Υπερβολικό το τίμημα της εξαγοράς της τουρκικής τράπεζας

Και μάλιστα γνώστες του ζητήματος και άνθρωποι που πονούν ειλικρινά για την πορεία και την τύχη της Εθνικής και των μετόχων της. Με συνέντευξή του σήμερα στο «ΠΑΡΟΝ» ο πρώην διοικητής Δημ. Γερμίδης με ακλόνητα επιχειρήματα επισημαίνει τους κινδύνους του εγχειρήματος, καταθέτει τους προβληματισμούς του για τους οικονομικούς ακροβατισμούς της διοίκησης της τράπεζας και αποκαλύπτει σοβαρότατες πτυχές της αγοραπωλησίας αυτής.

Συγκεκριμένα, ο κ. Γερμίδης:

• Επισημαίνει ότι το τελικό τίμημα που θα πληρώσει η Εθνική θα υπερβεί κατά πολύ τα 3 δισ. ευρώ και θα φθάσει στα 4,5 δισ. ευρώ.
• Υπογραμμίζει ότι το deal εμπεριέχει μεγάλους κινδύνους και πολιτικούς, εκτός από οικονομικούς. «Φαντάζεστε τον τούρκο καταθέτη», τονίζει, «σε περίπτωση κρίσης να εμπιστεύεται την αποταμίευσή του σε μια αμιγώς ελληνική τράπεζα και να συναλλάσσεται μ’ αυτήν;».
• Καταθέτει τη σφοδρή αντίθεσή του στα ξεπουλήματα της ATLANTIC BANK και των άλλων θυγατρικών της ΕΤΕ.
Η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Δημ. Γερμίδη έχει ως εξής:

> Ως πρώην διοικητής της Εθνικής Τράπεζας, τα 3 δισ. ευρώ που πάει να επενδύσει η Εθνική στην Τουρκία είναι λογική, έξυπνη κίνηση ή έξω από κάθε τολμηρή επιχειρηματική επιλογή, πέραν των κινδύνων που κανένας δεν μπορεί να παραβλέψει λόγω του κλίματος στις σχέσεις των δύο χωρών;
– Δυστυχώς, το τελικό τίμημα μπορεί να ξεπεράσει κατά πολύ το ποσό των 3 δισ. ευρώ και να φθάσει τα 4,5 δισ. ευρώ, στην περίπτωση που θα υπάρξει ανταπόκριση στη δημόσια προσφορά που είναι υποχρεωμένη να υποβάλει η Εθνική προς την κατεύθυνση των λοιπών μετόχων της Finansbank. Με άλλα λόγια, να ξεπεράσει τα ίδια κεφάλαια της Εθνικής, που αν δεν απατώμαι είναι της τάξης των 3 δισ. ευρώ.
Με βάση αυτά τα δεδομένα είμαι της γνώμης ότι το ύψος της επένδυσης είναι υπερβολικό, ξεπερνώντας και τις πιο τολμηρές επιχειρηματικές επιλογές. Αν, δε, ληφθεί υπόψη ότι η επένδυση γίνεται στην Τουρκία, μια χώρα στην οποία ο λεγόμενος πολιτικός κίνδυνος, κυρίως για την Ελλάδα, είναι ιδιαίτερα υψηλός, τότε αναρωτιέμαι σε τι είδους λογική ανταποκρίνεται το εγχείρημα. Και ας μην ξεχνάμε. Η Τουρκία δεν είναι Βαλκάνια στα οποία ο πολιτικός κίνδυνος είναι ελάχιστος.

> Τι εννοείτε με τον όρο «πολιτικός κίνδυνος»;
– Κοιτάξτε, για τη χώρα μας ο όρος αυτός περιλαμβάνει μερικές βασικές παραμέτρους που προφανώς δεν ελήφθησαν σοβαρά υπόψη: η εξέλιξη του κουρδικού προβλήματος, το Κυπριακό, οι εδαφικές διεκδικήσεις της Τουρκίας, ο ισλαμισμός και, πάνω απ’ όλα, η λεγόμενη «ευρωπαϊκή πορεία» της Τουρκίας.
Εάν σε οποιοδήποτε από τα παραπάνω κάτι δεν πάει καλά, οι άμεσες επιπτώσεις στην ελληνικών συμφερόντων τουρκική τράπεζα θα είναι τελείως αρνητικές. Εδώ μιλάμε και για θερμό επεισόδιο το καλοκαίρι… Φαντάζεστε τον τούρκο καταθέτη, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, σε περίπτωση κρίσης να εμπιστεύεται την αποταμίευσή του σε μια αμιγώς ελληνική τράπεζα και να συναλλάσσεται μ’ αυτήν; Όσο για την ευρωπαϊκή πορεία, αν πάει κάτι στραβά -που είναι το πιο πιθανό απ’ ό,τι φαίνεται- το πρώτο που θα πληγεί θα είναι το τραπεζικό σύστημα της Τουρκίας…

> Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν περιθώρια αποδοτικών επενδύσεων, που θα προσφέρουν νέες θέσεις εργασίας και έτσι θα δοθεί δουλειά σε ανέργους; Και τι θα πεις σε ξένους επενδυτές, «έλα στην Ελλάδα», και η απάντησή τους θα είναι «μα εσύ δεν εμπιστεύεσαι την πατρίδα σου και πας τα λεφτά σου στην Τουρκία για… ασφάλεια και μεγαλύτερες αποδόσεις»;
– Εδώ επιτρέψτε μου να διαφωνήσω μαζί σας. Η Εθνική Τράπεζα στήριξε και στηρίζει κάθε υγιή επενδυτική προσπάθεια στη χώρα μας και μάλιστα καμιά φορά όχι και τόσο υγιή!
Όμως να επενδύσει και να γίνει η ίδια βιομήχανος, ή π.χ. ξενοδόχος, δεν είναι δουλειά της. Και φυσικά η αποφυγή αυτού του είδους δραστηριοτήτων δεν σημαίνει ότι δεν εμπιστεύεται την πατρίδα της, την Ελλάδα.
Ορθότερη προσέγγιση θα ήταν η εξαγορά π.χ. μιας ελληνικής τράπεζας, γιατί όχι της Εμπορικής, ή η συγχώνευση με μια άλλη μεγάλη ελληνική, προκειμένου να δημιουργηθεί ο περίφημος «εθνικός πρωταθλητής», που αποτελούσε και το όραμα του αείμνηστου Καρατζά.

> Έχει λογική να ξεπουλάς σχεδόν τζάμπα τα φιλέτα που έχεις στην Αμερική, όπως την ΑΤLAΝΤΙC ΒΑΝΚ, και στη Νότιο Αφρική και τον Καναδά, να αποξενώνεσαι από ευημερούσες οικονομικά χώρες, για να πας στην Τουρκία; Για ποιον λόγο τα βγάζεις όλα στο σφυρί;
– Για να είμαι ειλικρινής δεν κατάλαβα ποτέ γιατί πουλήθηκαν αυτές οι θυγατρικές και μάλιστα, όπως λέγεται, με χαμηλό τίμημα. Ειδικότερα η πώληση της ATLANTIC, μιας κερδοφόρας established τράπεζας στην καρδιά της ομογένειας, στη Νέα Υόρκη, με άφησε κυριολεκτικά άναυδο. Γιατί τόση σπουδή; Για να αγοράσουμε μερικά επιπλέον υποκαταστήματα στην… Τουρκία; Και τι κάνουμε με τον Ελληνισμό; Με τη διασπορά; Με τις ομάδες πίεσης στην Αμερική; Κορυφαίος έλληνας τραπεζίτης μού έλεγε ότι θα ήταν διατεθειμένος να προσφέρει πολύ περισσότερα για να την αποκτήσει, αλλά δεν θέλησε να χαλάσει τις καλές του σχέσεις με την κυβέρνηση, θεωρώντας βέβαια ότι η πώλησή της ήταν και πολιτική επιλογή, πράγμα για το οποίο αμφιβάλλω…

> Λένε ότι η τιμή στην οποία αγόρασε την τουρκική τράπεζα είναι πολύ ακριβή. Έτσι είναι;
– Όντως οι απόψεις συγκλίνουν ότι το τίμημα είναι ιδιαίτερα υψηλό, τεσσερισήμισι φορές η καθαρή θέση της. Σημειώνω ότι στην Ελλάδα, και γενικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι εξαγορές γίνονται με τίμημα που αντιστοιχεί σε μιάμιση ως δυόμισι φορές. Άλλωστε, η εξαγορασθείσα τράπεζα ήταν εκείνη που «έπαιξε χρηματιστηριακά» περισσότερο από κάθε άλλη τράπεζα στην Τουρκία. Κυριολεκτικά «φούσκα».
Και εδώ θα πρέπει να δούμε τι ρόλο έπαιξε η Citibank, που ενώ ήταν το μεγάλο φαβορί της εξαγοράς, περιέργως… εξαφανίστηκε την τελευταία στιγμή… Κάτι σαν τους «λαγούς» στις κούρσες αντοχής. Πάντως, οπωσδήποτε συνέβαλε στο να πάει υψηλότερα το τίμημα. Μήπως όμως έτσι κράτησε τις δυνάμεις της για να χτυπήσει αργότερα… μεγαλύτερο στόχο, ας πούμε την ίδια την Εθνική, αποκτώντας έτσι ταυτόχρονα και την τουρκική τράπεζα, έστω και μέσω των ξένων θεσμικών που θα λάβουν μέρος στη μεγάλη αύξηση κεφαλαίου;
Είναι βέβαια ένα σενάριο, αλλά μήπως δεν ήταν σενάριο και η εξαγορά της τουρκικής τράπεζας;

> Η Εθνική ιδιωτικοποιείται πλήρως με την κίνηση αυτή και το ελληνικό Δημόσιο χάνει κάθε επιρροή. Το θέλει η κυβέρνηση; Επίσης, δεν υπάρχει κίνδυνος να περάσει σε τουρκικά χέρια, αφού ποιος θα αποκλείσει να είναι τουρκικά κεφάλαια πίσω από ξένα «funds» που θα μετάσχουν στην αύξηση του κεφαλαίου; Ποια η άποψή σας;
– Η Εθνική δεν ιδιωτικοποιείται πλήρως με την εξαγορά αυτή. Κινδυνεύει όμως να ιδιωτικοποιηθεί πλήρως, και μάλιστα να ξενο-ιδιωτικοποιηθεί, όταν στην επικείμενη αύξηση κεφαλαίου το ποσοστό των ξένων μετόχων (funds), που σήμερα κυμαίνεται στο 40 με 45%, υπερβεί το 50%, δεδομένου ότι τα δικά μας ασφαλιστικά ταμεία δεν έχουν την απαιτούμενη ρευστότητα για να συμμετάσχουν, τουλάχιστον πλήρως, στην αύξηση των 3 δισ. ευρώ. Τότε ακριβώς θα είναι οι ξένοι θεσμικοί μέτοχοι που θα αποφασίζουν, εάν, πότε, με τι τίμημα και σε ποιους θα πωληθεί η Εθνική. Το όραμα του ιδρυτού της Σταύρου δεν ήταν σίγουρα αυτό.

> Τα ασφαλιστικά ταμεία θα μπορέσουν να διατηρήσουν τα ποσοστά τους;
– Όπως σας είπα και προηγουμένως, δεν νομίζω ότι τα ασφαλιστικά ταμεία στην Ελλάδα θα είναι σε θέση να συμμετάσχουν σε σημαντικό βαθμό στην αύξηση κεφαλαίου μαμούθ των 3 δισ. ευρώ.
Αναρωτιέμαι όμως τι θα κάνει ένας άλλος μέτοχος: η Εκκλησία της Ελλάδος!

> Εθνικά, η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας και όλο το διοικητικό συμβούλιο πράττουν σωστά; Δεν γίνονται ο καλύτερος συνήγορος της Τουρκίας και μάλιστα χωρίς την παραμικρή ανάλογη χειρονομία, ότι έχει διάθεση να σταματήσει τις απειλές; Ποιον θα πείσει η Ελλάδα ότι την απειλεί η Τουρκία, όταν την ενισχύεις, τη χρηματοδοτείς ουσιαστικά με 3 δισ. ευρώ, πράγμα που δεν θα έκανε κανένας λογικός άνθρωπος, αν ο γείτονάς του διεκδικεί παράνομα το σπίτι του… Μήπως βγάζουμε μόνοι μας τα μάτια μας;
– Το αν η διοίκηση και το ΔΣ της Εθνικής πράττουν σωστά θα το κρίνουν οι μέτοχοι και οι πελάτες.
Το εγχείρημα έχει αναμφίβολα πολιτική και εθνική διάσταση. Η Εθνική Τράπεζα είναι θεσμός συνυφασμένος με την ύπαρξη της Ελλάδας, ήταν δε ταυτόχρονα και κεντρική τράπεζα. Διοικητές της διετέλεσαν πρωθυπουργοί, ένας δε εξ αυτών προσέφερε τη ζωή του, αυτοκτονώντας την ημέρα που οι κατακτητές ναζί έμπαιναν στην Αθήνα…
Για όλους αυτούς τους λόγους θα πρέπει οι διοικήσεις της να είναι προσεκτικές στις κινήσεις ανεξέλεγκτης διεθνοποίησής της.
Ας δούμε πώς αντέδρασαν οι Γάλλοι και οι Ισπανοί στις προσπάθειες εξαγοράς βιομηχανιών-εταιρικών συμβόλων τους από επενδυτές που κάθε άλλο παρά ανήκουν σε χώρες με τις οποίες διατηρούν προβληματικές σχέσεις.
Και εδώ θα πρέπει να σας πω ότι όταν συνηγορούσα τόσο από τη θέση του διοικητού της Εθνικής Τράπεζας όσο και πρόσφατα υπέρ μιας ελληνοτουρκικής τράπεζας, μιλούσα για κοινή επένδυση (joint venture) και μάλιστα ει δυνατόν και με τη συμμετοχή διεθνούς οργανισμού, π.χ. της Παγκόσμιας Τράπεζας ή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Ποτέ όμως για μια αμιγώς ελληνική τραπεζική παρουσία στην Τουρκία και μάλιστα μέσω μιας ιδιαίτερα ακριβής εξαγοράς.

> Οι ξένοι οικονομικοί κύκλοι τι λένε γι’ αυτή την αγορά της Εθνικής Τράπεζας;
– Απ’ ό,τι γνωρίζω η εξαγορά δεν τους γέμισε με ενθουσιασμό. Όλοι λίγο ή πολύ εξέφρασαν τις επιφυλάξεις τους για τον πολιτικό κίνδυνο του εγχειρήματος.