Η άρνηση ως ταυτότητα
«Μιχαήλ, κακόν ει της πόλεως αναγκαίον ούτε μετά σου δυνάμεθα ζην ούτε άνευ σου» ανακράζουν στη Ρηγίλλης και το Μέγαρο Μαξίμου μετά το «ύστερο πείσμα» του υπουργού Μεταφορών κ. Λιάπη της παρελθούσης Δευτέρας, ημέρα κατά την οποία ο «εξάδελφος υπουργός» δήλωσε εξερχόμενος της πρωθυπουργικής κατοικίας την παρουσία του μέσω της διαφωνίας του με τον κ. Αλογοσκούφη!…
Και οι μεν σπεύδουν σε αρχαιομαθείς να ζητήσουν επεξήγηση του «χρησμού» του φιλοσόφου της βʼ΄ εκατονταετηρίδας π.Χ. από τα Μύλασα της Καρίας, Υβρέα, οι δε, του Μεγάρου Μαξίμου, αποστρεφόμενοι την αρχαιομάθεια, δεν αποκλείεται να καταφεύγουν στην καταγεγραμμένη από τον «πατέρα της Λαογραφίας», Νικόλαο Πολίτη, λαϊκή σοφία ότι «τους συγγενείς μάς τους επιβάλλουν, τους φίλους μας τους επιλέγουμε»…
Αναμφιβόλως και στο «ύστερο πείσμα» του κ. Λιάπη προβάλλεται το «εγώ» για να διακρίνεται από οποιονδήποτε άλλο των υπουργών. Είναι γνωστό άλλωστε ότι το «εγώ» περιλαμβάνει τη συναίσθηση της σωματικότητάς μας, όχι μόνο τη συναίσθηση ότι αποτελούμε ένα ανεξάρτητο συνειδησιακό κέντρο.
Η «ψυχολογία του εγώ» είναι ο φορέας όλων των ψυχικών μας βιωμάτων. Η επιστήμη του τομέα θεωρεί το «εγώ» ένα από τα στοιχεία της ανθρώπινης φύσης.
Ο κ. Λιάπης κατά τη μακρά παραμονή του στη Λουτέτια, όπου γεννήθηκε και δίδαξε ο μύστης του υπαρξισμού Ζαν Πολ Σαρτρ, πληροφορήθηκε πως η τάση του ανθρώπου να ασχολείται με τον εαυτό του και η απαίτησή του να ασχολούνται και οι άλλοι με αυτόν, με τα ενδιαφέροντα και συμφέροντά του, ανάγεται στην περιοχή του «εγώ» σε ηυξημένη δόση, τον «εγωκεντρισμό»!…
Ο κ. Λιάπης, κολεγιόπαις την περίοδο κατά την οποία διαμορφώνεται ο χαρακτήρας του ατόμου και στη συνέχεια «επαναστάτης χωρίς αιτία» στη Λουτέτια, πλησίον του αυτοεξόριστου θείου του, αρχηγέτη της Συντηρητικής Παράταξης, «δεν γνωρίζει να κρύβεται». Η αντίδρασή του -έκφραση ασυγκράτητης ανεξαρτησίας και αγάπης για την ευζωΐα- μέλος, αλλά ουχί συνεπώνυμος «πολιτικής οικογένειας», φέρει, ίσως εξ αυτού του λόγου, καθαρά σημάδια μελαγχολίας. Το ντύσιμό του, απότοκο της παραμονής του στην πόλη του φωτός και του συρμού, είναι κατά την παρατήρηση των επιγόνων του Σιγιμούνδου Φρόυδ, μεταμφίεση. Η χαρούμενη διάθεση, ως αποτυπούται στον τηλεοπτικό ή τον κοινό φακό, προσποίηση.
Ο μελετητής του «βάθους της ψυχής» στην περίπτωση του «εξαδέλφου υπουργού» δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα οδηγείτο στο συμπέρασμα ότι «στην πραγματικότητα υποφέρει για τον κόσμο στον οποίο ζει και κινείται και αναζητεί στην “άρνηση” την ταυτότητά του, τον αληθινό εαυτό του, την ψυχή του, για τα οποία ποτέ δεν μίλησαν μαζί του οικείοι, δάσκαλοι, φίλοι».
Ο ίδιος ερευνητής του «βάθους της ψυχής» ή στην καλύτερη των περιπτώσεων η αγαπημένη μαθήτριά του, Μαρία Βοναπάρτη, στον αντίλογό της να συνιστούσε:
-«Θα πρέπει να τον ακούσουμε πριν τον κρίνουμε. Τα όνειρα και οι ιδέες, οι φόβοι, οι παρεκτροπές και οι οραματισμοί των “επαναστατών χωρίς αιτία” μας αφορούν πολύ περισσότερο απ’ όσο υποπτευόμαστε…».
Άλλωστε σε ανάλογη περίπτωση ο Ρόμπερτ Κένεντι σημείωνε:
-«Έχει τα πάντα -εκτός από ένα και μόνο πράγμα- το επώνυμο, και αυτό είναι το πιο ουσιαστικό…».
Οι ενέργειες και οι πράξεις του μεγαλύτερου αριθμού των πολιτικών μας -βεβαίως δεν εξαιρείται και ο κ. Λιάπης- ίσως προσομοιάζουν στις περιπτώσεις που μελέτησε ο ψυχαναλυτής Χάιντς Κόχουτ, που υποστηρίζει ότι οι πολιτικοί αυτοί υποφέρουν από μια παθολογία ναρκισσιστικής ανάπτυξης.
Σ’ αυτόν τον τύπο ναρκισσισμού, συνεχίζει, δεν έχει επιτευχθεί η ενοποίηση των δύο σημαντικών σφαιρών του «εγώ» -οι οποίες οικοδομούνται πάνω στην τάση του ατόμου να πετύχει την επιβεβαίωση μέσω του κατοπτρισμού (ο μεγαλειώδης εαυτός) και στην τάση του να νιώθει πιο ισχυρό μέσω της ταύτισης (η εξιδανικευμένη γονεϊκή εικόνα).
Στα πρώτα χρόνια της ζωής αυτών των ατόμων, διευκρινίζει ο Χάιντς Κόχουτ, δεν συντελέστηκε η ανάπτυξη που αντιστοιχεί σ’ αυτή τη φάση της ανθρώπινης εξέλιξης. Τα άτομα αυτά δεν κατόρθωσαν να χειριστούν αποτελεσματικά τις εμπειρίες της απογοήτευσης. Αντίθετα, ως παιδιά, απέκτησαν μια ελλειμματική ανολοκλήρωτη αίσθηση ταυτότητας και κατά συνέπεια ήταν ανίκανα να διατηρήσουν ένα σταθερό αίσθημα ανάπτυξης.
Ο εσωτερικός τους κόσμος βρίθει από εχθρικές εικόνες και αυτό που κάνουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είναι να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις εικόνες που τα αναστατώνουν…