Η «πενταετία»

Η πρόταση Μεϊμαράκη για τη θεσμοθέτηση «πενταετίας» αυξάνει μεν τον ωφέλιμο χρόνο που έχει στη διάθεσή της μια κυβέρνηση για την παραγωγή έργου, αλλά δεν θεραπεύει το πρόβλημα των προβλημάτων κάθε διακυβέρνησης, που είναι η αιχμαλωσία του εκάστοτε πρωθυπουργού από τις σκοπιμότητες και τους περιορισμούς του εκλογικού κύκλου. Σ’ ένα πρωθυπουργοκεντρικό σύστημα διακυβέρνησης έχει καθοριστική σημασία η απελευθέρωση του πρωθυπουργού από τα δεσμά του εκλογικού κύκλου, γιατί μόνο έτσι θα μπορέσει απερίσπαστα να υλοποιήσει το σχέδιό του για τη χώρα, χωρίς να λογαριάζει ούτε εκλογικό κόστος ούτε εκλογικές σκοπιμότητες. Απαραίτητη προϋπόθεση για την «απελευθέρωση» είναι η καθιέρωση της μιας πρωθυπουργικής θητείας.

•Η συνταγματική θεσμοθέτηση μιας μόνο θητείας στην πρωθυπουργία, για τον εκάστοτε πρωθυπουργό, θέτει επί τάπητος το πρόβλημα της χρονικής διάρκειας αυτής της μοναδικής θητείας. Η διάρκεια πρέπει να είναι επαρκής για να υλοποιήσει το σχέδιό του για τη χώρα ο εκάστοτε πρωθυπουργός. Και η επαρκής διάρκεια είναι η «εξαετία», ιδού γιατί: ο δημιουργικός κύκλος κάθε πρωθυπουργού εξαντλείται (κατά έναν… μαγικό τρόπο), μόλις συμπληρώσει εξαετία στην άσκηση της εξουσίας. Η πολιτική ιστορία του τόπου, από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές. Γι’ αυτό άλλωστε δεν υπάρχει πρωθυπουργός που να κέρδισε τρεις συνεχόμενες θητείες. Από τον κανόνα του «εξαετούς κύκλου» δημιουργικής διακυβέρνησης και «ολοκληρωτικής φθοράς» δεν γλύτωσε κανείς. Κάθε πρωθυπουργός έπειτα από έξι χρόνια διακυβέρνησης αρχίζει να φθείρεται ραγδαία, και νομοτελειακά η φθορά του σφραγίζεται με εκλογική ήττα. Γι’ αυτό και η «εξαετία», για μια πρωθυπουργική θητεία, προσδιορίζεται πολιτικά, αφού για τον τόπο είναι ό,τι χειρότερο να κυβερνάται από ένα φθαρμένο πρωθυπουργό μειωμένου κύρους.

• Και εδώ ακριβώς εντοπίζεται το μεγάλο αγκάθι της πρότασης Μεϊμαράκη για καθιέρωση της «πενταετίας». Καθότι στο ενδεχόμενο που ένας πρωθυπουργός κέρδισε δεύτερη «πενταετία», θα είχαμε έναν πρωθυπουργό και μια ομάδα εξουσίας στο όριο της φθοράς να κυβερνά τον τόπο για πολλά χρόνια. Έπειτα, μια ηγετική ομάδα που ασκεί εξουσία για δέκα χρόνια υποκύπτει στον κυβερνητισμό κι αποκτά καθεστωτικά χαρακτηριστικά. Συμπέρασμα: η πρόταση της «πενταετίας» είναι προβληματική, αντίθετα η πρόταση της «εξαετίας» με τη μία και μοναδική πρωθυπουργική θητεία έχει πάμπολλα πλεονεκτήματα κι ένα μόνο μειονέκτημα: χρειάζεται πολιτική τόλμη η υιοθέτησή της.