Τα Βαλκάνια και τα καπρίτσια των νικητών
Το χειρότερο πράγμα που μπορεί να κάνει μία μεγάλη δύναμη ή η διεθνής κοινότητα σε μια χώρα είναι η προσβολή. Όταν μάλιστα αυτή αγγίζει τα όρια του διασυρμού ή ταυτίζεται με αυτόν, τότε η χώρα περνάει αυτομάτως σε θέση άμυνας και επιφυλάσσεται για την απάντηση που θα δώσει, όταν υπάρξουν οι προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στην περίπτωση της Σερβίας, μιας ιδιαίτερα περήφανης, σημαντικής, παραγωγικής χώρας στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη γενικότερα.
Με αφορμή την περίφημη παράδοση των Ράντοβαν Κάρατζιτς και Ράτκο Μλάντιτς στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, όπου έχει προγραμματιστεί να δικαστούν ως εγκληματίες πολέμου ή (και) για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, μια υπόθεση που διαρκεί πάνω από πέντε χρόνια, οι πιο συντηρητικές δυνάμεις και θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης επικουρούμενοι από τις ΗΠΑ πιέζουν αφόρητα τη Σερβία να προχωρήσει στην ανακάλυψη, σύλληψη και παράδοση των δύο ανδρών. Για τους νικητές του πολέμου κατά της Σερβίας είναι θέμα γοήτρου η σύλληψη των δύο, μια και αποτέλεσαν την τελευταία εστία μακράς και αποτελεσματικής αντίστασης στην επίθεση κατά της Σερβίας και την προσπάθεια διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας.
Το τι βαρύνει τους δύο ηγέτες της σερβικής Κράινα στη διάρκεια της εμπόλεμης κατάστασης μέσα στα εδάφη της πρώην Γιουγκοσλαβίας είναι ένα ζήτημα μεγάλης σημασίας, που όμως σε καμιά περίπτωση δεν ανήκει στη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου της Χάγης αλλά στα δικαστήρια, τις δημοκρατίες, τις αρχές της πρώην Γιουγκοσλαβίας που μετά τον αιματηρό εμφύλιο και την πολυδιάσπασή της οφείλει (όσο και αν είναι δυσάρεστο και επώδυνο) να ασχοληθεί με την ιστορία της και να βγάλει τις αποφάσεις της.
Όσο οι χώρες που συνέθεταν τη Γιουγκοσλαβία -και σήμερα είναι ανεξάρτητες- δεν αποφασίζουν να ξεκινήσουν αυτή τη διαδικασία τόσο θα τελούν υπό την εποπτεία και ουσιαστικά τη διοίκηση άλλων δυνάμεων και φορέων, όπως είναι οι ΗΠΑ, η ΕΕ, ο ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, το ΔΠΔ της Χάγης. Άρα θα εξακολουθεί υφιστάμενος ο έλεγχος και ο εξ αυτού πηγάζων διασυρμός του άμεσου ελέγχου για όποιο θέμα οι δυνάμεις αυτές αποφασίζουν, έτσι που η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η Κροατία, η Βοσνία, η ΠΓΔΜ να μην ταυτίζονται με χώρες αλλά με προτεκτοράτα.
Τι να υποθέσει κανείς για τις περιπτώσεις του ηγέτη των Σερβοβόσνιων Κάρατζιτς και του διοικητή των σερβοβοσνιακών δυνάμεων Μλάντιτς; Ότι απλώς η σύλληψή τους αποτελεί μια εμμονή της δυναμικής κυρίας Εισαγγελέως του ΔΠΔ της Χάγης, Κάρλα Ντελ Πόντε; Ότι η τιμή του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου εξαρτάται από την παράδοση και (κατα)δίκη των δύο; Στην πραγματικότητα δεν έχει καμιά σημασία, ό,τι και αν υποθέσει κανείς. Η Σερβία (μετά τον ανηλεή βομβαρδισμό της από Αμερικανούς και Άγγλους το 1999) διασύρεται και πάλι στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό με αφορμή τις περιπτώσεις των δύο, εκβιαζόμενη μάλιστα ανοιχτά για το ευρωπαϊκό της μέλλον και την οικονομική βοήθεια που θα της χορηγηθεί. Εδώ έχουμε το παράδοξο, οι δυνάμεις των νικητών να μην αρκούνται στη νίκη (διάλυση της χώρας, οικονομική εξαθλίωση, πολυδιάσπαση των Βαλκανίων), αλλά να ζητούν την πλήρη (δημόσια) υποταγή της Σερβίας. Ίσως επειδή θέλουν και οι ίδιοι να ξεχάσουν ότι η αρχαία αυτή χώρα της Βαλκανικής αντιστάθηκε με κάθε τρόπο στην προσπάθεια άλωσης και διάλυσής της.
Επίσης, είναι πολύ πιθανό οι νικητές να θέλουν να συγκρουστούν με το συναίσθημα του σερβικού λαού, με τη συλλογική του συνείδηση, η οποία έχει κατατάξει τους Κάρατζιτς και Μλάντιτς στην κατηγορία των ηρώων. Τούτο ενοχλεί ιδιαίτερα τους νικητές που σε κάθε περίπτωση θέλουν να διαγράψουν αυτή τη συλλογική συνείδηση-μνήμη, πραγματοποιώντας μια επίδειξη δύναμης όχι πια πάνω σε ηγεσίες αλλά πάνω σε λαούς. Δεν ενδιαφέρονται αν αυτό είναι επικίνδυνο και τι είδους αντιδράσεις μπορεί να προκαλέσει στους λαούς, επειδή ακριβώς ως αλαζόνες είναι απολύτως βέβαιοι πως είναι σε θέση να ελέγξουν και, αν χρειαστεί, να συντρίψουν κάθε αντίδραση. Η ιστορία όμως δείχνει πως ο λαός ως δυναμική κινείται έξω από τα προβλεπτά όρια (που μπορεί η φαντασία του εκάστοτε εξουσιαστή να προσδιορίσει, να χαράξει) με αποτέλεσμα η αντίδραση-αντίστασή του να εκδηλώνεται όταν και όπου δεν είναι αναμενόμενη.
Είναι πολύ πιθανό όλη η στάση και η συμπεριφορά της διεθνούς κοινότητας και των οργάνων της προς της Σερβία και μεγάλο μέρος της Βαλκανικής να οικοδομήσουν ένα ευρύ, εκτεταμένο μέτωπο αντίστασης όσων νιώσουν προσβεβλημένοι, με απρόβλεπτες συνέπειες για τη σταθερότητα και ασφάλεια της περιοχής και όχι μόνο. Κάτι τέτοιο θα είναι πολύ πιο σοβαρό από την ικανοποίηση των εμμονών της Εισαγγελέως ή τη χαρά των νικητών να πραγματοποιήσουν «θρίαμβο» πάνω από τις χειροπέδες των Κάρατζιτς και Μλάντιτς. Η μήπως τελικά τα καπρίτσια των νικητών προηγούνται της βαλκανικής σταθερότητας και της ευρωπαϊκής ειρήνης;