Ποιοι προωθούν την Ακροδεξιά;
Τις πολιτικές σκοπιμότητες και επιδιώξεις, που υποκρύπτονται στο «εγχείρημα» αυτό, δεν είναι δύσκολο να τις διακρίνουμε. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει η διερεύνηση των πολιτικο-ιδεολογικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών του ΛΑΟΣ, σε σχέση τόσο με τις εσωτερικές εξελίξεις όσο και με τις γενικότερες διεργασίες που διαμορφώνονται στον ευρωπαϊκό χώρο.
Η «ανάδυση» του ΛΑΟΣ συντελείται σε μια περίοδο όπου συνυπάρχει η γενικότερη «συντηρητικοποίηση» της κοινωνίας με το φαινόμενο μιας παρατεταμένης πολιτικής κρίσης, αποτέλεσμα της οποίας είναι η αδυναμία των κομμάτων της διακυβέρνησης να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις του νεο-φιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου.
«Προϊόν» της πολύμορφης αυτής κρίσης είναι μια διευρυνόμενη κοινωνική δυσαρέσκεια, η οποία δεν βρίσκει διέξοδο σε μια προοδευτική-ριζοσπαστική πολιτική εκπροσώπηση, βιώνοντας ένα κλίμα γενικευόμενης ανασφάλειας.
Στο «έδαφος» αυτό είναι εύκολο να ευδοκιμήσουν ακροδεξιά-συντηρητικά «μορφώματα», που λειτουργούν ως «συλλεκτήρες» της πολιτικής και κοινωνικής διαμαρτυρίας, πολλές φορές μέσα από αντι-ιμπεριαλιστικά και αντι-μονοπωλιακά «συνθήματα».
Ήδη στην Ευρώπη, με «κορωνίδα» το φαινόμενο Λεπέν, έχει διαμορφωθεί εδώ και αρκετά χρόνια ο «ιδεότυπος» ενός ακροδεξιού-λαϊκιστικού κοινωνικο-πολιτικού «σχήματος», που θεμελιώνεται σε ορισμένα κοινά -διαταξικά και διαπολιτικά- χαρακτηριστικά: Τέτοιου είδους χαρακτηριστικά είναι η επίκληση της εθνικής κυριαρχίας και του ρόλου του κράτους-έθνους, που επιστρατεύεται ως «ανάχωμα» απέναντι στην ισοπέδωση της παγκοσμιοποίησης, αλλά και η αντιμετώπιση της ανεργίας – για την οποία ως υπεύθυνοι εγκαλούνται οι μετανάστες. Αυτά τα κοινά χαρακτηριστικά συμπληρώνονται είτε με την αντίθεση προς το κεντρικό κράτος (Λίγκα του Βορρά του Ουμπέρτο Μπόσι στην Ιταλία) είτε στην υπεράσπιση των «δυτικών αξιών» έναντι της πολυπολιτισμικότητας (Ακροδεξιά στην Ολλανδία).
Με την επίκληση των «προταγμάτων» αυτών τα ακροδεξιά-συντηρητικά κόμματα λειτουργούν ως υποδοχείς μιας γενικότερης εθνικο-κοινωνικής δυσαρέσκειας και αμφισβήτησης, η οποία «εμπλουτίζεται» από εθνικιστικές και ρατσιστικές «ρητορείες». Μέσα στο πλαίσιο των πολιτικο-ιδεολογικών αυτών «προταγμάτων» τα κόμματα αυτά παρά την αντι-συστημική τους κριτική όχι μόνο συμμετέχουν στο εκλογικο-κοινοβουλευτικό «παιχνίδι», αλλά, θεωρούμενα ως «διαφορετικότητες» από τα ΜΜΕ, αναπτύσσουν τον δικό τους «τηλε-λαϊκισμό» ως «εκλεκτοί» του ίδιου του συστήματος…
Αν διερευνήσουμε, με βάση τα γενικότερα αυτά κριτήρια, την κοινωνική και πολιτικο-ιδεολογική «ταυτότητα» του ΛΑΟΣ, θα διαπιστώσουμε ότι το 25% των ψηφοφόρων του αρνείται να δεσμευθεί ιδεολογικά, αποκτώντας έτσι απολιτικά και μηδενιστικά χαρακτηριστικά. Ως «εθνικιστικές» αυτοπροσδιορίζεται ένα ποσοστό 18%, ως «φιλελεύθεροι» ή «νεοφιλελεύθεροι» ποσοστό 30%, ενώ το 10% θεωρούν τους εαυτούς τους σοσιαλδημοκράτες ή σοσιαλιστές.
Το κοινωνικό «υπόβαθρο» του ΛΑΟΣ δεν περιορίζεται στα λαϊκά στρώματα και στις «κατώτερες» κοινωνικο-οικονομικές τάξεις, αλλά περιλαμβάνει αξιοπρόσεκτα ποσοστά αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εργοδοτών-επιχειρηματιών και ελευθέρων επαγγελματιών… Εντυπωσιακό επίσης γεγονός είναι ότι μόνο το 1/3 των ψηφοφόρων του είναι γυναίκες.
Ασφαλώς ο «σκληρός πυρήνας» του ΛΑΟΣ τοποθετείται στις ακραίες δεξιές βαθμίδες της κλίμακας Αριστερά/Δεξιά, εκφράζοντας εθνικιστικές – συντηρητικές απόψεις. Όμως δεν πρέπει να παραβλέψουμε ότι τέτοιου είδους απόψεις, τόσο σε κοινωνικο-οικονομικά όσο και σε εθνικά ή ακόμα και θρησκευτικά προβλήματα, διαπερνούν οριζόντια ολόκληρο σχεδόν το κομματικό «φάσμα», διαμορφώνοντας ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των ψηφοφόρων των κομμάτων αυτών.
Ασφαλώς προνομιακό πεδίο άντλησης ψηφοφόρων του ΛΑΟΣ αποτελεί η Νέα Δημοκρατία. Με βάση την «πρωτογενή» αυτή διαπίστωση οι φορείς των πολιτικο-οικονομικών συμφερόντων «χρησιμοποιούν», κυρίως μέσα από τα ΜΜΕ, τον Γ. Καρατζαφέρη και τον ΛΑΟΣ ως μηχανισμό αποδυνάμωσης της Νέας Δημοκρατίας και γενικότερα ως εργαλείο απορρύθμισης των ισορροπιών του πολιτικού συστήματος, ώστε να προκύψουν ευνοϊκές συνθήκες παρέμβασης των συμφερόντων αυτών στις προσεχείς πολιτικές-εκλογικές εξελίξεις.
Γι’ αυτό και τα συμφέροντα αυτά, αλλά και οι πολιτικοί τους σύμμαχοι και δεν αντιπαρατίθενται προς το ακροδεξιο-συντηρητικό «οπλοστάσιο» του κόμματος αυτού, αλλά αντίθετα το ευνοούν ως ένα «ιδιότυπο» φαινόμενο, που εισέρχεται «δυναμικά» στο πολιτικό προσκήνιο.
Οπωσδήποτε όμως -και παρά τις επιδιώξεις αυτές- θα πρέπει να ληφθούν υπόψη δύο σημαντικοί παράγοντες.
Πρώτον, ότι το κόμμα του Γ. Καρατζαφέρη είναι «πολυσυλλεκτικό» και δεν αντλεί ψήφους μόνο από τη ΝΔ, αλλά ακόμα και από το ΚΚΕ. Η ανοδική του τάση, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, «περιλαμβάνει» ένα αξιοπρόσεκτο ποσοστό από το ΠΑΣΟΚ, ώστε να μην προκαλέσει έκπληξη μια παταγώδης αποτυχία του ίδιου του ΠΑΣΟΚ π.χ. στον δήμο Θεσσαλονίκης, στην περίπτωση μιας πολιτικά «αδύναμης» υποψηφιότητας…
Κατά δεύτερον, ο ΛΑΟΣ δεν συγκροτεί ένα αυτόνομο και πολιτικο-ιδεολογικά συγκροτημένο πολιτικό «σχήμα». Μπορεί να αντλεί ψήφους από τη ΝΔ, όμως σε μια κρίσιμη εκλογική μάχη οι ψήφοι αυτοί είναι εύκολο να επανέλθουν στη συντηρητική τους «κοιτίδα». Η ΝΔ παρά τα «κεντρώα» ανοίγματα διατηρεί τα συντηρητικά πολιτικο-κοινωνικά της χαρακτηριστικά, την «εθνική» κομματική της «ταυτότητα» και διατηρεί άριστες σχέσεις με την Εκκλησία. Γεγονός που ελαχιστοποιεί τα όποια διλήμματα…