Ανησυχία για κρίση τύπου Υμίων από την Τουρκία!

Πίσω όμως από τη φαινομενική εικόνα ότι κερδήθηκαν πόντοι στο Κυπριακό, στην Αθήνα υπάρχει έντονη ανησυχία για προβοκατόρικες ενέργειες της Άγκυρας στο καυτό μέτωπο του Αιγαίου. Αυτήν τη μεθόδευση εξυπηρετεί ενδεχομένως και το κλίμα σύγκρουσης που υπάρχει στην Τουρκία ανάμεσα στον Ερντογάν και τους στρατηγούς.

Στρατιωτικοί και διπλωματικοί κύκλοι εκφράζουν πλέον το τελευταίο διάστημα έντονες ανησυχίες για πιθανή κρίση στο Αιγαίο -τύπου Υμίων- προκειμένου σε πρώτη φάση η Άγκυρα να επαναφέρει με δυναμικό τρόπο στο προσκήνιο το «μέτωπο του Αιγαίου» και ως αντιστάθμισμα στο μέτωπο του Κυπριακού, αλλά και ως ένα είδος «τεστ αντοχών» προς την ελληνική κυβέρνηση και μετά την αλλαγή ηγεσίας στο υπουργείο Εξωτερικών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη και με ήρεμες και μυστικές κινήσεις, η Αθήνα λαμβάνει από τώρα μέτρα ώστε ή να αποτρέψει ή να αντιδράσει άμεσα σε οποιαδήποτε ενέργεια της Άγκυρας. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει αυξημένη ετοιμότητα σε πολεμική αεροπορία και ναυτικό.

Διπλωματικοί κύκλοι εξάλλου επισήμαιναν ότι η μέχρι τώρα συσσωρευμένη εμπειρία αποδεικνύει ότι για την Τουρκία το Κυπριακό και το Αιγαίο για την Άγκυρα ήταν πάντα «συγκοινωνούντα δοχεία» και κάθε φορά που υπήρχαν εξελίξεις στο ένα μέτωπο η Τουρκία δημιουργούσε «λελογισμένες προβοκάτσιες» στο άλλο μέτωπο.

Αρνητική εξέλιξη

Πάντως ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα χαρακτηρίζεται από διπλωματικούς και πολιτικούς κύκλους στην Αθήνα το γεγονός ότι η Τουρκία πήρε κυριολεκτικά το πάνω χέρι στο μισό Αιγαίο (στα διεθνή όμως ύδατα και όχι στα ελληνικά χωρικά ύδατα) στα θέματα Έρευνας και Διάσωσης, εκτοπίζοντας την Ελλάδα. Η εξέλιξη αυτή υπέρ της Τουρκίας «κλείδωσε» στις 17 Ιανουαρίου 2006, με βάση τα όσα αποφάσισε η επιτροπή του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) στις 7-10 Νοεμβρίου στο Μόντρεαλ. Αξίζει δε να σημειωθεί πως επί σειρά μηνών από τις κρίσιμες αυτές διαπραγματεύσεις η Ελλάδα ήταν απούσα (σχετικά ρεπορτάζ από τις τότε διαπραγματεύσεις είχε η «Ελευθεροτυπία», ενώ στο όλο θέμα με αναλυτικό δημοσίευμα επανήλθε η εφημερίδα «Παρασκευή και 13»).

Η Άγκυρα ζήτησε και πήρε το δικαίωμα να ειδοποιεί και να δρα στο μισό Αιγαίο σε θέματα έρευνας και διάσωσης.

Όπως τονίζουν πολιτικοί και διπλωματικοί κύκλοι, με αυτό τον τρόπο χάνονται δικαιώματα για την Ελλάδα, που όχι μόνο κατακτήθηκαν πριν από δεκαετίες, αλλά και διατηρήθηκαν με μεγάλη προσπάθεια.

Ο συνοδευτικός χάρτης που έχει επισυναφθεί στα πρακτικά της επιτροπής του ICAO δείχνει ότι έχει αλλάξει υπέρ της Τουρκίας η κατάσταση, και το μισό περίπου Αιγαίο βρίσκεται στον χώρο ευθύνης της Άγκυρας σε ό,τι αφορά τα ζητήματα έρευνας και διάσωσης. Δηλαδή οι τουρκικές αρχές έχουν πλέον το δικαίωμα να ειδοποιούν αυτές για τα όσα συμβαίνουν στο μισό Αιγαίο, αλλά και να επεμβαίνουν για τη διάσωση ναυαγών ή τον έλεγχο πλοίων.

Να σημειωθεί ότι μέχρι πρόσφατα η Ελλάδα είχε τον απόλυτο έλεγχο σχεδόν σε όλο το Αιγαίο, σε ολόκληρο τον χώρο που αντιστοιχεί και στον χώρο ευθύνης της Ελλάδας (FIR) σε θέματα έρευνας και διάσωσης. Τον πρώτο λόγο πάντα είχε (και έχει) η Ιταλία και λόγω τεχνικών δυνατοτήτων (συστήματα δορυφόρων με επίγειους σταθμούς ειδοποίησης κ.ά.).

Πίεση για Αμμόχωστο

Πάντως, κατά τη συνάντηση που είχαν στην Αθήνα ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Τάσσος Παπαδόπουλος συνεκτίμησαν όλες τις πιθανές τουρκικές αντιδράσεις και ως προς το μέτωπο του Κυπριακού, μετά τη συμφωνία των Παρισίων και ευρύτερα, αλλά και συζήτησαν εναλλακτικά σενάρια και χειρισμούς σε σχέση με πιθανές αντιδράσεις της Άγκυρας σε ό,τι αφορά τα όσα κατέληξαν οι κ. Παπαδόπουλος και Ανάν.

Σύμφωνα με πληροφορίες, συμφώνησαν να προτάξουν, αλλά και να πιέσουν την Άγκυρα για επιστροφή της Αμμοχώστου και ιδιαίτερα των Βαροσίων, με αντάλλαγμα την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για το απευθείας εμπόριο με τα κατεχόμενα (μέσω όμως ελέγχου από τη νόμιμη κυπριακή κυβέρνηση) για τον οποίο η Κύπρος έχει το δικαίωμα άσκησης βέτο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, Αθήνα και Λευκωσία είναι αποφασισμένες να δρομολογήσουν αμέσως αυτή τη στρατηγική, δηλαδή μέσα στη διάρκεια της αυστριακής προεδρίας της ΕΕ, η οποία λήγει τον Ιούνιο.

Η Τουρκία αυτή τη στιγμή έχει αρχίσει να δέχεται πιέσεις πρωτίστως από τους Ευρωπαίους για να κάνει βήματα στο Κυπριακό, μετά και τη συμφωνία Παπαδόπουλου – Ανάν.

Πάντως, η κυπριακή πλευρά, με βάση και όσα συζητήθηκαν στο Παρίσι, επιδιώκει τη δρομολόγηση δύο παράλληλων διαδικασιών: Μια που θα αφορά συνομιλίες κυρίως μεταξύ εμπειρογνωμόνων για επίλυση τεχνικών ζητημάτων, και μια άλλη μεταξύ εκπροσώπων του Τάσσου Παπαδόπουλου και του Μεχμέτ Αλή Ταλάτ, διερευνητικού χαρακτήρα, που θα θίγει ζητήματα τα οποία άπτονται της λύσης του Κυπριακού. Το μοντέλο αυτό θα έχει «πιλοτικό χαρακτήρα προκειμένου να εντοπιστούν τα δύσκολα σημεία και να προλειανθεί το έδαφος, ώστε όταν και εάν ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις να έχει γίνει μια ουσιαστική και συστηματική προεργασία».