Τα νέα ρεύματα, οι τάσεις και ποιοι μετέχουν
Ο Γ. Παπανδρέου φαίνεται πως σταδιακά ανακτά την πρωτοβουλία των κινήσεων, ή τουλάχιστον επιδιώκει να έχει το πάνω χέρι. Στόχος του είναι η ηγεμονική παρουσία όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Επιδιώκει να εξαρτώνται από τον ίδιο οι εξελίξεις και στο θέμα των υποκλοπών θεωρεί ότι βρισκόμαστε μόλις στην αρχή και όλα τα μέχρι τώρα τα στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου. Γι’ αυτό και συνεχίζει τις επιθέσεις του εναντίον του κ. Καραμανλή, καθώς δεν είναι λίγοι οι συνεργάτες του που πιστεύουν ότι εξαιτίας των υποκλοπών δεν αποκλείεται ακόμη και να πέσει η κυβέρνηση.
Στη Χαριλάου Τρικούπη μάλιστα φοβούνται μήπως χάσουν πολύτιμο χρόνο και γι’ αυτό σχεδιάζουν διάφορες πρωτοβουλίες που θα φέρουν σε δύσκολη θέση τον πρωθυπουργό. Γιατί φοβούνται μήπως ο κ. Καραμανλής «ρεφάρει», όπως λένε, και με πρόσχημα τον επόμενο προϋπολογισμό αρχίσει να προσφέρει απλόχερα παροχές σε διάφορες κοινωνικές ομάδες που έχουν ιδιαίτερα πληγεί τα προηγούμενα χρόνια. Οι συνεχείς προσωπικές επιθέσεις του κ. Παπανδρέου στον πρωθυπουργό δεν εξυπηρετούν τίποτε άλλο παρά το σχέδιο του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ να «κάψει την παροχολογία του Καραμανλή και να ακυρώσει από τώρα τις ”καλύτερες ημέρες” στην οικονομία που θα προβάλει η κυβέρνηση όταν έρθει η κατάλληλη ώρα».
Ταυτόχρονα το ΠΑΣΟΚ επισπεύδει τις διαδικασίες που μέχρι τώρα νωχελικά ακολουθούσε ώστε να μην μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι δεν διαθέτει επεξεργασμένες θέσεις και προτάσεις για τον «άλλο δρόμο» που προτείνει στο πρόγραμμα διακυβέρνησής του. Ύστερα από εντολή που δόθηκε σε όλα τα κεντρικά στελέχη, προετοιμάζονται με γρήγορους ρυθμούς πολλές συνδιασκέψεις, με ξεχωριστές ενότητες και διαφορετικές πολιτικές για καθεμία.
Ο κ. Παπανδρέου το τελευταίο διάστημα πείθεται όλο και περισσότερο ότι κάποια στιγμή θα κυβερνήσει τη χώρα και γι’ αυτό με μια σειρά στελεχών του, απολύτως ελεγχόμενων από τον ίδιο, προετοιμάζεται καταλλήλως για ένα άλλο ύφος και στιλ απέναντι στον ελληνικό λαό: θα είμαι ο επόμενος πρωθυπουργός, φαίνεται ότι είναι το σλόγκαν της Χαριλάου Τρικούπη για τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος πρέπει ωστόσο να δείξει και με ποιους θα κυβερνήσει, ποια θα είναι η ηγετική του ομάδα, τα μέλη του επόμενου υπουργικού συμβουλίου, ώστε ο κόσμος να τους μάθει και να αποκατασταθεί το αίσθημα της εμπιστοσύνης στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Την αναγκαιότητα αυτή, που για τον κ. Παπανδρέου είναι θέμα πρώτης προτεραιότητας, έχουν αντιληφθεί τα κορυφαία στελέχη και γι’ αυτό άρχισαν να παραμερίζουν τις γκρίνιες και την εσωστρέφεια, αποφεύγουν να δίνουν αφορμές με το παραμικρό, όπως έκαναν το προηγούμενο διάστημα, και ακροβολίζονται προκειμένου, όταν έρθει ο καιρός, να καταλάβουν τις πολυπόθητες θέσεις και τα αξιώματα που τώρα βιώνουν τη στέρησή τους. «Η εξουσία ενώνει» είναι ο κεντρικός τους στόχος και αναλόγως συμπεριφέρονται.
Σοβαρό δείγμα για τον κ. Παπανδρέου για το κατά πόσο η προετοιμασία του δεν θα πάει χαμένη και οι προσδοκίες δεν θα διαψευστούν, αποτελούν οι δημοτικές εκλογές. Αυτές θα κρίνουν και τις επόμενες εξελίξεις, θετικές ή αρνητικές, για το ΠΑΣΟΚ και την κυβέρνηση.
Ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ περιμένει να δει πώς θα διαμορφωθεί το πολιτικό κλίμα και αναλόγως να δώσει τη μάχη, πολιτική ή μη, στους δήμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης πρωτίστως, που θα αποτελέσουν το κερασάκι στην τούρτα των εξελίξεων. Δηλαδή, αν ο κ. Παπανδρέου, όπως λένε στο «Π» στελέχη, κρίνει ότι η μάχη είναι πολιτική, γιατί η κυβέρνηση πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, τότε θα ανεβάσει κι άλλο τους τόνους και θα κατευθυνθεί σε επιλογές προσώπων άκρως πολιτικές ή, σε αντίθετη περίπτωση, αυτοδιοικητικές -οι επιλογές θα εξαρτηθούν από το πολιτικό κλίμα.
Με βάση όλα αυτά, έχουν αρχίσει και ανασυντάσσονται πάλι οι διάφορες ομάδες μέσα στο ΠΑΣΟΚ, όχι όμως με παλαιά χαρακτηριστικά οργανωτικά, αλλά με βάση την προοπτική της νομής της εξουσίας. Λειτουργούν τα περισσότερα στελέχη με μια λογική «φιλικής εταιρείας»: δεν γνωρίζουν άλλα πρόσωπα της ομάδας, που είναι «σφικτή» στον πυρήνα της και χαλαρή στην ανάπτυξή της, και το στελεχικό δυναμικό τής κάθε ομάδας έχει χαρακτηριστικά έντονα προσωπικά και στρατηγική που γρήγορα αν χρειαστεί μπορεί να αλλάξει, όπως και οι σύμμαχοι, αναταράζοντας κάθε φορά τις κομματικές ισορροπίες.
«Μιλάμε για ρεύματα ως εκ τούτου και όχι τόσο πολύ για ομάδες», αναφέρει στέλεχος του ΠΑΣΟΚ που έχει τεράστια εμπειρία στα εσωκομματικά ζητήματα και παρατηρεί τις κινήσεις των πρωτοκλασάτων.
Για παράδειγμα, λέει: Ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, που έτσι και αλλιώς αναμένεται να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην επόμενη κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, φαίνεται να συνομιλεί πιο τακτικά με ένα επιτελείο στελεχών του που απαρτίζεται από καθηγητές πανεπιστημίων και πολιτικούς όπως οι Λιάνης, Σκουλάκης, Βερελής, Ζαφειρόπουλος κ.ά.
Σημαντικό επίσης ρόλο αναμένεται να έχει η Άννα Διαμαντοπούλου. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που δεν έχει αποφασίσει σε ποια εκλογική περιφέρεια θα θέσει υποψηφιότητα. Συνομιλεί με τον κ. Γ. Φλωρίδη (είναι και μαζί και χώρια), αλλά και με τον κ. Μ. Χρυσοχοΐδη, ο οποίος και αυτός με τη σειρά του έχει άλλα πολιτικά χαρακτηριστικά. Θέλει να είναι κοντά στον Παπανδρέου και το τελευταίο διάστημα θα λέγαμε ότι το έχει πετύχει σε σημαντικό βαθμό. Και τα τρία αυτά στελέχη λειτουργούν μεταξύ τους σαν ίσοι μεταξύ ίσων. Είναι η πιο ευδιάκριτη ομάδα ή πολιτικό ρεύμα και έχουν επιρροές και αναφορές σε πολλά σημεία της Ελλάδας.
Βασική συνιστώσα απέναντι στην προηγούμενη ομάδα είναι η τάση του κ. Χρ. Παπουτσή. Θα λέγαμε πως λειτουργεί ως θεματοφύλακας του Παπανδρέου, μαζί με τους κ. κ. Δ. Ρέππα, Χ. Καστανίδη, Β. Παπαχρήστο, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, Μ. Καρχιμάκη, Χρ. Αηδόνη, Θ. Μωραΐτη και ορισμένα άλλα στελέχη.
Όλοι αυτοί λειτουργούν υποστηρικτικά στον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ και μαζί με τις κ. Μ. Κοπά, Μ. Δαμανάκη, Α. Γκερέκου, Τ. Αντωνίου και τους κ. Απ. Κατσιφάρα, Λ. Γρηγοράκο, Μ. Όθωνα δημιουργούν μια άλλη ομάδα, δίνοντας κάθε φορά και τον ανάλογο τόνο στη Βουλή ή στις διάφορες συνεδριάσεις των κοινοβουλευτικών οργάνων. Υπάρχουν βέβαια και οι λεγόμενοι «βαρόνοι». Αυτοί… σκέφτονται και δεν μιλούν, δείχνοντας πότε την ανησυχία τους και πότε την ευαρέσκειά τους στον Γιώργο Παπανδρέου. Στους «βαρόνους» συγκαταλέγονται οι κ. Απ. Κακλαμάνης, Άκης Τσοχατζόπουλος, Γιάννος Παπαντωνίου, που βλέπουν το μέλλον τους αβέβαιο και εξαρτώμενο απολύτως από την πολιτική συμπεριφορά τους απέναντι στον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ. Δεν ταυτίζονται απόλυτα μεταξύ τους, πολλές φορές διαφωνούν κιόλας, όπως και ο κ. Θ. Πάγκαλος, που θα λέγαμε ότι συγκαταλέγεται σε αυτή την ενότητα. Γενικώς προσδιορίζονται τις περισσότερες φορές αντιπαραθετικά με τον Γιώργο και το περιβάλλον του και απευθύνονται σε διάφορους βουλευτές που έχουν παρόμοιες ανησυχίες. Αυτοί που δεν διαθέτουν αυτή την ώρα κομματική ταυτότητα και αποτελούν ξεχωριστή ενότητα στις εξελίξεις που διαγράφονται είναι η Β. Παπανδρέου, που στηρίζει τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος με τη σειρά του την έχει τοποθετήσει υπεύθυνη για την οικονομία, για να συγκρατεί όλο το οικονομικό σύστημα, μαζί βεβαίως με τον Ηρακλή Πολεμαρχάκι, με τον οποίο η κ. Παπανδρέου φρόντισε να έχει καλές σχέσεις, για ευνόητους λόγους.
Από εκεί και πέρα είναι και ορισμένα άλλα στελέχη, όπως ο κ. Κ. Γείτονας, που δεν έχει ρόλο, αλλά εύκολα προσεγγίζεται από στελέχη, των παραπάνω ομάδων, εκτός φυσικά από τους συναδέλφους του που προέρχονται από τον λεγόμενο «Γεννηματικό» χώρο. Σαν τον κ. Γείτονα είναι και η ομάδα των ανένταχτων εκσυγχρονιστών, Χρ. Πρωτόπαπας, Πέτρος Ευθυμίου, Εύη Χριστοφιλοπούλου, Ελ. Τσουρή, Β. Σχοιναράκη, Ανδρέας Λοβέρδος, που διατηρούν σχέσεις με το εκσυγχρονιστικό ρεύμα, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, και επιχειρούν με διάφορες κινήσεις στο παρασκήνιο να έχουν ανοικτή πόρτα με το περιβάλλον του Γιώργου, είτε μέσα από τα θεσμοθετημένα κομματικά όργανα είτε από πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν μέσα από τον κοινοβουλευτικό έλεγχο.
Εκτός ρόλου φαίνεται πως είναι ο Κ. Σκανδαλίδης, που κάθε φορά βολιδοσκοπεί τη δυνατότητά του να ενταχθεί σε κάποιο «σύστημα». Παρά τις προσπάθειες δεν βρίσκει πρόσφορο έδαφος, αλλά συνεχίζει να έχει δίπλα του ένα πυρήνα στελεχών όπως οι κ. Ν. Σαλαγιάννης, Β. Αργύρης, Φ. Χατζημιχάλης, Χρ. Σμυρλής, Γ. Νικητιάδης και μέχρι πριν από λίγο καιρό ο κ. Β. Βαλασσόπουλος, πρώην διευθυντής του κ. Παπανδρέου.Από εκεί και πέρα είναι μια σειρά άλλων βουλευτών, όπως οι κ.κ. Τσιόκας, Μαγκριώτης, Αράπογλου, Στρατάκης, Γεωργακόπουλος, Κατσέλη, Παπαδόπουλος, Μ. Παπαϊωάννου, που διατηρούν ξεχωριστές προσωπικές στρατηγικές, που κάθε φορά προσαρμόζονται στις ανάγκες και τη πολιτική συγκυρία και αναλόγως κινούνται υποστηρικτικά ή κριτικά στις επιλογές της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ.