς επιτήρησης της οικονομίας μας και χωρίς τη δυνατότητα παροχών προεκλογικής σκοπιμότητας. Αυτή είναι η πολιτική διάσταση του θέματος.

Η κοινωνική του διάσταση είναι το γεγονός ότι οι χαμηλοεισοδηματίες, οι «μη προνομιούχοι», που χρόνια τώρα πορεύονται στον «Γολγοθά της στέρησης», με την τρομερή εξασθένηση της αγοραστικής δύναμης του ευρώ, διατηρούν κάποιες προσδοκίες για βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης λόγω κυρίως της προεκλογικής περιόδου. Βλέπετε, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία! Όμως, όσο διαρκεί το καθεστώς επιτήρησης, οι προσδοκίες αυτές της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας μοιάζουν με φρούδες ελπίδες. Επιπλέον, η υπομονή των χαμηλόμισθων, των συνταξιούχων, των μικρών γεωργών και των μικρομεσαίων επιτηδευματιών, όλων αυτών που έχουν οδηγηθεί στην υπερχρέωση για να αποφύγουν την εξαθλίωση και έχουν αποθηκεύσει το μέλλον τους στο αδηφάγο τραπεζικό σύστημα, έχει πλέον εξαντληθεί. Και η απογοήτευση της ελληνικής κοινωνίας θα είναι μεγάλη αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση της εξαθλίωσης ή της υπερχρέωσης των νοικοκυριών.

Τέλος, η οικονομική διάσταση συνδέεται με τους χρηματικούς πόρους που απορροφά το κράτος για να πετύχει την πολυπόθητη δημοσιονομική εξυγίανση. Το φορολογικό βάρος είναι επαχθές κυρίως εις βάρος των μισθωτών. Και πέρα από τα φορολογικά έσοδα που εισπράττει το κράτος, έχουμε και τις περιβόητες αποκρατικοποιήσεις που αφαιρούν σημαντικούς χρηματικούς πόρους από την οικονομία μας, οι οποίοι οδεύουν κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τους στο εξωτερικό για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους. Η τάχα ισχυρή ελληνική οικονομία των κυρίων Σημίτη – Παπαντωνίου – Χριστοδουλάκη είναι υποχρεωμένη να ζει υπό καθεστώς επιτήρησης, να θυσιάζει την ευημερία των πολιτών της για να εξυπηρετήσει τη σταθερότητα ενός νομίσματος με μηδαμινή αγοραστική δύναμη και να συμπεριφέρεται σαν πτωχευμένος πλούσιος που πουλάει τα υπάρχοντά του για να ζήσει!Δεν θα επιμείνουμε στο τρισδιάστατο του προβλήματος. Αυτά τα λίγα αρκούν για να συλλάβει κανείς ολόκληρο το φάσμα του.

Ας δούμε όμως πόσο εφικτός είναι ο στόχος του κ. Αλογοσκούφη για μείωση του ελλείμματος στο 2,6% του ΑΕΠ. Βέβαια εκτίμηση για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού 2006 και τη διαμόρφωση των δημοσιονομικών μεγεθών μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς είναι πρόωρο να γίνει με βάση τα δεδομένα εσόδων-δαπανών του πρώτου τριμήνου. Η πρόωρη εκτίμηση καταλήγει συνήθως σε ανατρέψιμα συμπεράσματα. Όμως με βάση τις προβλέψεις του φετινού προϋπολογισμού ας προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε τις εξελίξεις στον δημοσιονομικό τομέα για να δούμε εάν είναι εφικτός ο στόχος αυτός.

α) Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων προϋπολογίζεται ότι φέτος θα φτάσει στα 8.860 εκατ. ευρώ έναντι 8.117 εκατ. ευρώ που εισπράχθηκαν το 2005 (σημειώνουμε ότι ο προϋπολογισμός 2005 προέβλεπε 8.365 εκατ. ευρώ, δηλαδή σημειώθηκε υστέρηση των εσόδων από την πηγή αυτή). Η επιβάρυνση στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων για φέτος παρουσιάζει αύξηση κατά 9,2% σε σύγκριση με την περσινή χρονιά. Με βάση την εξέλιξη των μακροοικονομικών δεδομένων κατά το 2005 και με βάση το γεγονός ότι τα εισοδήματα της περσινής χρονιάς, βάσει των οποίων θα υπολογιστεί ο φόρος, παρουσίασαν αύξηση της τάξης του 4% περίπου, η εκτίμηση για αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 9,2% είναι αδικαιολόγητα υπεραισιόδοξη κατά την προσωπική μας άποψη.

β) Γενικά από τους άμεσους φόρους ο φετινός προϋπολογισμός προβλέπει ότι θα εισπραχθούν επιπλέον έσοδα ύψους 1.125 εκατ. ευρώ. Από πού όμως; Η αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων δεν είναι ικανή να καλύψει την αύξηση αυτή των εσόδων. Μόνο η επέκταση της περαίωσης των ανέλεγκτων φορολογικών δηλώσεων των παρελθόντων ετών μπορεί να αποφέρει σημαντικά έσοδα στο κράτος, όχι όμως και να καλύψει ολόκληρο το πλαφόν των επιπλέον εσόδων. Η άμεση φορολογία είναι δύσκολο να παρουσιάσει την απόδοση που προβλέπει ο προϋπολογισμός, με βάση την εμπειρία των προηγουμένων ετών. Και τούτο γιατί οι υπουργοί Οικονομικών κατά την κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού υπερεκτιμούν πάντα την απόδοση των εσόδων για την παρουσίαση ενός «ευπρεπούς» κρατικού προϋπολογισμού με συγκράτηση του ελλείμματος.

γ) Στον τομέα της έμμεσης φορολογίας οι προβλέψεις του προϋπολογισμού 2006 είναι εντελώς μετέωρες. Σε μια περίοδο ακρίβειας, πραγματικής στασιμότητας των εισοδημάτων, περιορισμού της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών προς τα νοικοκυριά και συνεπώς περιορισμού της ενεργού ζήτησης και της κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών, η αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ κατά 9,2% ή κατά 1.273 εκατ. ευρώ λογικά πρέπει να θεωρηθεί υπεραισιόδοξη. Στον περσινό προϋπολογισμό (2005) είχαν αναγραφεί έσοδα από ΦΠΑ ύψους 15.430 εκατ. ευρώ και τελικά εισπράχθηκαν 13.875 εκατ. ευρώ, δηλαδή παρουσίασαν τελικά υστέρηση κατά 1.555 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης καυσίμων πιθανότατα ανταποκρίνονται στις προσδοκίες του προϋπολογισμού. Και αν τελικά αυξηθεί ο ειδικός φόρος κατανάλωσης καυσίμων, όπως σχεδιάζει ο υπουργός Οικονομίας, σε συνδυασμό με τη σημαντική αύξηση των τιμών των καυσίμων, τότε ασφαλώς αυτή η πηγή εσόδων θα παρουσιάσει υπερέσοδα, όχι όμως ικανά για να καλύψουν την πρόβλεψη του φετινού προϋπολογισμού για αύξηση της απόδοσης των έμμεσων φόρων κατά 2.060 εκατ. ευρώ ή κατά 8,6% σε σύγκριση με την περσινή απόδοση.

δ) Για να περιοριστεί το έλλειμμα στο 2,6% του ΑΕΠ θα πρέπει το σύνολο των κρατικών δαπανών (πρωτογενείς δαπάνες συν τόκοι εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους) να μην υπερβεί σε καμία περίπτωση τα 50 δισ. ευρώ (το 2005 οι δαπάνες αυτές έφτασαν στα 47,9 δισ. ευρώ). Το σπάταλο κράτος πρέπει να περιοριστεί φέτος. Υπάρχουν ακόμη περιθώρια να περιοριστούν ή και να καταργηθούν ορισμένες μη αναγκαίες δαπάνες. Και όχι μόνο για τη φετινή χρονιά, αλλά και για τα επόμενα χρόνια, ώστε κάποτε να πετύχουμε μια σταθερή δημοσιονομική ισορροπία και να μπορέσει το κράτος να ασκήσει συνεπέστερη κοινωνική πολιτική υπέρ των αδυνάτων.

ε) Τέλος, για την επίτευξη της μείωσης του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού, που υπολογίζεται στα 8,5 δισ. ευρώ (ή στο 4,4% του ΑΕΠ) συν 400 εκατ. ευρώ για χρηματοδότηση στην κοινωνική ασφάλιση συν 1.500 εκατ. ευρώ για εξοπλιστικά προγράμματα, θα πρέπει να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα από τη διαχείριση των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης και λοιπών ΝΠΔΔ ύψους 5 δισ. ευρώ. Πραγματικό περίσσευμα και όχι λογιστικό. Θα έχουμε ένα τόσο θετικό αποτέλεσμα;

Πέρα από τα παραπάνω, που είναι συνυφασμένα με την εκτέλεση του προϋπολογισμού 2006, υπάρχει και η πρόσθετη προϋπόθεση ότι το ΑΕΠ πρέπει να προσεγγίσει τα 200 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές και ο πληθωρισμός να παραμείνει στα επίπεδα του 3,4%-3,6%. Μια αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης καυσίμων θα πυροδοτήσει σημαντική αύξηση και του πληθωρισμού. Και για τον λόγο αυτόν ο κ. Αλογοσκούφης παρά την επιθυμία του δείχνει συγκράτηση. Το γενικό συμπέρασμα όλων αυτών είναι ότι χωρίς πρόσθετα φορολογικά μέτρα το σκέλος των εσόδων δεν δείχνει ικανό να ανταποκριθεί στις προσδοκίες της κυβέρνησης, όπως αυτές αποτυπώνονται στον προϋπολογισμό. Εκτός εάν τελικά υπάρξει γενναία διεύρυνση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και διάθεση μέρους των εσόδων για την κάλυψη ανοιγμάτων (υστερήσεων στα έσοδα). Στο σκέλος των δαπανών η κατάσταση είναι αρκετά δύσκολη. Τις τυχόν «μαύρες τρύπες» (υπερβάσεις) θα καλύψει ο περιορισμός των δαπανών του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, όπως συμβαίνει σχεδόν κάθε χρόνο. Αλλά εδώ υπάρχει και η μέθοδος των «αντιτίμων» δηλαδή των δαπανών που πραγματοποιούνται στη φετινή χρήση και βαρύνουν τον προϋπολογισμό της επόμενης χρήσης, εμφανιζόμενες στον απολογισμό στις 31/12/2006 ως… μετρητά στο δημόσιο ταμείο. Και για να συγκρατηθεί το φετινό έλλειμμα. Όμως έτσι εφαρμόζουμε μεθόδους της καταδικασμένης «δημιουργικής λογιστικής». Προσωπικά φρονούμε ότι ο κ. Αλογοσκούφης για να πετύχει τον στόχο του πρέπει ή να «στραγγίσει» την οικονομία από χρηματικούς πόρους ή να δανειστεί ιδέες από τη «δημιουργική λογιστική». Πισωγυρίσματα!