Οπαδοί του «Πάμπλο» κατά Γ. Παπανδρέου

Πέρασαν κιόλας δέκα χρόνια από τον θάνατο του Μιχάλη Ράπτη -του περίφημου «Πάμπλο», που ο Φιντέλ Κάστρο αποκαλούσε «Ευρωπαίο Τσε Γκεβάρα»- και ο καθένας ζητά κομματάκι από το διανοητικό του σκήνωμα, που προφανώς παρέμεινε αλώβητο από τη φθορά του χρόνου. Μεταξύ αυτών και ο Γιώργος Παπανδρέου, που με αφορμή την παρουσίαση της έκδοσης μιας συλλογής πολιτικών κειμένων του «Πάμπλο», με τίτλο «Αυτοδιαχείριση – Σοσιαλισμός», διηγήθηκε πως ο μεγάλος διανοητής και επαναστάτης λίγο πριν πεθάνει τον κάλεσε κοντά του και πως παρότι «έσπευσε» στο πλευρό του, δυστυχώς δεν τον πρόλαβε ζωντανό και δεν έμαθε ποτέ τι ήθελε να του πει.

Η συγκινητική ιστορία δεν έπεισε τον Γιώργο Λούκα, έναν αυτοαποκαλούμενο «παμπλικό», για τον οποίο η παρουσία του Γ. Παπανδρέου στο πάνελ λειτούργησε σαν κόκκινο πανί, προκαλώντας πανικό και σύγχυση στους διοργανωτές της εκδήλωσης. Ακάθεκτος ο κ. Λούκας ρωτούσε επίμονα «τι σχέση έχουν με τον «Πάμπλο» το σημερινό ΠΑΣΟΚ και ο αμερικανόδουλος πρόεδρός του κ. Τζωρτζ Παπαντρέου», ενώ προκάλεσε τον κ. Παπανδρέου να απαντήσει στον ελληνικό λαό για την αποστολή στρατευμάτων στο Ιράκ και τη Γιουγκοσλαβία επί των ημερών του στο υπουργείο Εξωτερικών, επισημαίνοντας την ουσιαστική αντιδιαστολή της πολιτικής του με τα οράματα και τις αξίες που πρέσβευε ο «Πάμπλο».

Ο κ. Λούκας μιλώντας μετά το πέρας της εκδήλωσης στο «ΠΑΡΟΝ» δήλωσε ότι ο ίδιος δεν είχε έρθει για να «πάρει αριστερό κύρος» και ότι ο «Πάμπλο» δεν θα είχε καμία σχέση με την κυβέρνηση Σημίτη. Όσον αφορά, δε, την ιστορία που διηγήθηκε ο κ. Παπανδρέου τη χαρακτήρισε «παραμύθια» και πρόσθεσε: «Γιατί τον κάλεσε την παραμονή του θανάτου του; Για να τον ορίσει διάδοχο;» Ο κ. Λούκας επεσήμανε στο «ΠΑΡΟΝ» ότι ο «Πάμπλο» διαγράφτηκε δύο φορές από την Τέταρτη Διεθνή και υποστήριξε πως δεν ήταν η «βελούδινη ψυχούλα» που θέλουν να τον παρουσιάζουν. «Ήταν ένας μαχητής, που θα διεκδικούσε το δικαίωμά μου και το δικαίωμα κάθε πολίτη να εκφράζει τις απόψεις του. Όχι όπως έκανε ο Γιώργος Παπανδρέου, που έβαλε τον Διακογιάννη να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά απαγορεύοντας τη διατύπωση ερωτήσεων από το κοινό. Αν, βέβαια, στο κοινό ήταν μόνο χειροκροτητές δεν θα είχαν λόγο να μην αφήσουν τον κόσμο να μιλήσει».

Μόνο η έκπληξη ήταν μεγαλύτερη από τον εκνευρισμό του προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Εκνευρισμός που ήταν μάλλον μεταδοτικός, αφού ο οικοδεσπότης, κ. Παπαχριστοφίλου (Ελληνικά Γράμματα), εγκατέλειψε αρκετές φορές το πάνελ στην προσπάθειά του να καλοπιάσει τον επαναστάτη της βραδιάς, προκειμένου να τον πείσει να σιωπήσει. Όμως, εις μάτην. Ήταν φανερό ότι αυτός ο φίλος του «Πάμπλο» ήταν αποφασισμένος να μην αφήσει τον κ. Παπανδρέου σε χλωρό κλαρί. Όταν μάλιστα διαπίστωσε ότι τον εξαπάτησαν και ότι δεν θα του έδιναν τον λόγο, ο κ. Λούκας επέλεξε να ξεσπάσει για τα καλά περίπου στα μισά της ομιλίας του προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Ο τελευταίος, αν και εμφανώς δυσαρεστημένος με την τροπή που λάμβανε η βραδιά, άργησε αρκετά να αντιδράσει. Μόνο όταν κάποιος -μάλλον μέλος της προσωπικής φρουράς του κ. Παπανδρέου- προσπάθησε να απομακρύνει από την αίθουσα τον ατίθασο ακροατή παρενέβη για πρώτη φορά ο πρόεδρος, ψελλίζοντας δύο φορές τη φράση «αφήστε τον».

Τελικά, ο κ. Παπανδρέου ζήτησε από τον κ. Λούκα να σεβαστεί την άποψή του, όπως εκείνος σέβεται τη δική του. Η παραίνεση αυτή είχε ως αποτέλεσμα να καταφέρει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ να ολοκληρώσει την ομιλία του.

Απρόσμενο (;) υπερασπιστή βρήκε ο Γ. Παπανδρέου στο πρόσωπο του προέδρου του ΣΥΝ, Αλ. Αλαβάνου, ο οποίος υπήρξε ο μόνος από το πάνελ που ξεκίνησε την ομιλία του καταδικάζοντας τα έκτροπα. Αφού εξέφρασε -με διακριτικό είναι η αλήθεια, αλλά πάντως σαφή τρόπο- την αλληλεγγύη του προς τον Γ. Παπανδρέου, ο κ. Αλαβάνος έκανε αρκετούς να υποθέτουν πως επίκειται και πολιτική προσέγγιση. Αξιοσημείωτη είναι, επίσης, η παραδοχή του κ. Αλαβάνου πως δεν γνωρίζει ούτε τον «Πάμπλο» ούτε το έργο του. Πρόσθεσε δε πως λόγω της συμμετοχής του στην παρουσίαση διάβασε μερικά αποσπάσματα από το… τέλος του βιβλίου. Τι συμπέρασμα έβγαλε; Ότι αυτά που λέει ο «Πάμπλο» τα έχει πει και ο Καστοριάδης. Είπε βέβαια μια καλή κουβέντα για την «αισθητική του απλού και πυκνού λόγου» του συγγραφέα, ενώ προβλημάτισε αρκετούς προσθέτοντας ότι η απουσία δογματισμού από το έργο του «Πάμπλο» είναι το στοιχείο που θαύμασε περισσότερο. Μήπως ήταν μια έμμεση πρόσκληση προς τον κ. Παπανδρέου για συνεργασία εν όψει εκλογών; Ο χρόνος θα δείξει.

Παρά την επεισοδιακή εξέλιξη της βιβλιοπαρουσίασης, ακούστηκαν αρκετές εντυπωσιακές ανέκδοτες διηγήσεις. Οι πιο ενδιαφέρουσες από τον συντονιστή, δημοσιογράφο Γιάννη Διακογιάννη, ο οποίος μοιράστηκε με το κοινό συζητήσεις που είχε για τον «Πάμπλο» με τρεις σημαντικές προσωπικότητες, τον Μπεν Μπέλα, τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Χαρίλαο Φλωράκη. Και οι τρεις δήλωναν τον θαυμασμό τους για τον Μιχάλη Ράπτη, ενώ ενδεικτικός ήταν ο χαρακτηρισμός του από τον Ανδρέα Παπανδρέου ως «μπουρλοτιέρη των Ψυχών».

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ήταν η ομιλία του πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων, Π. Νούτσου, καθώς και του καθηγητή Ευτ. Μπιτσάκη, οι οποίοι ανέπτυξαν ενδιαφέρουσες πτυχές του έργου του «Πάμπλο», αναδεικνύοντας τη μοναδική πολιτική συγκρότηση του ανδρός.

Την εκδήλωση άνοιξαν με ομιλίες τους οι Σπ. Μπαφαλούκος και Χ. Γκογκόρνας, οι φίλοι και συνεργάτες του Μιχάλη Ράπτη που επιμελήθηκαν την έκδοση, ενώ ο κ. Διακογιάννης υποσχέθηκε πως σύντομα θα πραγματοποιηθεί ένα συμπόσιο για το έργο και την προσωπικότητα του Μιχάλη Ράπτη, καθώς μια σύντομη παρουσίαση ενός βιβλίου του δεν είναι σίγουρα αρκετή, ακόμη και αν γινόταν υπό ιδανικές συνθήκες.

Το κοινό συντονίστηκε πλήρως με τα τεκταινόμενα, καθώς δεν ήταν λίγοι αυτοί που έσπευσαν να δηλώσουν ομοϊδεάτες και στενοί φίλοι του «Πάμπλο».

Ανάμεσα στους παρευρεθέντες ήταν οι Χρ. Παπουτσής, Α. Πεπονής, Ι. Μαγκριώτης, Κ. Κουλούρης, Χ. Καστανίδης, Γρ. Νιώτης, Ν. Χριστοδουλάκης, η Α. Κοκόλα και η μητέρα του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Μ. Παπανδρέου.