ΘΑΝΑΣΙΜΗ ΑΠΕΙΛΗ η ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου

Αντίθετα όμως με την εντύπωση αδιεξόδου που δημιουργείται, η πραγματικότητα είναι πως η έκβαση των διαπραγματεύσεων είναι ήδη γνωστή και προδιαγραμμένη. Η παρέμβαση μιας σειράς παραγόντων έχει καταστήσει βέβαιη την απόσχιση του Κοσόβου από τη Σερβία, πυροδοτώντας με αυτό τον τρόπο ένα νέο γύρο αστάθειας και ανακατατάξεων στα Βαλκάνια.

Ο καθοριστικότερος παράγοντας που πιέζει στην κατεύθυνση της απόσχισης του Κοσόβου είναι οι μεγάλες δυνάμεις. Συγκεκριμένα, οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ρωσία, που συγκροτούν την Ομάδα Επαφής, η οποίας δρα στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ με απώτερο επίσημο στόχο την επιτήρηση της διαδικασίας ειρήνευσης. Αυτό όμως που στην πραγματικότητα κάνουν συστηματικά όλες οι παραπάνω χώρες είναι να προσπαθούν από τώρα να επιβάλουν την απόσχιση, προεξοφλώντας το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων. Πριν από λίγες εβδομάδες χαρακτηριστικά τάχθηκαν υπέρ της προοπτικής της απόσχισης τόσο ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Νίκολας Μπερνς, που χειρίζεται το σύνολο των θεμάτων που αφορούν τα Βαλκάνια, όσο και ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Τζακ Στρο, προκαλώντας την αντίδραση του Βελιγραδίου. Στην ίδια κατεύθυνση όμως πιέζουν όλες οι μεγάλες δυνάμεις που παρεμβαίνουν επίσημα στα εσωτερικά της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Έγραφε, με έκπληξη, ο Εκόνομιστ στις 21 Ιανουαρίου για τη σύμπτωση θέσεων μεταξύ Βρετανίας, Γαλλίας, Αμερικής και Ρωσίας: «Δεδομένων των διαφορών που υπάρχουν στην εξωτερική πολιτική αυτών των χωρών, η έκταση της συναίνεσης για το Κόσοβο είναι εκπληκτική. Ακόμη και διπλωμάτες της Ρωσίας, που επιμένουν δημόσια ότι θα υποστηρίξουν τους Σέρβους, ιδιωτικά λένε το αντίθετο. Και οι τέσσερις δυνάμεις συμφωνούν πως το Κόσοβο θα πρέπει να αποκτήσει ʽʽανεξαρτησία υπό όρουςʼʼ υπονοώντας πλήρη ανεξαρτησία έπειτα από μια μεταβατική περίοδο, με ορισμένες όμως εγγυήσεις για τους εναπομείναντες Σέρβους του Κοσόβου».

Σικέ διαπραγματεύσεις

Στην πραγματικότητα λοιπόν το σημαντικότερο διακύβευμα των διαπραγματεύσεων, το κατά πόσο δηλαδή το Κόσοβο θα ακολουθήσει τον δρόμο της Σλοβενίας, της Κροατίας, της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης και της ΠΓΔΜ, έχει ήδη λυθεί. Και οι διαπραγματεύσεις εστιάζονται στους όρους υπό τους οποίους θα τελεστεί η απόσχιση. Κατά συνέπεια οι διαπραγματεύσεις της Βιέννης είναι άνευ πραγματικού αντικειμένου και γίνονται για τα προσχήματα!

Η στάση που ακολουθούν τώρα οι μεγάλες δυνάμεις δεν εκπλήσσει. Από την επομένη της εγκατάστασής τους στο Κόσοβο διευκόλυναν με την ανοχή τους τόσο πολλά εγκλήματα εις βάρος των Σέρβων, που ήταν αδύνατο κανείς να τα προβλέψει. Κατ’ αρχάς, τα επτά αυτά χρόνια 200.000 Σέρβοι αναγκάστηκαν να φύγουν από το Κόσοβο για να γλιτώσουν από τις διώξεις των Αλβανών. Τον Αύγουστο του 2003 το υπουργείο Εσωτερικών της Σερβίας έδωσε στη δημοσιότητα την ακόλουθη λίστα εγκλημάτων που συντελέστηκαν κάτω από τη μύτη των αμερικάνων και ευρωπαίων στρατιωτών, οι οποίοι, υποτίθεται ότι επιβλέπουν την ειρήνη. Από τον Ιούνιο λοιπόν του 1993 μέχρι τότε είχαν πραγματοποιηθεί 6.535 επιθέσεις εναντίον Σέρβων, 1.328 σοβαροί τραυματισμοί, 1.201 δολοφονίες και 1.146 απαγωγές! Τα δεινά μάλιστα των Σέρβων δεν σταμάτησαν τότε. Από τις 15 μέχρι τις 20 Μαρτίου 2004 διεξήχθη ένα άνευ προηγουμένου πογκρόμ, που στον σερβικό τύπο παρομοιάστηκε με τη ναζιστική Νύχτα των Κρυστάλλων, και είχε αποτέλεσμα να καταστραφούν 40.000 σπίτια Σέρβων, να δολοφονηθούν 8 άτομα, και να πυρποληθούν περισσότερες από 30 εκκλησίες. Ως αποτέλεσμα οι Σέρβοι που έχουν απομείνει είναι 80.000 – 90.000 περίπου σε ένα σύνολο 2 περίπου εκατομμυρίων, που είναι οι κάτοικοι του Κοσόβου. Ένας αριθμός εξαιρετικά μικρός, και βολικός επομένως, που δικαιολογεί το αίτημα της απόσχισης στη βάση της εθνικής καθαρότητας.

Ο λόγος για τον οποίο οι μεγάλες δυνάμεις προκρίνουν τον περαιτέρω διαμελισμό των υπολειμμάτων της Γιουγκοσλαβίας, ακόμη και τώρα που το Βελιγράδι δεν αμφισβητεί τη Δύση, σχετίζεται με τις αυξημένες δυνατότητες πολιτικών παρεμβάσεων που διαθέτουν σε ένα αρχιπέλαγος θνησιγενών ή ημι-βιώσιμων στην καλύτερη περίπτωση κρατιδίων. Ακόμη πιο συγκεκριμένα, η ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου συνδέεται άρρηκτα με τη συνεχιζόμενη παρουσία δυτικού στρατού σε αυτό το κομμάτι γης. «Ανεξαρτήτως της τελικής συμφωνίας διεθνή στρατεύματα και διοικητές πρέπει να παραμείνουν στο Κόσοβο τα επόμενα χρόνια», έγραφαν σε εντιτόριάλ τους οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» την προηγούμενη Τετάρτη, 22 Φεβρουαρίου. «Ένα ανεξάρτητο Κόσοβο θα παραμείνει εξαρτημένο από τη Δύση για την επιβίωσή του», έγραφε η ηλεκτρονική έκδοση του γερμανικού περιοδικού Σπίγκελ. Και συνέχιζε με τα εξής: «Παρότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παίξει πιθανόν τον καθοριστικό ρόλο στο Κόσοβο, το ΝΑΤΟ και ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη θα πρέπει επίσης να συνεχίσουν να είναι παρόντες στην επαρχία». Με άλλα λόγια η ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου διευκολύνει τα επεκτατικά στρατιωτικά σχέδια των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ πρώτα και κυρίως, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης δευτερευόντως. Γιʼ αυτόν τον λόγο την προωθούν οδηγώντας σε εκφυλισμό ακόμη και αυτές τις διαπραγματεύσεις για την τύχη του Κοσόβου.

Ντόμινο αποσταθεροποίησης

Η απόσχιση του Κοσόβου αναμφισβήτητα θα ανοίξει στα Βαλκάνια, για μια ακόμη φορά, τον ασκό του Αιόλου. Ήδη το Μαυροβούνιο ετοιμάζεται για δημοψήφισμα, όπου θα τεθεί στην κρίση των εκλογέων η ανεξαρτητοποίησή του. Όσο και αν οι κοινές ιστορικές και θρησκευτικές καταβολές Σέρβων και κατοίκων του Μαυροβουνίου ρίξουν στα μαλακά τις αντιδράσεις από μια ενδεχόμενη νέα απόσχιση, το γεγονός ότι η Σερβία θα χάσει οριστικά οποιαδήποτε έξοδο στη θάλασσα είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει εντός της Σερβίας πολύ μεγάλες αντιδράσεις. Το ίδιο θα γίνει αν αφαιρεθούν από τους Σέρβους της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης τα δικαιώματα που παραχωρήθηκαν με τη συμφωνία του Ντέιτον, στο πλαίσιο της αναθεώρησής της. Παρʼ όλα αυτά ένα Βελιγράδι πολιτικά συρρικνωμένο, στα όρια της εξαφάνισης, σκιά του παλιού του εαυτού, δεν συνιστά απειλή. Αντίθετα με τα Τίρανα, που θα δουν τη δυνατότητα υλοποίησης της «μεγάλης Αλβανίας» να παίρνει σάρκα και οστά. Σε αυτό το νέο φόντο στον ρόλο του αδύναμου κρίκου είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αναδειχτεί η ΠΓΔΜ. Η υπερεθνικιστική ρητορεία του ηγέτη των Αλβανών της ΠΓΔΜ, Άρμπεν Τζαφέρι, που επίσημα θέτει θέμα «Μεγάλης Αλβανίας», ζητώντας τη προσάρτηση στην Αλβανία του Κοσόβου, της νότιας Σερβίας, του νότιου Μαυροβουνίου και των περιοχών της ΠΓΔΜ όπου κατοικούν Αλβανοί, οι αμερικανικοί σχεδιασμοί για ανακίνηση του θέματος της ονομασίας και η χρεοκοπία της Συμφωνίας της Οχρίδας που καθόρισε τις σχέσεις μεταξύ Σλαβομακεδόνων και Αλβανών εντός της ΠΓΔΜ, τερματίζοντας το 2001 τον εμφύλιο, είναι βέβαιο ότι θα δοκιμάσουν όσο ποτέ άλλοτε τη συνοχή της χώρας, δυναμιτίζοντας τη σταθερότητα όλης της περιοχής.