Η έκθεση Γκαργκάνα και τα «ανεμοδαρμένα ύψη» της ΟΝΕ
Μέσα στο πλαίσιο αυτό μπορούσε να χαράξει την όποια συναλλαγματική πολιτική θεωρούσε αναγκαία και η Τράπεζα της Ελλάδος ήταν ο σύμβουλος επί των οικονομικών τής εκάστοτε κυβέρνησης.
Η έκθεση του διοικητή της ήταν μια φωνή καθήκοντος προς την ελληνική οικονομία. Και όλοι περιμέναμε την ετήσια έκθεση με τις υποδείξεις της διοίκησης της ΤτΕ για τη διόρθωση των κακώς κειμένων και με τις μελλοντικές προοπτικές της οικονομίας της χώρας μας. Από τότε που η Ελλάδα έβαλε πλώρη για να αράξει στο λιμάνι της ΟΝΕ, η ετήσια έκθεση του διοικητή έχασε την αυτόνομη φωνή της, την άλλοτε γνήσια ελληνική, όχι βέβαια με ευθύνη του κ. Γκαργκάνα.
Σήμερα η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να ασκήσει αυτόνομη νομισματική και συναλλαγματική πολιτική και η Τράπεζα της Ελλάδος κατέστη πλέον το εδώ υποκατάστημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Επομένως η φωνή της είναι φωνή της ΟΝΕ και οι υποδείξεις της υπηρετούν τη στήριξη της κοινής νομισματικής πολιτικής και όχι τις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας. Γι’ αυτήν την υποβάθμιση της αξίας της ετήσιας έκθεσης και την κατά κάποιον τρόπο «διεθνοποίησή» της ασφαλώς και δεν φταίει η διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος. Αυτή πορεύεται σύμφωνα και μέσα στην πορεία που χάραξε η κυβέρνηση Σημίτη, με τη σύμφωνη γνώμη και της ΝΔ που ήταν τότε η αξιωματική αντιπολίτευση. Αποφάσισαν να βάλουν στην ΟΝΕ μια αθωράκιστη και απροετοίμαστη ελληνική οικονομία, πιστεύοντας ίσως ότι με τον τρόπο αυτόν θα μπορούσε η οικονομία μας να θεωρηθεί ισχυρή. Όμως η ΟΝΕ είναι βασικό εργαλείο του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας που ευνοεί τις ισχυρές οικονομίες, οι οποίες διαθέτουν γιγαντιαίες επιχειρήσεις διεθνούς εμβέλειας και με πληθώρα ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων. Ανέβασαν στα ύψη της ΟΝΕ μια ασθενή ελληνική οικονομία, που παραδέρνει τώρα στα ανεμοδαρμένα για τους αδύναμους ύψη, χωρίς ελπίδα κατά τη γνώμη μας να καταστεί ποτέ δυνατή, ικανή να αντιμετωπίσει τις απειλές που προέρχονται από τις χρόνιες αδυναμίες της, που φαίνεται ανυπέρβλητα δύσκολο να θεραπευτούν μέσα στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης ΟΝΕ.
Θρηνεί στην έκθεσή του ο κ. Γκαργκάνας για τον υψηλό πληθωρισμό και για την ακρίβεια, δηλαδή για τον εξευτελισμό της αγοραστικής δύναμης του ευρώ. Ξεχνάει όμως ότι η θεωρία της οικονομικής ολοκλήρωσης διδάσκει ότι η οικονομική ένωση των ασθενών οικονομιών με υπέρτερες και ισχυρές οικονομίες καταδικάζει τις ασθενείς, αδύναμες οικονομίες σε στασιμοπληθωρισμό.
Θρηνεί, γιατί δεν υπάρχει πλέον η δυνατότητα άσκησης ανεξάρτητης νομισματικής πολιτικής από την Ελλάδα. Ξεχνάει όμως ότι με την ένταξή μας στην ΟΝΕ μεταβιβάσαμε στο «ιερατείο της Φρανκφούρτης» το κυριαρχικό μας δικαίωμα να ασκούμε νομισματική και συναλλαγματική πολιτική, σύμφωνα με τις εκάστοτε ανάγκες της ελληνικής οικονομίας.
Θρηνεί ο κ. διοικητής για την υπερχρέωση του κράτους, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών και φοβάται για τη διατήρηση της σταθερότητας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Ξεχνάει όμως ότι η ευρωστία των μεγάλων επιχειρήσεων στηρίζεται στην υπερκατανάλωση. Και όταν δεν υπάρχουν κέρδη για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ικανά εισοδήματα για τα νοικοκυριά, ο τραπεζικός δανεισμός είναι αναπόφευκτος. Αφού στηρίζουμε ένα οικονομικό σύστημα που δουλεύει για τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων, η δανειζόμενη καταναλωτική κοινωνία είναι το αναγκαίο παρακολούθημα της παγκοσμιοποιημένης αγοραίας οικονομίας, την οποία υπηρετεί πιστά η ΟΝΕ.
Θρηνεί ο κ. Γκαργκάνας για την υψηλή ανεργία στην Ελλάδα. Και δεν έχει άδικο. Όλοι μας θρηνούμε για το δράμα που περνάν οι άνεργοι και οι απειλούμενοι με ανεργία. Ξεχνάει όμως ότι το σύστημα το οποίο υπηρετεί, δηλαδή ο παγκοσμιοποιημένος νεοφιλελευθερισμός, επιδιώκει τη δημιουργία συνθηκών συσσώρευσης κερδών για τις μεγάλες επιχειρήσεις, με στραγγαλισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η συρρίκνωση της μικρομεσαίας επιχειρηματικής δραστηριότητας και η ορμητική είσοδος της τεχνολογίας αιχμής στην παραγωγική διαδικασία είναι οι κυριότεροι παράγοντες της δημιουργίας υψηλής ανεργίας.
Θρηνεί ο κ. διοικητής διά τα υψηλά ελλείμματα του Δημοσίου και το υψηλό δημόσιο χρέος. Και ξεχνάει ότι η κατάργηση των δασμών και η συνεπεία αυτής αποστέρηση κρατικών εσόδων (χωρίς να ωφεληθούν οι καταναλωτές) προκάλεσαν σε όλα τα κράτη τα ελλείμματα και την υπερχρέωσή τους. Έτσι εξυπηρετήθηκε η επιδίωξη του νεοφιλελευθερισμού για υπερκέρδη των γιγαντιαίων επιχειρήσεων. Προς τι λοιπόν οι θρήνοι του κ. Γκαργκάνα; Απλώς γιατί η υπερχρέωση των κρατών-μελών της ΟΝΕ υποσκάπτει τη σταθερότητα του ευρώ.
Θρηνεί ο κ. διοικητής στην έκθεσή του για τη μειωμένη ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων και ζητάει «περισσότερο δυναμική οικονομία με εξαγωγικό προσανατολισμό». Πολύ σωστά! Ξεχνάει όμως ότι, πριν μπει η Ελλάδα στην ΟΝΕ, ήταν γνωστό ότι το τεχνολογικό επίπεδο της παραγωγικής μας μηχανής ήταν πολύ κατώτερο από αυτό των εταίρων μας (πλην της Πορτογαλίας), και γι’ αυτό η εξαγωγική δραστηριότητα των ελληνικών επιχειρήσεων θα αντιμετωπίζει μονίμως πρόβλημα μειωμένης ανταγωνιστικότητας. Το αθωράκιστο της οικονομίας μας αποδεικνύεται και από τη συνεχή μείωση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων μας στις διεθνείς και εγχώριες αγορές.
Θρηνεί ο κ. Γκαργκάνας για το Ασφαλιστικό. Όμως ποτέ δεν έκανε ολοκληρωμένες προτάσεις για την αξιοποίηση της περιουσίας των ασφαλιστικών ταμείων. Τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν περιουσία που, αν αξιοποιηθεί σωστά, δεν θα υπάρξει πρόβλημα για πολλά πολλά χρόνια. Κάποιοι όμως φαίνεται να εμποδίζουν την αξιοποίηση της περιουσίας των ταμείων. Και δεν πρέπει να ξεχνάει ο κ. διοικητής ότι ο νεοφιλελευθερισμός ευνοεί τη δημιουργία προβληματικών συνταξιοδοτικών και γενικά ασφαλιστικών καθεστώτων, γιατί έτσι εξαπλώνεται η ιδιωτική ασφάλιση και μεγαλώνουν οι δουλειές των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών!
Θρηνεί ο κ. Γκαργκάνας για τις διαρθρωτικές αδυναμίες της οικονομίας μας και φυσικά ως τέτοιες θεωρεί τα όποια υπολείμματα της υπέρ των αδυνάτων πολιτικής του κράτους, τα οποία έχουν ξεφύγει από τη λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού. Δεν είδαμε όμως να μιλάει στην έκθεσή του για τη στρέβλωση των μηχανισμών κατανομής του εισοδήματος, για τα αίτια της μεγιστοποίησης της φτώχειας, για την ακρίβεια και τον εξευτελισμό της αγοραστικής αξίας του ευρώ, για τη συνεχώς διογκούμενη φορολογική πίεση, για το τεράστιο έλλειμμα επενδυτικής δραστηριότητας και τα αίτια που το προκαλούν, για την αποδημία ελληνικών κεφαλαίων στις γειτονικές μας χώρες, για το σπάταλο κράτος, για την τεράστια και αφύσικη κερδοφορία των τραπεζών, για το πού κατευθύνεται η αύξηση του ΑΕΠ, για τον μαρασμό της μικρομεσαίας επιχείρησης, για την ολιγοπωλιακή και σε ορισμένους κλάδους μονοπωλιακή δόμηση της ελληνικής αγοράς και για ένα σωρό άλλες διαρθρωτικές ή μη αδυναμίες του κρατούντος συστήματος, δηλαδή της νεοφιλελευθεροποιημένης παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.
Όλα αυτά για τα οποία θρηνεί ο κ. Γκαργκάνας αποτελούν τα δημιουργήματα της ανόδου τής τάχα ισχυρής ελληνικής οικονομίας στα «ανεμοδαρμένα ύψη» της ΟΝΕ. Και εν ονόματι της μακροοικονομικής σταθερότητας τι προτείνει για θεραπεία; Μα, τη γνωστή νεοφιλελεύθερη συνταγή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της ΟΝΕ και των άλλων διεθνών οργάνων στήριξης της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Θέλει ο κ. Γκαργκάνας λιτότητα στις αμοιβές (όχι βέβαια στις δικές του και των άλλων υψηλόμισθων), θέλει αναδιάρθρωση της αγοράς εργασίας και περισσότερη ευελιξία στις εργασιακές σχέσεις, θέλει μεταρρυθμίσεις στις κοινωνικές πολιτικές (ποιες άραγε εννοεί;), ώστε να προσαρμόζονται στο εκάστοτε θεσμικό περιβάλλον. Αποδίδει τη μεγιστοποίηση της φτώχειας και της κοινωνικής ανισότητας στις δυσκαμψίες της αγοράς εργασίας! Ο νεοφιλελευθερισμός είναι αθώος όλων αυτών των αδυναμιών, και για όλα φταίει η πολιτική προστασίας των εργαζομένων. Και προτείνει να κατεδαφιστούν και τα τελευταία υπολείμματα αυτής της πολιτικής. Με άλλα λόγια, ο κ. διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος προτείνει όλα τα βάρη που προκαλούν η παγκοσμιοποίηση και η συμμετοχή της χώρας μας στην ΟΝΕ να τα επωμισθούν οι εργαζόμενοι. Να κατεδαφιστούν όλα τα κεκτημένα δικαιώματά τους, να καθιερωθεί ευελιξία στις προσλήψεις και απολύσεις, στην αγορά εργασίας να παγώσουν οι αμοιβές των χαμηλόμισθων και των συνταξιούχων, να καθιερωθεί θεσμικά η προσωρινή-ευκαιριακή απασχόληση. Και όλα αυτά για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Όμως η βελτίωση αυτή, αν έρθει ποτέ, θα είναι «απ’ τα κόκαλα βγαλμένη των… εργαζομένων τα ιερά»! Υποχρεώσεις δηλαδή έχουν μόνο οι οικονομικά αδύναμες ομάδες και δικαιώματα μόνο οι ισχυροί. Αυτή είναι η φιλοσοφία του συστήματος της νεοφιλελεύθερης οικονομίας και της παγκοσμιοποίησης. Και αυτή η φιλοσοφία διατρέχει ολόκληρη την έκθεση και τις προτάσεις του κ. Γκαργκάνα!
Ο εργαζόμενος λαός δεν φταίει για την ένταξη της χώρας μας στην ΟΝΕ και για όλα τα προβλήματα που αυτή μας έχει δημιουργήσει και για όσα θα μας δημιουργήσει στο μέλλον. Επομένως θα πρέπει να πληρώσουν τον λογαριασμό κάποιοι άλλοι που παρουσίαζαν την ένταξη στην ΟΝΕ ως μονόδρομο! Αυτοί που εργολαβικά ανέλαβαν να υπηρετήσουν τους στόχους της «νέας τάξης πραγμάτων» και τις επιδιώξεις των δυνάμεων της αγοράς. Αυτοί όμως ρίχνουν τα βάρη της αποτυχίας τους σε άλλους. Και τελικά πληρώνει ο εργαζόμενος λαός! Πάντα έτσι γραφόταν η ιστορία. Το δίκαιο του δυνατού κατισχύει πάσης ηθικής.