ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ: μια μικρή Κολομβία στα Βαλκάνια
Σημαντική ώθηση στο στρατόπεδο του «ναι» δόθηκε στις αρχές του Μάη, όταν οι Βρυξέλλες αποφάσισαν να διακόψουν τις διαπραγματεύσεις με το Βελιγράδι για την ένταξή του στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ισχυριζόμενες ότι οι αρχές της Σερβίας δεν βοηθούν στη σύλληψη του Μλάντιτς και την παράδοσή του στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης. Αυτή η κίνηση ήταν βούτυρο στο ψωμί του πρωθυπουργού του Μαυροβουνίου, Μίλο Τζουκάνοβιτς, και των οπαδών της απόσχισης, καθώς η διαιώνιση της ένωσης με τη Σερβία χαρακτηρίστηκε ταυτόσημη με τη διεθνή περιθωριοποίηση και το στιγματισμό της χώρας, ενώ αντίθετα η ανεξαρτητοποίηση παρουσιάστηκε ως μονόδρομος για τη διεθνή αναβάθμιση της χώρας!
Έτσι, πριν καν συμφωνηθεί η διαδικασία που θα ακολουθηθεί για την απόσχιση από τη Σερβία, πριν καλά καλά επικυρωθούν τελεσίδικα τα αποτελέσματα των εκλογών, η αρμόδια επίτροπος για τη διεύρυνση της ΕΕ, Όλι Ρεν, έσπευσε να δηλώσει ότι η ευρωπαϊκή προοπτική είναι ανοιχτή για το Μαυροβούνιο!
Με αυτό τον τρόπο οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήθελαν κυρίως να σταματήσουν κάθε αμφισβήτηση του εκλογικού αποτελέσματος.
Γιατί, απ’ ό,τι φάνηκε, παρά την πίεση που άσκησε η ΕΕ οι κάτοικοι του Μαυροβουνίου δεν έδωσαν στο «ναι» την απαραίτητη πλειοψηφία. Οι υποψίες που γέννησε από την αρχή το αποτέλεσμα του 55,4% (καθώς υπερέβαινε μόλις κατά τέσσερα δέκατα της μονάδας ή 1.600 ψήφους το πλαφόν του 55% που είχε θέσει η ΕΕ για να γίνει σεβαστό το «ναι» στο αίτημα της απόσχισης) κορυφώθηκαν στη συνέχεια, όταν η αντιπολίτευση άρχισε να δίνει στην δημοσιότητα πλήθος από στοιχεία που βεβαίωναν την ύπαρξη νοθείας: αναίτιες και μαζικές συλλήψεις, φυλακίσεις και κατασχέσεις ταυτοτήτων οπαδών της ένωσης με τη Σερβία, για να μην μπορέσουν να ψηφίσουν τη μέρα του δημοψηφίσματος, διπλοεγγραφές και προσθήκη στους εκλογικούς καταλόγους την τελευταία στιγμή 22.000 νέων ονομάτων, και κυρίως πακτωλό χρημάτων που επέτρεψε να έρθουν από τις Ηνωμένες Πολιτείες (κυρίως από το Σικάγο και τη Νέα Υόρκη) 16.000 πολίτες του Μαυροβουνίου -αριθμός που αντιστοιχεί στο 3% του εκλογικού σώματος – για να ψηφίσουν υπέρ του «ναι»! Σε ένα εκλογικό σώμα που δεν φτάνει καν τις 420.000 άτομα, έστω και μία από τις παραπάνω κατηγορίες να ευσταθεί, γίνεται εμφανής η κλίμακα της νοθείας (και όχι απλά χειραγώγησης ή μικρού επηρεασμού) που συντελέστηκε.
Διαβλητό αποτέλεσμα
Οι αντιδράσεις όμως που σημειώθηκαν από τους οπαδούς του «όχι» χαρακτηρίστηκαν από τον εκπρόσωπο της ΕΕ, Μίροσλαβ Λάιτσακ, ως ανεύθυνες πριν καν εξεταστούν, ενώ ατυχείς συγκρίσεις με την επέμβαση στη Βοσνία που διατάχθηκε από το Βελιγράδι αμέσως έπειτα από ένα αντίστοιχο δημοψήφισμα ενοχοποίησαν οποιαδήποτε ένσταση στο διαβλητό εκλογικό αποτέλεσμα.
Η στάση των Βρυξελλών ξεχειλίζει από υποκρισία, για δύο λόγους. Αρχικά, γιατί απ’ όσα δημοψηφίσματα γίνονται από τη μια άκρη ως την άλλη της γηραιάς ηπείρου η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να σέβεται μόνο όσα βγάζουν… «ναι». Η σπουδή που έδειξαν οι ευρωπαίοι ηγέτες να σεβαστούν το – νόθο απ’ ό,τι φάνηκε – «ναι» των κατοίκων του Μαυροβουνίου βρίσκεται στον αντίποδα της ανοιχτής εχθρότητας που επέδειξαν απέναντι στο «όχι» των Κυπρίων και των Γάλλων και της βιασύνης τους να τα θάψουν, καθώς τα δύο τελευταία δημοψηφίσματα αμφισβητούσαν ακρογωνιαίους λίθους της πολιτικής τους. Η ευαισθησία των Βρυξελλών να στηρίξουν το αίτημα εθνικής ανεξαρτησίας των κατοίκων του Μαυροβουνίου ξεχειλίζει από υποκρισία για ένα επιπλέον λόγο: γιατί αντίστοιχα αιτήματα που διατυπώνονται στην δυτική Ευρώπη αντιμετωπίζονται με τη δύναμη των όπλων και την καταφυγή στην πιο βάρβαρη και απροσχημάτιστη κρατική τρομοκρατία. Αν, με άλλα λόγια, το αίτημα των κατοίκων του Μαυροβουνίου τώρα, και των Κροατών ή των Βόσνιων παλιότερα να αποσχιστούν από τη Σερβία και να ιδρύσουν δικό τους κράτος θεωρείται δίκαιο, γιατί το αίτημα των Ιρλανδών ή των Βάσκων ή των Καταλανών για εθνική ανεξαρτησία βαφτίζεται τρομοκρατία και επιλύεται διά της δύναμης των όπλων;
Για να επιστρέψουμε στα ανάδελφα Βαλκάνια, δεν υπάρχει αμφιβολία πως η απόσχιση του Μαυροβουνίου από τη Σερβία και η δημιουργία ανεξάρτητου κράτους όπως ακριβώς υπήρχε από το 1878, σύμφωνα με τις αποφάσεις του συνεδρίου του Βερολίνου, μέχρι το 1918 μόνο δεινά θα φέρει στα Βαλκάνια και την Ευρώπη γενικότερα.
Υποδαυλίζουν τον εθνικισμό
Η δημιουργία ενός νέου κράτους στη Βαλκανική, που θα είναι το 192ο κράτος το οποίο θα έχει έδρα στον ΟΗΕ, θα υποδαυλίσει τα εθνικά μίση στους λαούς της περιοχής και θα δώσει ώθηση και σε άλλα αποσχιστικά κινήματα στα Βαλκάνια – πρώτα και κύρια στους Αλβανούς του Κοσόβου. Ήδη οι συζητήσεις που διεξάγονται από τις αρχές του χρόνου στην πρωτεύουσα της Αυστρίας, τη Βιέννη, έχουν φτάσει στον πέμπτο γύρο, και όλοι συμφωνούν ότι το αντικείμενό τους δεν είναι το μέλλον του Κοσόβου, αλλά η ρύθμιση όλων των λεπτομερειών που σχετίζονται με την προαποφασισμένη απόσχισή του από τη Σερβία. Η ανεξαρτητοποίηση του Μαυροβουνίου και του Κοσόβου, που αποτελεί επίσημα προτεκτοράτο του ΟΗΕ, μέχρι το τέλος του έτους (οπότε προβλέπεται να λήξουν οι συζητήσεις), θα ενισχύσει επιπλέον νέες διεκδικήσεις σε βάρος της εναπομείνασας Σερβίας τόσο στα νότια, στην κοιλάδα του Πρέσεβο από τους Αλβανούς του Κοσόβου που θα θελήσουν να την συμπεριλάβουν στο Κόσοβο, σφίγγοντας έτσι τον κλοιό της σχηματιζόμενης «Μεγάλης Αλβανίας» γύρω από την ΠΓΔΜ, όσο και στα βόρεια, στη Βοϊβοδίνα. Διαλυτικές τάσεις όμως θα δημιουργηθούν ακόμη και μέσα σε αυτό το Μαυροβούνιο των 620.000 κατοίκων, από τη στιγμή όπου καθαγιάζεται από τους Δυτικούς η αρχή «κάθε έθνος και κράτος» καθώς μόνο το 43% των κατοίκων του δηλώνουν Μαυροβούνιοι. Το 32% δηλώνουν Σέρβοι, το 7,7% Βόσνιοι, το 5% Αλβανοί, το 4% Μουσουλμάνοι και το 1% Κροάτες. Ο κίνδυνος εδώ δεν αφορά τη δημιουργία νέου αποσχιστικού κινήματος εντός του Μαυροβουνίου, όσο διώξεις και αποκλεισμούς των Σέρβων, μια και μόνο αυτοί διαφώνησαν πλήρως με την ανεξαρτητοποίηση.
Μια ματιά να ρίξει όμως κανείς στο μωσαϊκό που σχηματίστηκε στον χάρτη εκεί όπου κατά το παρελθόν δέσποζε η ενιαία Γιουγκοσλαβία εύκολα διαπιστώνει ότι είναι μια διάταξη που δεν αντέχει στον χρόνο. Άμεσο αποτέλεσμα αρχικά της ανεξαρτητοποίησης του Μαυροβουνίου είναι ότι η Σερβία παύει πια να έχει πρόσβαση στην Αδριατική. Επιπλέον (και αυτό είναι θέμα για ταινία του Κουστουρίτσα), πρέπει να είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο που έχει στόλο αποτελούμενο από πολεμικά πλοία κάθε είδους η οποία έπαψε να βρέχεται από θάλασσα! Όσο και αν φαίνεται οξύμωρο και παράδοξο είναι πραγματικό! Ταυτόχρονα, η Κροατία (λόγω συμφωνίας του Μιλόσεβιτς με τους Αμερικάνους) έχει υπό τον έλεγχό της όλα σχεδόν τα παράλια της πρώην Γιουγκοσλαβίας, χωρίς να ελέγχει την ενδοχώρα, που ανήκει στην κλυδωνιζόμενη Βοσνία Ερζεγοβίνη!
Πρόκειται χωρίς αμφιβολία για σύνορα που εγγυώνται δύο πράγματα: το πρώτο είναι ότι παρέχουν αιτίες, ώστε τα αιτήματα για επαναχάραξή τους να προβάλλουν ολοένα και πιο συχνά, ολοένα και πιο δυνατά. Το δεύτερο είναι ότι καθιστούν αναγκαίες τις εξωτερικές παρεμβάσεις, αναγορεύοντας σε μόνιμους επιδιαιτητές των συνεχών προστριβών τις Βρυξέλλες και δη τη Γερμανία.
Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας καθιστά τις ισχυρές χώρες της δυτικής Ευρώπης παράγοντα σταθερότητας και διευκολύνει την πολυποίκιλη, αλλά πρωτίστως πολιτική, παρέμβασή τους στην περιοχή. Αξίζει να δούμε τον τρόπο με τον οποίο παρουσίασε αυτές τις αλλαγές στη «Χέραλντ Τρίμπιουν» της Τετάρτης ένας δημοσιογράφος που κατάγεται από τα Βαλκάνια και ζει στη Μαδρίτη: «Επαγγελματίες και άνθρωποι των επιχειρήσεων από την πρώην Γιουγκοσλαβία εξακολουθούν να συναντιούνται και να έχουν επαφή. Τώρα όμως οι συναντήσεις τους έχουν διεθνή χαρακτήρα. Ο πιο αγαπητός τόπος συναντήσεων είναι η Βιέννη.
Ο λόγος είναι πρακτικός: Η πρωτεύουσα της Αυστρίας έχει απευθείας πτήσεις με όλες τις πρωτεύουσες της περιοχής. Δεν υπάρχει για παράδειγμα αεροπορική σύνδεση μεταξύ Ζάγκρεμπ και Βελιγραδίου. Επιπλέον, εφημερίδες και περιοδικά από όλη την περιοχή μπορεί κάποιος να βρει μόνο στα περίπτερα της Βιέννης. Όχι στα Σκόπια ούτε στο Σεράγεβο»!
Πρωθυπουργός λαθρέμπορος
Το Μαυροβούνιο όμως συνιστά απειλή για τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής και όχι μόνο των Βαλκανίων, λόγω των οργανικών δεσμών που έχει αποκτήσει με το οργανωμένο έγκλημα, φιλοξενώντας στο έδαφός του την πιο απίθανη εγκληματική δραστηριότητα: από λαθρεμπόριο τσιγάρων μέχρι εμπόριο ναρκωτικών και γυναικών που οδηγούνται στην συνέχεια στην πορνεία.
Η μισή σχεδόν αιγιαλίτιδα ζώνη του έχει πουληθεί στη ρωσική μαφία, όπου δεσπόζουν βίλες μυθικής αξίας και φυσικά είναι απροσπέλαστη για τους κοινούς θνητούς. Ο πρωθυπουργός της χώρας είναι ο μοναδικός εν ενεργεία πολιτικός στην Ευρώπη για τον οποίο έχει γίνει εισαγγελική έρευνα για συμμετοχή σε λαθρεμπόριο τσιγάρων! Ο Μίλο Τζουγκάνοβιτς, 44 χρονών σήμερα, και εκλεκτός των Βρυξελλών και της Ουάσινγκτον έχει κατηγορηθεί λοιπόν για κοντραμπατζής! Οι κατηγορίες εναντίον του απαγγέλθηκαν το 2002 από την ιταλική δικαιοσύνη στο πλαίσιο των ερευνών της για την εξάρθρωση των συνεργατών της ιταλικής μαφίας.
Οι έρευνες που έγιναν αποκάλυψαν ότι οι τεράστιες ποσότητες τσιγάρων που έφθαναν στη Νάπολη κάθε μέρα, για να τροφοδοτήσουν στη συνέχεια όλη την Ευρώπη (αντιπροσωπεύοντας ετήσιες απώλειες φορολογικών εσόδων έως και 3 δισ. δολαρίων), φορτώνονταν μέρα μεσημέρι με κάθε επισημότητα από τα λιμάνια του Μαυροβουνίου.
Η εφημερίδα «Ρεπούμπλικα», που πρωτοστάτησε, στο πλαίσιο του ιταλικού Τύπου, στην αποκάλυψη του σκανδάλου με κωδική ονομασία «Μαυροβούνιο», είχε υπολογίσει (δεδομένου ότι οι αρχές του Μαυροβουνίου κέρδιζαν από 55 έως 70 δολάρια από κάθε κούτα τσιγάρα, κάθε μήνα μεταφέρονταν στην Ιταλία 100.000 κούτες και η δουλειά κράτησε από το 1996 μέχρι το 2000) ότι ο Τζουγκάνοβιτς πρέπει να έχει αποθησαυρίσει δισεκατομμύρια δολάρια από το κοντραμπάντο. Να σημειωθεί επίσης και μια λεπτομέρεια: το λαθρεμπόριο από το Μαυροβούνιο για το οποίο η Δύση εθελοτυφλούσε κατά ανεξήγητο τρόπο επί χρόνια ξεκίνησε ακριβώς εκείνη την εποχή όπου ο ηγέτης του Μαυροβουνίου από προστατευόμενος του Μιλόσεβιτς μετατρέπεται σε πατροκτόνος και προσκολλάται στη Δύση διευκολύνοντας τα σχέδια της…
Το διεθνές κύρος που περιβάλλει τον νέο πρωθυπουργό του Μαυροβουνίου, Μίλο Τζουγκάνοβιτς, είναι τέτοιο, που, όταν είχε επισκεφθεί την Αγγλία πριν από χρόνια, ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Τζακ Στρο, αρνήθηκε να τον συναντήσει…
Καθόλου τυχαίας λοιπόν την εμφάνιση του νέου κράτους συνόδευσαν ανησυχίες για την ίδρυση στην Ευρώπη μιας «μικρής Κολομβίας», ενός κράτους – παρία!