Ήμουν και εγώ στο Βελιγράδι…

Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια που ακούσαμε Παρασκευή πρωί στο ξενοδοχείο Σλάβια, στο κέντρο του Βελιγραδίου, από τον ιταλό εμπορικό αντιπρόσωπο που μας παρέδιδε τη θέση του στο πάρκινγκ. Αναχωρούσε εσπευσμένα. Το Βελιγράδι δεν προσφερόταν αυτές τις ημέρες για εργασίες. Κατά τα άλλα, τα ειδησεογραφικά πρακτορεία μετέδιδαν πως τίποτα δεν είναι διαφορετικό, και η ζωή συνεχίζεται ίδια με κάθε άλλη μέρα στη Σερβία.

Ο εκπρόσωπος της Διεθνούς Επιτροπής Υπεράσπισης του Σ. Μιλόσεβιτς που μας υποδέχθηκε ήταν κατηγορηματικός. «Ο Μιλόσεβιτς δέχθηκε τις βαριές κατηγορίες από το δικαστήριο της Χάγης, ενώ είχε κερδίσει τις εκλογές. Τον απήγαγαν γκανγκστερικά με τον ισχυρισμό πως έχουν σε βάρος του συντριπτικά στοιχεία, αλλά όλο αυτό το διάστημα δεν κατάφεραν ούτε να του απαγγείλουν κάποια σοβαρή κατηγορία. Ο Μιλόσεβιτς δεν υπέκυψε, το τέχνασμα δεν απέδωσε και είχε αρχίσει πλέον η αντίστροφη μέτρηση για την επάνοδό του…». Αυτή είναι η ερμηνεία για την πραγματικά «ψυχρή και υπολογισμένη» δολοφονία του Μιλόσεβιτς. Αυτή είναι η ηθική και η πολιτική πρακτική της Νέας Τάξης και του Ευρωατλαντισμού.

Ο συνειρμός είναι αναπόφευκτος. Το λεγόμενο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είναι αυτό που, σύμφωνα με τις συμφωνίες του Ελσίνκι, τις οποίες υπέγραψε η χώρα μας, θα επιδίκαζε τις υποτιθέμενες… ελληνοτουρκικές διαφορές στο Αιγαίο! Θυμηθήκαμε τους πανηγυρισμούς των κυρίων Σημίτη και Παπανδρέου, τη συναίνεση του κ. Καραμανλή, δυστυχώς και του ΣΥΝ, αλλά και την ανάλογη τοποθέτηση του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας. Ιδιαίτερα μάλιστα φέραμε στη μνήμη μας τους «θρήνους» του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όταν ύστερα από το καθολικό ΟΧΙ στο Σχέδιο Ανάν από τον κυπριακό λαό ολόκληρο το πακέτο των συμφωνιών στάλθηκε, έστω προσωρινά, στα σκουπίδια.

Και εδώ ίσως βρίσκεται η διαφορά για την παραπέρα πορεία των δύο χωρών. Στη Σερβία υπάρχει αντιπολίτευση! Ή τουλάχιστον συγκροτούνται δυνάμεις για την ανόρθωση αυτού του λαού. Οι εικόνες που αντικρίσαμε στο κτίριο του Μουσείου της Επανάστασης, όπου είχε εκτεθεί η σορός του εκλιπόντος ηγέτη για το δημόσιο προσκύνημα, ήταν ενδεικτικές:

Ένα ατέλειωτο ποτάμι λαού, που κανείς δεν ήξερε πότε άρχισε και από πού ξεκίναγε, κατέληγε στην αίθουσα όπου είχε εκτεθεί η σορός. Άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας και κάθε κοινωνικού στρώματος, φυσιογνωμίες που υποδήλωναν όλη την ανθρωπογεωγραφία μίας πολιτείας, παρέμεναν με καρτερικότητα και απόλυτη ψυχραιμία, ποιος ξέρει για πόσες ώρες, μέσα στο συνεχές χιονόνερο για να αποχαιρετήσουν τον ηγέτη τους. Άνθρωποι με ψηλά το κεφάλι προσπερνούσαν με τέτοια περιφρόνηση τις τηλεοπτικές κάμερες, οι οποίες έπαιρναν κοντινά πλάνα μόνο από ηλικιωμένους σαν να έλεγαν: «Εσείς κάνετε τη δική σας δουλειά, εμείς έχουμε τον δικό μας αγώνα». Ήταν ένα ατέλειωτο ποτάμι (1.300.000 εκτιμήθηκε επισήμως τις επόμενες ημέρες) που δεν μεταφέρθηκε από κανέναν και ουσιαστικά δεν καλέστηκε από κανέναν, γιατί, απλούστατα, επίσημο πρόγραμμα των εκδηλώσεων δεν είχε ακόμη καταρτιστεί.

Η ηγεσία του Σοσιαλιστικού Κόμματος και οι υπουργοί της κυβέρνησης Μιλόσεβιτς που μας υποδέχτηκαν είχαν επικεντρώσει το ενδιαφέρον τους σε αυτό ακριβώς το γεγονός. Όπως πολύ εύστοχα ανέλυσε στην ομιλία του την επομένη στη συγκέντρωση ο πρώην γενικός εισαγγελέας των ΗΠΑ Ράμσεϊ Κλαρκ, ο λαός είχε συγχρονιστεί με το τελευταίο διάγγελμα-παρακαταθήκη του ηγέτη του πριν από την απαγωγή «… το Κόσοβο θα μετατραπεί σε προτεκτοράτο, το Μαυροβούνιο θα περάσει στον έλεγχο της μαφίας, η ίδια η Σερβία θα απειληθεί…». Οι εξελίξεις (Πρέσεβο, Βοϊβοντίνα, Τέτοβο κ.λπ.) έδειχναν πως ο συμβιβασμός τύπου Κοστούνιτσα δεν έκανε τίποτα περισσότερο από το να διευκολύνει τη Νέα Τάξη για το τελικό χτύπημά της στην ίδια τη Σερβία. Ο κόσμος περίμενε την επιστροφή του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς για να βγει από το αδιέξοδο, τον έστειλαν όμως πίσω νεκρό και τότε έδωσε ο ίδιος τη διέξοδο. Ανέβασε τον Μιλόσεβιτς εκεί όπου άξιζε, στο ύψος του πολιτικού-εθνικού συμβόλου. Δύο λέξεις ανταλλάσσονταν αντί χαιρετισμού στις συναντήσεις μέσα στην αίθουσα, «Σλόμπο» ήταν το σύνθημα, «όρθιος!» το παρασύνθημα, και αυτές οι λέξεις έγιναν τα συνθήματα που αντήχησαν την επομένη σε μια ανεπανάληπτη συγκέντρωση στην πλατεία Κοινοβουλίου και άρχισαν σιγά σιγά να φτάνουν στα κινητά μας με SMS και από την Αθήνα. Συνθήματα που δεν βγήκαν από τα χημικά εργαστήρια κάποιων επαγγελματιών της πολιτικής με σκοπό να λεηλατήσουν ψήφους και συνειδήσεις. Συνθήματα που εκφέρονταν με ένα αίσθημα απέριττης ευλάβειας, όπως και οι σημαίες τους που μεταφέρονταν με την περηφάνια που δηλώνει πως η Σερβία δεν υποθηκεύει την ιστορία και το μέλλον της.

Για να αποτυπωθεί ετούτη η συγκέντρωση χρειάζονται αρκετά και καλά οργανωμένα τηλεοπτικά συνεργεία, σχολίασε έμπειρος δημοσιογράφος, παρατηρώντας την απεγνωσμένη προσπάθειά μας να κάνουμε τους φωτορεπόρτερ χωρίς να έχουμε σχέση με το αντικείμενο. Οι επευφημίες για τις ξένες αντιπροσωπείες σκέπαζαν τα χειροκροτήματα για τους συνεργάτες του Μιλόσεβιτς που προσέρχονταν και γίνονταν το δεύτερο «σύνθημα» που κυριαρχούσε στην πλατεία. Ήταν ένα μεγάλο ευχαριστώ για τους λαούς που συμπαραστάθηκαν την περίοδο των βομβαρδισμών, μια ένδειξη διεθνιστικού φρονήματος από έναν λαό με ισχυρές διεθνιστικές παραδόσεις, για τον οποίο οι ΗΠΑ και οι ευρωπαίοι υποτελείς τους, όχι τυχαία, το 1999 ξαφνικά ανακάλυψαν πως εμφορείται από εθνικιστικά φρονήματα!

Παντού, στο Μουσείο της Επανάστασης, στην πλατεία Κοινοβουλίου, στην τελετή της ταφής στο Ποζάρεβατς, η επιμονή των σέρβων αξιωματούχων ήταν να μπαίνουμε μπροστά σε κάθε διαδικασία της τελετής. Οι αντιπροσωπείες του ΚΚΕ (Θ. Κωνσταντινίδης, Σ. Κόρακας, Γ. Χαβαζάς) και του ΔΗΚΚΙ (Π. Μαντάς, Β. Αράπη) είχαν την ευκαιρία και τον χρόνο μίας ουσιαστικής ανταλλαγής απόψεων με τα στελέχη της σερβικής αντιπολίτευσης. Κοινή ήταν η ανησυχία για την εξελισσόμενη προσπάθεια της Νέας Τάξης να αναδιατάξει τα σύνορα στη Βαλκανική…

Όσον αφορά τα νέα για το μέλλον της ίδιας της Σερβίας, υπήρχε έντονος προβληματισμός. Ο Μιλόσεβιτς δεν θα επιστρέψει, η δολοφονία του όμως έφερε και πάλι στο προσκήνιο τον λαό. Το ερώτημα ποιος και πώς θα διαχειριστεί τη δυναμική αυτής της εξέλιξης μένει ανοιχτό. Ένα είναι σίγουρο. Η κατάσταση δεν θα μείνει στάσιμη. Λένε πως οι διπλωμάτες είναι ειδικευμένοι περισσότερο από κάθε άλλον να προβλέπουν τις εξελίξεις στο εσωτερικό μίας χώρας. Μια αποστροφή στις φράσεις του έμπειρου διπλωμάτη και υπουργού Εξωτερικών του Μιλόσεβιτς, Ζιβαντίν Γιοβάνοβιτς, τράβηξε το ενδιαφέρον: «Ή το Σοσιαλιστικό Κόμμα θα ηγηθεί της αντίστασης του σερβικού λαού ή οι Αμερικανοί θα κατασκευάσουν το δικό τους Σοσιαλιστικό Κόμμα στη Σερβία».

Επιστρέψαμε με σπουδαίες εμπειρίες. Ομολογώ πως η φράση του Ζιβαντίν Γιοβάνοβιτς ήταν ο επίλογος που συνόδευε μέχρι την Αθήνα «… το δικό τους Σοσιαλιστικό Κόμμα στη Σερβία».