Δημοτικές εκλογές: Ο «Γιάννης» και το «θεριό»…
Γιατί τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και η Νέα Δημοκρατία, με τις επιλογές τους στις «μεγάλες πόλεις», φρόντισαν να απομειώσουν το «ρίσκο» και να μην επιτρέψουν την ανάπτυξη επιχειρημάτων που θα μπορούσαν να θίξουν τη σημερινή κοινωνικο-πολιτική τους επιρροή, ακόμα και σε περίπτωση ήττας.
Πρόκειται για ένα είδος «προκατασκευασμένου» αποτελέσματος στο οποίο θα οδηγήσει η αναμέτρηση δύο κομμάτων, τα οποία -με την ποδοσφαιρική ορολογία των ημερών- αγωνίζονται με το σύστημα του «κατενάτσιο»…
Το ίδιο το ΠΑΣΟΚ, παρά τα αναμενόμενα, δεν προσδίδει καθαρά πολιτικό χαρακτήρα στην αναμέτρηση. Η «λύση» του Κ. Σκανδαλίδη για τον δήμο της Αθήνας αποτελεί μια επιλογή «ρουτίνας» που οδηγεί σε μια αξιοπρεπή ήττα. Οι πολύμηνες «προσπάθειες» της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ για νέες «λαμπερές» (κατά τον κ. Χρυσοχοΐδη) «προσωπικότητες» αποτέλεσαν απλές διακηρύξεις… Άλλωστε ο «δοκιμασμένος» Κ. Σκανδαλίδης είναι ο τελευταίος που επιθυμεί να εκλεγεί δήμαρχος, αφού στην περίπτωση αυτή διακυβεύει την βουλευτική του ιδιότητα…
Στον Πειραιά ο κ. Φασούλας επιλέγεται περισσότερο ως δημοφιλής αθλητική προσωπικότητα και λιγότερο ως ισχυρή πολιτική παρουσία, οπότε αναλόγως θα εκμετρηθεί και μια πιθανή του επιτυχία έναντι του νυν δημάρχου, που θα εισπράξει αναπόφευκτα τη «φθορά» της πολυετούς του παρουσίας στον δήμο.
Όσο για τη Θεσσαλονίκη οι επιλογές του Γ. Παπανδρέου αποτελούν λύσεις ανάγκης χωρίς δυνατότητα -και πιθανότητα- επιτυχίας. Και είναι άχαρες για μια Ολυμπιονίκη να θυσιάζει την προσωπικότητα και την πανελλήνια «εμβέλειά» της στο βωμό των κομματικών σκοπιμοτήτων.
Από την πλευρά της η Νέα Δημοκρατία απέφυγε να δώσει πολιτικό χαρακτήρα στην αναμέτρηση της Υπερνομαρχίας Αθηνών, το μόνο σημαντικό πεδίο αντιπαράθεσης με το ΠΑΣΟΚ που θα παρήγαγε πολιτικό «αποτέλεσμα». Η επιλογή της για μια «αξιοπρεπή ήττα», με βελτίωση των προηγούμενων ποσοστών -του αλήστου μνήμης- κου Τζαννετάκου αποτελεί το «άνω όριο» των φιλοδοξιών της.
Στις εκλογές του Οκτωβρίου συναντώνται και συγκλίνουν, συνακόλουθα, οι «στρατηγικές» του ΠΑΣΟΚ και της Νέα Δημοκρατίας: Οριακή βελτίωση της θέσης του ΠΑΣΟΚ, ελεγχόμενες απώλειες από την πλευρά της ΝΔ σε τέτοιο βαθμό που να μην οδηγούν σε αμφισβήτηση της υπεροχής της ή σε ανατροπή του συσχετισμού.
Εάν οι εκτιμήσεις αυτές επαληθευθούν, τότε παγιώνεται στην πολιτική μας ζωή μια εικόνα που αποκτά πλέον μονιμότερα χαρακτηριστικά: Δηλ. σ’ ένα βάθος χρόνου που εκκινεί από την δεύτερη τετραετία Σημίτη, η Νέα Δημοκρατία αποκτά μια πολιτική υπεροχή και ηγεμονία που εκτείνεται σε βάθος χρόνου. Η υπεροχή αυτή σε πολιτικοϊδεολογικό επίπεδο αφορά ένα «σχήμα» ορθολογικής διαχείρισης των απελευθερούμενων μηχανισμών της αγοράς στο οποίο επιδιώκεται η απάμβλυνση των ακραίων συνεπειών για τα «χαμηλά» κοινωνικο – οικονομικά στρώματα.
Σε επίπεδο κοινωνικών – εκλογικών συσχετισμών η υπεροχή αυτή εκμετράται σ’ ένα ποσοστό της τάξης του 2%-3%, το οποίο παραμένει «ασυμπίεστο» ακόμα και στις δυσμενείς για τη ΝΔ συγκυρίες. Αυτό το ποσοστό, στην τελική ευθεία της επόμενης αναμέτρησης των βουλευτικών εκλογών, θα αποτελέσει την «αφετηρία» εκκίνησης, και από εκεί και μετά θα δράσουν οι μηχανισμοί εξουσίας, παροχών και πελατειακών σχέσεων.
Βεβαίως, η «υπεροχή» αυτής της Νέας Δημοκρατίας δεν προκύπτει από μια αυθεντική και πρωτογενή αποδοχή των πολιτικών της επιλογών από την ελληνική κοινωνία, αλλά είναι αποτέλεσμα της εγγενούς αδυναμίας του ΠΑΣΟΚ και της ηγεσίας του να συγκροτήσουν ένα «ετερώνυμο» εναλλακτικό πόλο εξουσίας.
Το «ηγετικό έλλειμμα» του Γ. Παπανδρέου και η πολιτική αποθέσμιση του ΠΑΣΟΚ αποτελούν τη γενεσιουργό αιτία που δεν επιτρέπει στο ΠΑΣΟΚ να συγκροτήσει την πολιτικό-ιδεολογική του φυσιογνωμία και να οικοδομήσει αυθεντικές σχέσεις με την εκλογική του βάση. Ο Γ. Παπανδρέου δεν μπόρεσε -καλύτερα δεν θέλησε- να απεγκλωβίσει το ΠΑΣΟΚ από την πολιτικώς «ολέθρια σχέση» του με τις οικονομικό-κοινωνικές θέσεις του μοντέλου της αγοράς, θέσεις και επιλογές που διαμορφώθηκαν στη διάρκεια της προηγούμενης οκταετίας.
Αντίθετα, ο ίδιος ο Γ. Παπανδρέπου επέτεινε την σύγχυση με τις κατά καιρούς επιλεκτικές θέσεις του για το Ασφαλιστικό, τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια, τη σχέση Κράτους – Αγοράς.
Αυτή ακριβώς η πολιτική «προσέφερε» και καλλιέργησε την πολιτικο-ιδεολογική υπεροχή στην ΝΔ και μετέτρεψε το ΠΑΣΟΚ σ’ ένα άμορφο «σοσιαλ-δεξιό» σχηματισμό.
Σ’ αυτήν την αδυναμία και το σοβαρό πολιτικο-ιδεολογικό «έλλειμμα» του ΠΑΣΟΚ και της ηγεσίας του «οικοδομεί» η Νέα Δημοκρατία της πολιτικής της κυριαρχία. Πίσω από αυτούς το «έλλειμμα» καλύπτει η ίδια την αδυναμία διαχείρισης των προβλημάτων, την πολιτική ανικανότητα των στελεχών της. Αυτό το «έλλειμμα», τέλος, διατηρεί ισχυρή την «εικόνα» του Καραμανλή, γεγονός που αποτελεί και το ισχυρότερο «πολιτικό πλεονέκτημα» της Ν.Δ.
Γιατί οι επόμενες βουλευτικές εκλογές θα εξελιχθούν σε αναμέτρηση πολιτικών ηγετικών προσώπων δύο κομμάτων που, κατά τα λοιπά, συγκλίνουν ή και ταυτίζονται στις στρατηγικές τους θέσεις και στις επιλογές τους.