Υπερσυγκέντρωση πολιτικής δύναμης στα αφεντικά των ΜΜΕ!

Για πρώτη φορά καθιερώνει την έννοια της συγκέντρωσης στα ελληνικά μίντια, επιμένει στις αναλογικές αδειοδοτήσεις αφήνοντας τις ψηφιακές για αργότερα, αν και εκεί καθιερώνει δύο τύπους αδειών, δικτύου (θα τη χορηγεί η ΕΕΤΤ) και περιεχομένου (θα τη χορηγεί το ΕΣΡ). Αφήνει την ΕΡΤ εκτός διαδικασιών αδειοδότησης, ενώ δίνει προβάδισμα στους επιχειρηματίες που είναι ήδη στη ραδιοτηλεοπτική αγορά. Το «Π» επισημαίνει τα βασικά σημεία και τις νέες προτάσεις του Θ. Ρουσόπουλου:

• Το ποσοστό διείσδυσης στην αγορά, σύμφωνα με τις διατάξεις περί ανταγωνισμού, είναι η βάση με την οποία κρίνεται η κατοχή δεσπόζουσας θέσης. Το ποσοστό συγκέντρωσης ελέγχου υπολογίζεται στο σύνολό του τόσο για τις επιχειρήσεις ΜΜΕ όσο και για τους δέκα μεγαλύτερους μετόχους της ή εταίρους ή παρένθετα πρόσωπα.

• Τα κριτήρια της δεσπόζουσας θέσης στις επιμέρους αγορές είναι: Το μερίδιο κοινού (τηλεθέαση – ακροαματικότητα – κυκλοφορία) και η αξία του διαφημιστικού χώρου-χρόνου.

• Κυρώσεις επιβάλλονται στις περιπτώσεις «συγκέντρωσης επιχειρήσεων και άσκησης εναρμονισμένων πρακτικών».

• Οι μετρήσεις κοινού (τηλεθέασης – ακροαματικότητας – κυκλοφορίας) αποκτούν την ομπρέλα ελέγχου του κράτους σε κάθε στάδιό τους. Όσα προβλέπονται κάνουν ξεκάθαρη την είσοδο των κυβερνητικών μηχανισμών στον έλεγχο των αποτελεσμάτων των μετρήσεων, ενώ η εταιρεία που θα τις αναλάβει πρέπει να λάβει μέρος σε διαγωνισμό, άρα να υπαχθεί άμεσα στις προδιαγραφές που θα ορίζει συνολικά ο νόμος και ειδικά το μητρώο επιχειρήσεων του υπουργείου.

• Η ίδρυση αστικής εταιρείας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που αναλαμβάνει να κηρύξει διαγωνισμό για τη διενέργεια των μετρήσεων και να ελέγχει την αξιοπιστία τους.

• Οι προδιαγραφές κάθε έρευνας καθορίζονται από την ίδια την εταιρεία, η οποία και παραλαμβάνει τα αποτελέσματα πριν από τη δημοσιοποίησή τους. Στην εταιρεία μετέχουν η ΕΔΔΕ, ο ΣΔΕ, ο ΣΕΔΕΑ, τα κανάλια μεμονωμένα και η συνδρομητική τηλεόραση, οι Ενώσεις Ιδιοκτητών και μεμονωμένες επιχειρήσεις.

• Τα αποτελέσματα των μετρήσεων αποστέλλονται στο ΕΣΡ, στην Επιτροπή Ανταγωνισμού και στον υπουργό Επικρατείας, ενώ έλεγχος μπορεί να διενεργείται μετά από αίτημα κάθε μέλους της εταιρείας ή του υπουργού Επικρατείας, με τη συμμετοχή υπαλλήλων της γενικής γραμματείας ή ειδικούς επιστήμονες.

Η συγκέντρωση ΜΜΕ αποκτά τα χαρακτηριστικά της υπερσυγκέντρωσης μίντια με δύο βασικές αρχές:

• Ο ιδιοκτήτης μπορεί να κατέχει το 100% του κεφαλαίου ΜΜΕ.

• Απαγορεύεται ο έλεγχος περισσοτέρων του ενός ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης της ίδιας μορφής, όπως ορίζει το Σύνταγμα. Όμως υπάρχει και ένα ερμηνευτικό τρικ, τα ενημερωτικά και τα μη ενημερωτικά ηλεκτρονικά Μέσα.

Τα δε ενημερωτικά Μέσα διαχωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Τα γενικού περιεχομένου και τα θεματικού περιεχομένου. Τα μη ενημερωτικά Μέσα (ψυχαγωγία – επιμόρφωση) δεν περιλαμβάνονται στις απαγορεύσεις ελέγχου – συμμετοχής.

• Κάθε ιδιοκτήτης μπορεί να δραστηριοποιείται σε κάθε κατηγορία Μέσου (τηλεόραση και ραδιόφωνο και εφημερίδα). Μπορεί να συμμετέχει σε περισσότερα του ενός ενημερωτικά ηλεκτρονικά ΜΜΕ εφόσον δεν έχει τον έλεγχο. Μπορεί να ελέγχει περισσότερα ενημερωτικά Μέσα εφόσον δεν είναι της ιδίας μορφής. Μπορεί να ελέγχει περισσότερα μη ενημερωτικά Μέσα κάθε κατηγορίας.

Δηλαδή ένας ιδιοκτήτης μπορεί να έχει το 100% τηλεοπτικού, ραδιοφωνικού σταθμού και εφημερίδας, να ελέγχει ένα ή δυο κανάλια ή ραδιόφωνα ενημερωτικού χαρακτήρα, εφόσον δεν ελέγχει άλλο ηλεκτρονικό Μέσο, να έχει και εφημερίδα και άλλα μη ενημερωτικά ΜΜΕ (τηλεόραση – ραδιόφωνο – εφημερίδα). Μπορεί επίσης να συμμετέχει σε περισσότερα ενημερωτικά Μέσα κάθε κατηγορίας, αν δεν έχει τον έλεγχο.

Κριτήρια αδειοδότησης

Οι άδειες είναι πλέον δύο κατηγοριών, εθνικής (και μέσω δορυφόρου) και περιφερειακής εμβέλειας, και τις χορηγεί το ΕΣΡ, ύστερα από προκήρυξη. Για την έκδοσή τους προβλέπεται προεδρικό διάταγμα με τις τεχνικές προδιαγραφές εκπομπής και τον χάρτη συχνοτήτων. Τα κριτήρια είναι τα εξής:

• Νόμιμης δραστηριότητας: Ο υποψήφιος βαθμολογείται «για τη νόμιμη δραστηριότητά του στην τηλεόραση» ανάλογα με τον χρόνο παρουσίας και την εμβέλειά του. Πλήρη βαθμολογία παίρνουν οι υποψήφιοι για την κατηγορία εμβέλειας, εφόσον λειτουργούσαν νόμιμα, ενώ μειωμένη όσοι αλλάζουν κατηγορία εμβέλειας.

• Αρνητικής βαθμολόγησης: Προσμετρώνται αρνητικά οι κυρώσεις του ΕΣΡ την τελευταία πενταετία.

• Συγχώνευσης: Λαμβάνουν το κριτήριο όσοι μετά από τη δημοσίευση της προκήρυξης προχωρήσουν σε συγχώνευση και κατέχουν ήδη άδεια.

• Οικονομικής βιωσιμότητας: Αξιολογείται η ύπαρξη θετικών οικονομικών αποτελεσμάτων κατά την τελευταία τριετία (περιθώριο κέρδους, περιθώριο λειτουργικού κέρδους, αποδοτικότητα απασχολούμενων κεφαλαίων και δείκτης δυναμικότητας υποψηφίου), η οικονομική επιφάνεια, αλλά και το επιχειρησιακό σχέδιο.

• Απασχολούμενου προσωπικού: Αξιολογείται ο αριθμός του προσωπικού που ήδη απασχολείται ή θα απασχοληθεί σε σχέση με την εμβέλεια.

• Προγραμματικής πληρότητας: Ενημερωτικοί, γενικού και θεματικού περιεχομένου: Πρωτότυπη γλώσσα ελληνική, προβολή της ορθής χρήσης, προγράμματα στη νοηματική, χρήση υποτίτλων κ.ά. Μη ενημερωτικοί: Εκπομπές λόγου που αφορούν στον ειδικό προσανατολισμό, κάλυψη διεθνών γεγονότων, ευρωπαϊκών έργων κ.ά.

Ιδιωτικό ραδιόφωνο

• Οι άδειες των ραδιοφωνικών σταθμών θα ανανεωθούν για μία μόνο φορά μετά την έκδοση του προεδρικού διατάγματος περί μετάβασης στην ψηφιακή τεχνολογία. Για τις άδειες που δεν θα ανανεωθούν το ΕΣΡ προκηρύσσει νέα διαγωνιστική διαδικασία. Τα βασικά κριτήρια είναι ίδια με αυτά της τηλεόρασης. Επιτρέπεται η δικτύωση σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, με την προϋπόθεση πως ανά μισή ώρα θα αναφέρεται ο σταθμός δικτύωσης.

Ψηφιακή TV

• Οι τηλεοπτικοί σταθμοί εθνικής εμβέλειας θα είναι υποχρεωμένοι, μετά από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα από τη λήψη της άδειας, να μεταδίδουν το πρόγραμμά τους αναλογικά και ψηφιακά. Γίνεται λόγος για φορέα που θα «αναλάβει την ευθύνη μετάδοσης του προγράμματος παράλληλα με την επίγεια ψηφιακή μέθοδο». Για τους περιφερειακούς σταθμούς δεν υπάρχει αντίστοιχη υποχρέωση.

• Οι σταθμοί που θα εκπέμψουν ψηφιακά αποκτούν τη δυνατότητα να επεκτείνουν χρονικά την άδειά τους, με απόφαση του ΕΣΡ, μέχρι τη χορήγηση ψηφιακών αδειών. Οι άδειες των σταθμών που δεν θα εκπέμψουν ψηφιακά λήγουν την προβλεπόμενη ημερομηνία.

Άδειες από ΕΣΡ και ΕΕΤΤ

• Το ΕΣΡ θα χορηγεί τις άδειες για εκπομπή τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων μέσω της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης, ενώ η ΕΕΤΤ τις άδειες χρήσης συχνοτήτων.

• Οι υπουργοί Μεταφορών και Επικρατείας καθορίζουν τον αριθμό αδειών της επίγειας ψηφιακής.